اکولوژی بیوم ها

[*FATIMA*]

بیوم آب ها

دریاها و اقیانوس ها حدود 70% از سطح زمین را فرا گرفته اند . زیستگاه دریایی نسبت به زیستگاه خشکی برای حیات مناسب تر است . زیرا خطر تابش نور مستقیم خورشید وجود ندارد و املاح و مواد معدنی در آب محلول اند . عمق متوسط اقیانوس ها 3800 متر است در حالی که ارتفاع متوسط خشکی ها حدود 875 متر و عمیق ترین گودال زیر آبی شناخته شده ، گودال جزایر ماریان در عمق 11036 متری است . عمده ترین عوامل غیر حیاتی محیط های دریایی عبارت اند از :
1/ فشار هیدرو استاتیک . به ازای هر 10 متر عمق آب ، فشار آن حدود یک اتمسفر افزایش می یابد و به این ترتیب تغییرات فشار آب بسیار شدید است .
2/ نور . میزان نور به سرعت با افزایش عمق آب ها کاهش می یابد . بنابراین دو منطقه روشن و تاریک در مناطق دریایی قابل تشخیص است .
3/ دما . درجه حرارت آب تغییرات حرارتی خاصی دارد به نحوی که یک تغییر فصلی در سطح آب و یک تغییر فصلی دائمی در عمق آب انجام می شود .
4/ املاح و گازهای محلول در آب . اکسیژن و دی اکسید کربن از عوامل بسیار مهم اکولوژیکی هستند .
مهم ترین موجودات گیاهی و جانوری دریایی عبارت اند از :
الف / موجودات کف زی . این موجودات ممکن است ثابت و غیر متحرک و یا متحرک باشند . گیاهان و جلبک ها از ثابت و خرچنگ ها و ماهی ها متحرک هستند
ب/ پلانکتون ها . مجموعه موجودات شناوری که با جریان آب جابه جا می شوند و قادر به مقاومت در مقابل این جابجایی نیستند پلانکتون نامیده می شوند ( فقط می توانند تا حدودی به طور عمودی جابه جا شوند ) .
ج/ نکتون ها . مجموعه گونه هایی هستند که کاملاً در آب زندگی می کنند و قادرند فعالانه با شنا کردن برخلاف مسیر آب دریا جابه جا شوند . ماهی های پلاژیک ، پستانداران دریایی و خرچنگ ها از نکتون ها هستند
د/ نستون ها . موجوداتی هستند که در سطح آب جابه جا می شوند و تعداد آنها محدود به بعضی از حشرات دریایی از خانواده همیپترا است .
مهم ترین عوامل محدود کننده تولید در اکوسیستم های آبی نبود نور کافی و فقر عناصر غذایی برخی مناطق است . حدود 80% از نور خورشید که به سطح اقیانوس ها می تابد ، فقط در 10 متر بالای آب جذب می شود و اصولاً محدوده نفوذ نور به تیرگی آب بستگی دارد . در اقیانوس های شفاف ممکن است در برخی زمان ها نفوذ نور به 600 متر هم برسد . در مناطق عمیق دریایی هیچ نوری وجود ندارد و فقط برخی از ماهی ها را می توان دید که از خود نور می تابانند .
شوری آب دریا از مخلوط 45 عنصر مانند کلر ، سدیم و منیزیوم به وجود می آید . کم ترین شوری آب دریاها در مناطقی است که میزان بارندگی بیشتر از تبخیر و بیشترین شوری آب در مناطق کم بارش با تبخیر زیاد است .

منبع اکولوژی مناطق بیابانی
نوشته
عباس حنطه
علی اکبر دماوندی