به بهانه سالمرگ اولین برنده نوبل ادبیات/ نگاهی به فرانسوی‌هایی که نوبل گرفتند

[چکامه91]

فرانسوی‌هایی که نوبل ادبی گرفتند

به فاصله سه سال بعد، بار دیگر جایزه نوبل ادبیات در دستان یک نویسنده فرانسوی جای گرفت. «فردریک میسترال» دومین نویسنده فرانسوی بود که موفق شد جایزه نوبل ادبی را به نام خود ثبت کند. وی پایه‌گذار انجمن فرهنگی و ادبی فلیبریج بود و علاوه‌بر آن، یکی از اعضای آکادمی ادبی مارسی نیز بود.

او در سال 1907 به خاطر تلاش‌هایش جهت زنده نگه داشتن زبان محلی "اکسیتان" (زبانی که بزرگترین آثارش را با آن می‌نوشت) توانست جایزه نوبل را به دست آورد. اما در آن سال میسترال تنها برنده این جایزه نبود، بلکه نوبل ادبی سال 1907 مشترکا به او و «خوزه اچه‌ گارای»، نمایشنامه‌نویس اسپانیایی نیز تعلق گرفت.

«میتسرال» سهم خود از جایزه نوبل را به ساخت موزه‌ای در "آرلس" اختصاص داد. این موزه که با نام موزه "آرلاتن" مشهور است، اکنون یکی از بزرگترین مجموعه‌های هنرهای محلی و فولکلور را در خود دارد.

سومین نویسنده فرانسوی‌زبان برنده جایزه نوبل ادبیات موریس مترلینگ است. وی نمایشنامه‌نویس، شاعر و مقاله‌نویس بلژیکی بود که آثارش را به زبان فرانسه منتشر می‌کرد. محتوای اکثر آثار این نویسنده سرشناس مرگ و مفهوم زندگی است.مترلینگ که در سال 1911 موفق به کسب جایزه نوبل ادبیات شد، اولین‌بار در سال 1890 با چاپ نمایشنامه‌ای در مجله "فیگارو" با نام «شاهزاده مالن» توانست محبوبیت و شهرت قابل‌توجهی برای خود به دست آورد. پس از آن مترلینگ نمایشنامه‌های زیادی را در سبک سمبولیزم نوشت و به روی صحنه برد. «پرنده آبی» از مشهورترین نمایشنامه‌های مترلینگ است که در سال 1908 برای نخستین‌بار در بلژیک اجرا شد. تاکنون شش اقتباس سینمایی از این نمایشنامه ساخته شده است.

«رومن رولان» در سال 1915 چهارمین نویسنده فرانسوی زبانی بود که جایزه نوبل ادبیات را به نام خود ثبت کرد. این جایزه به عنوان قدردانی از نوشته‌های آرمانگرانه وی که در آنها انسان‌های مختلف با عشق به حقیقت و نوعی احساس انساندوستانه توصیف شده بودند، به وی اعطا شد. رومن رولان نمایشنامه‌نویس و تاریخدان هنر نیز بود، علاوه‌بر جایزه نوبل، مدال افتخار لژیون دونور و جایزه بزرگ ادبی آکادمی فرانسه را نیز در کارنامه ادبی خود ثبت کرده است. وی علاوه‌بر نوشتن نمایشنامه و رمانف چندین کتاب زندگی‌نامه درباره مشاهیری چون «بتهوون»، «میکل آنژ»، «تولستوی» و «گاندی» نیز نوشته است. از مشهورترین کتاب‌های این نویسنده کتاب 10 جلدی «ژان کریستوف» است که در شمار مشهورترین آثار ادبی جهان قرار دارد.

