من به ایرانی بودنم افتخار میکنم

[رضوس]

ب همواره در شكل گيري تمدنها نقش بسزايي داشته، تا بدانجا كه كهن ترين تمدن هاي بشري در كنار رودخانه ها شكل گرفته اند.
رود خروشان كارون نيز در جنوب كشور پهناور ايران، منشأ پيدايش تمدن هاي مهمی در سواحل خود بوده است. رود كارون، بزرگترين رودخانه ايران پس از خروج از تنگه هاي كوهستاني زاگرس به جلگه خوزستان وارد شده و در دشت شوشتر آرام مي گيرد. خاك مستعد و زمين هموار، بهمراه آب فراوان رودهاي جاري در جلگه خوزستان، اين منطقه را به يكي از مهمترين قطبهاي كشاورزي كشور در طول تاريخ تبديل نموده است. اقتصاد وابسته به درآمد حاصل از كشاورزي باعث مي گرديده تا حكومت ها با توسعه اين بخش، سطح درآمد كشاورزان و متعاقب آن درآمدهاي كشور را افزايش دهند. بهمین منظور پیشینیان در دوره های مختلف براي ساخت، توسعه و مدیریت تأسيسات آبي در شوشتر كوشيده، و موفق به ساخت بي نظيرترين شبكه آبياري در اعصار كهن شده اند.
ویژگی خاص این شبکه آبیاری که شامل بندها، پلها، آسیابها، نهرهای دستکند، تونل ها و... می باشد، ارتباط کارایی و بهم پیوستگی عملکرد عناصرش بوده که باعث شده تا عنوان نظام آبی شوشتر به آن تعلق گیرد.
بند میزان، نهر دستکند گرگر، مجموعه آسیابها و آبشارهای گرگر، بند برج عیار، پل بند شادروان، قلعه سلاسل و تاسیسات سردهانه نهر داریون، بندخاک و پل لشکر از جمله مهمترین عناصر این مجموعه هستند.
پایگاه سازه های آبی شوشتر
پروژه بزرگ مطالعه، حفاظت و مرمت محوطه آسيابهای شوشتر (آبشارها) از سال 1377 توسط سازمان ميراث فرهنگي، بمنظور نجات بخشي يكي از محوطه هاي تاريخي در معرض خطر آغاز به فعاليت نمود و پس از آن از سال 1381 پايگاه ميراث فرهنگي سازه هاي آبي تاريخي شوشتر با هدف مطالعه و پژوهش پيرامون سازه هاي آبي تاريخي اين منطقه و كشور و همچنين ساماندهي، حفاظت و مرمت و معرفي مجموعه آثار تاريخي شوشتر تشكيل گرديد.
هم اكنون در اين پايگاه كارشناسان مختلفي به پژوهش پيرامون موضوعات مرتبط در منطقه و همچنين فعاليت در جهت مستند نگاري، ساماندهي، حفاظت و مرمت آثار تاريخی هستند. در همين راستا استاد كاران سنتي و فني نيز براي حفاظت و مرمت آثار تاريخي در مجموعه پايگاه مشغول بكار هستند.
اين پايگاه علاوه بر اعضاء شاغل از راهنمائيها و مشورت اعضای هيات راهبردي با تخصصهاي مختلف براي برنامه ريزي ومصوب نمودن نوع فعاليتهاي پايگاه بهره گيري مي نمايد.
سازه های آبی شوشتر در فهرست میراث جهانی
با تشکیل پایگاه سازه های آبی و گسترش فعالیت های پژوهشی پیرامون این سازه ها ابتدا پرونده مجموعه آسیابهای شوشتر که سالها در لیست پیشنهادی ثبت جهانی ایران قرار داشت تهیه گردید. اما به پیشنهاد و نظر کارشناسان میراث جهانی یونسکو مبنی بر اینکه محوطه آسیابها تنها بخشی از مجموعه بهم پیوسته سازه های آبی در شوشتر است تهیه پرونده منظومه آبی تاریخی شوشتر در دستور کار قرار گرفت. این پرونده پس از تکمیل و رقابت موفقیت آمیز در مقایسه با آثار پیشنهادی دیگر، از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور به عنوان دهمین اثر ایران به کمیته میراث جهانی یونسکو ارائه شد.
سرانجام در نشست سالانه اعضاي این کميته در 26 ژوئن 2009 (5 تیرماه 1388)در شهر سويل اسپانيا، این پرونده با احراز معیارهای 1، 2 و 5 با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر در فهرست میراث جهاني يونسکو با شماره 1315 به ثبت رسيد.