یادی از سهراب سپهری در استانه زادروز وی

[چکامه91]

سهراب سپهری و نقاشی

سهراب سپهری وقت نقاشی شعر می‌گفت و حالا همه او را با شعرهایش می‌شناسند؛ اتفاقی که باعث شد وجه هنری این شاعر در زمینه‌ی نقاشی پس از گذشت سال‌ها، برای بسیاری ناشناخته باقی بماند.

پس از 40 سال که از فعالیت او در حوزه‌ی نقاشی می‌گذرد، هنوز هم آثار او در معتبرترین نمایشگاه‌های هنری به نمایش در می‌آیند و با قیمت‌های بالا به فروش می‌رسند. سبک نقاشی او که وام‌دار طبع شاعرانگی و لطیفش بوده است در میان هنرمندان مورد توجه قرار می‌گیرد و باعث می‌شود بسیاری از علاقه‌مندان به این هنر برای به دست آوردن تابلوهای او سر و دست بشکنند.

سپهری دوره‌ی ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش، شهر کاشان گذراند و تحت تاثیر پدرش که دستی در این هنر داشت، به نقاشی علاقه‌مند شد و به گفته‌ی خودش این پدرش بود که او را به نقاشی عادت داد. با شروع تحصیل در دانشکده هنرهای زیبای تهران شعر هم وارد زندگی‌اش شد. او پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه، به عنوان مدرس در هنرستان هنرهای زیبا مشغول فعالیت شد.

همه سهراب سپهری را با شعرهایش می‌شناسند؛ زمانی اولین مجموعه‌های شعر خود را منتشر کرد که موفق به دریافت نشان درجه‌ی یک علمی از دانشکده هنرهای زیبا شده بود و چندین نمایشگاه مختلف از آثارش در تهران برگزار کرده بود. هنر نقاشی تا پایان عمر سهراب، حتی زمانی که او به شاعر معروفی تبدیل شده بود ادامه داشت و حضور در نمایشگاه‌های نقاشی از عمده فعالیت‌های هنری او محسوب می‌شد.

سبک آثار سپهری متاثر از سفرهای او به کشورهای شرقی و آشنایی با فرهنگ و هنر این سرزمین‌ها بود. بیشتر نقاشی‌های سهراب مربوط به مناظری از طبیعت هستند. گذراندن دوران کودکی در کاشان و منطقه‌ای که دارای طبیعتی چهار فصل بوده و همچنین طبع شاعرانگی سهراب در نگاه به طبیعت پیرامونش در انتخاب سوژه‌های نقاشی این هنرمند تاثیرگذار بوده است.

تابلوهای نقاشی سهراب همانند شهرهایش مملو از عناصر طبیعت هستند. در آثار آبستره‌اش هم این عناصر حضور خود را با سبک تازه‌ای حفظ می‌کنند؛ درختان به خطوط تیره‌ای تبدیل می‌شوند که طول صفحه نقاشی را می‌گذرند و لکه‌های رنگ به رنگ میان آن‌ها یادآور گل و ماهی و سبزه است. سپهری در سفرهایش به اروپا و نیویورک، سبک‌های مختلف نقاشی مدرن را تجربه و در نمایشگاه‌هایی شرکت می‌کند.

سپهری با بورس تحصیلی در هنرستان هنرهای زیبای پاریس به همراه حسین زنده‌رودی در رشته‌ی لیتوگرافی مشغول به تحصیل شد، اما با قطع شدن بورس‌اش برای ادامه‌ی تحصیل مجبور شد شیشه‌ی آپارتمان‌ها را پاک کند و از برج‌های چند طبقه آویزان شود. سفرهای او به کشورهای مختلف جهان و دیدن آثار نقاشان بزرگ غرب او را با تحولات عمیق این هنر آشنا می‌کند. تابلوهای سبک کوبیسم او در موزه هنرهای معاصر که با موضوع چهره و طبیعت بیجان نقاشی شده‌اند، حاصل آشنایی او با نقاشی‌های پیکاسو و سبک کوبیسم هستند.

با این‌که سهراب سپهری را بیشتر با اشعار احساسی و بدیعش می‌شناسند، هنوز هم تابلوهای نقاشی او در معتبرترین نمایشگاه‌ها و حراجی‌های داخل و خارج از کشور در معرض دید عموم قرار می‌گیرد و مورد استقبال هنرمندان و علاقه‌مندان به هنر نقاشی واقع می‌شود. در نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» که امسال در گالری گلستان برگزار شد، دو تابلوی نقاشی از سهراب به نمایش درآمده بود که 200 و 250 میلیون تومان قیمت‌گذاری شده بودند.

همچنین در دوره‌ای از حراج «ساتبی» لندن که با حضور معروف‌ترین هنرمندان ایرانی و عرب برگزار شده بود، تابلویی از نقاشی‌های سهراب سپهری به عنوان گران‌ترین اثر این حراجی و با قیمت پایه‌ی 325 هزار دلار چکش خورده بود که نشان‌دهنده‌ی اهمیت و زیبایی این اثر در بین هنرمندان حاضر در این حراجی بود.

از معروف‌ترین تابلوهای این شاعر و نقاش می‌توان به «طبیعت بیجان»، «علف‌ها و تنه درخت»، «شقایق‌ها، جویبار و تنه درخت» و «منظره کویری» اشاره کرد.

همچنین نمایشگاه‌های بسیاری از آثار او برپا شد که از آن‌ها حضور در دوسالانه‌ی ونیز، دوسالانه‌ی تهران، دوسالانه‌ی سن پائولو، جشنواره‌ی بین‌المللی نقاشی در فرانسه و نگارخانه‌های مختلف تهران را می‌توان برشمرد.

سهراب سپهری در غروب اول اردیبهشت‌ماه سال 1359 در بیمارستان پارس تهران به علت ابتلا به بیماری سرطان خون درگذشت. صحن امام‌زاده سلطان‌علی روستای مشهد اردهال واقع در اطراف کاشان میزبان ابدی این شاعر و نقاش است.

منابع و ماخذ:
-«راهنمای ادبیات معاصر» (شرح و تحلیل گزیده شعر نو فارسی) نوشته سیروس شمیسا (نشر میترا) .
-«تاریخ تحلیلی شعر نو» اثر شمس لنگرودی (نشر مرکز).
-ایسنا