«آناتول فرانس» نویسنده، شاعر و روزنامه‌نگار فرانسوی پنجمین رمان‌نویس فرانسوی بود که در سال 1921 توانست جایزه نوبل ادبی را به افتخاراتش بیافزاید. این جایزه به خاطر تقدیر از دستاوردهای ادبی مهم وی در اعتلای نثر فرانسه به او تقدیم شد. وی که فرزند یک کتاب‌فروش بود، نخستین فعالیت‌های ادبی‌اش را با نوشتن شعر و روزنامه‌نگاری آغاز کرد. او در سال 1881 با انتشار رمان «جنایت سیلوستر بونارد» به شهرت رسید. نثر زیبای این کتاب توانست اعضای آکادمی فرانسه را مجاب کند جایزه بزرگ ادبیات را به وی اهدا کنند.

«آناتول فرانس» پس از آنکه در سال 1924 دیده از جهان فروبست، مورد انتقادات زیادی به خصوص از سوی برخی اعضای حزب نازی قرار گرفت. آنها او را نویسنده‌ای مبتذل خطاب می‌کردند. اما در مقابل «جورج اورول»، نویسنده سرشناس انگلیسی‌زبان به دفاع از او پرداخت. وی در نوشته‌هایش در مقابل انتقادات تندی که به فرانس می‌شد به این نکته اشاره کرد که بخشی از این انتقادات تنها به دلیل انگیزه های سیاسی است. منتقدان وی کسانی هستند که فرانس در نوشته‌هایش آنها را به خوبی نمایش می‌داد. از معروفترین رمان‌های این نویسنده فرانسوی می‌توان به «خدایان تشنه‌اند» و «عصیان فرشتگان» اشاره کرد.

«آنری برگسون» ششمین نویسنده فرانسوی است که جایزه نوبل سال 1927 را به نام خود ثبت کرد. وی تا نیمه اول قرن بیستم مهمترین فیلسوف فرانسوی به حساب می‌آمد که بسیاری از متفکران را متقاعد کرد که تجربه و شهود، راهی مناسب‌تر از عقل و علم برای درک واقعیت است. جایزه نوبل ادبیات برای قدردانی از ایده‌های غنی وی و مهارت تحسین برانگیزش در ارائه این ایده‌ها به وی تعلق گرفت. علاوه‌بر جایزه نوبل ادبیات، در سال 1930 مدال افتخار لژیون دونور نیز به وی اهدا شد. او در کتاب‌هایش بیش از هرچیز به بیان عقاید فلسفی و دینی‌اش می‌پرداخت. وی در کتاب مشهور خود «تحول خلاق» به تحلیل نظریه داروین و جایگاه تکامل انسان در این نظریه می‌پردازد. این کتاب در دهه‌های نخست قرن بیستم و پیش از طرح نظریه‌های "نئو داروینی" از پرفروشترین کتاب‌های آن دوره به حساب می‌آمد.

«روژه مارتین دو گار» دیگر نویسنده فرانسوی بود که توانست در سال 1937 جایزه نوبل ادبیات را به خود اختصاص دهد. نوشتن رمان «تابستان 1914» که در آن حوادث جنگ جهانی اول به تصویر کشیده شده، توانست نظر جوامع ادبی را جلب کند و درست در سالی که این کتاب منتشر شد، وی توانست جایزه نوبل ادبی را در کارنامه ادبی‌اش ثبت کند.

«آندره ژید» نویسنده‌ای بود که 10 سال بعد باردیگر توانست جایزه نوبل ادبی را برای فرانسه به ارمغان بیاورد. وی در پاریس به دنیا آمد، اما سفرهای زیادی به آفریقا و روسیه داشت. درون‌مایه کتاب‌ها و نوشته‌های وی بیشتر عرفان و مذهب است که آن را با استفاده از نمادگرایی به تصویر می‌کشید. او توانست در دنیای ادبیات سبکی خاص را با نام خود ثبت کند. «مائده‌های زمینی» شاهکار داستان‌نویسی وی به شمار می‌آید که توانست در مدت کوتاهی شناخته شود.