فرهنگ کردی و زبان کردی

[معمار حانیه]

که له پياوان و ئافره ته کانی کورد/ شخصيت های کورد

در اين جا به معرفی بزرگان کرد که معروفيت دارند می پردازيم.
۱- ديائه کوو: پاشايی گه وره ی کورد ی ئيران و سه ر پاشای ميديايی.
۱- دياکو: شاد کورد ايران و سرسلسله ی حکومت ماد.
۲- زه ردووشتی په يه مبه ر: حه زره تی زه ردووشت( دروودی له سه ر بی) ته نيا پيه مبه ری کورد له کاتی که ديار نابی له شاری شيز يا گه نجه ک له دايک بووه. زه ردووشت يا زه ر تووشتره کوری پوورووشه سپه. په رتووکی گه وره ی زه ردووشت ئه ويستا بی که به زمانی کونه ی کوردی نووسيه. ئه م په رتووکه يه کيک له کيتابه کانی ئه سمانيه. به داخه وه ئيستاکه که سی په ره ی ئايينی زه ردووشتی نه ستينی و ئه م ئايينی گه وره به راو له بين چوون ری به ری.
۲- زرتشت پيامبر: حضرت زرتشت ( درود بر او باد ) تنها پيامبر کرد است که در زمانی نا مشخص در شهر گنجه يا شيز به دنيا امده است. زرتشت يا زرتشتره پسر پورشسب می باشد. کتاب بزرگ ايشان اوستا می باشد که به زبان کوردی قديمی نوشته شده است. اين کتاب بزرگ يکی از کتاب های آسمانی است. متاسفانه امروز ديگر کسی به دين زرتشت نمی گرود و اين دين بزرگ به سوی نابودی کشيده می شود.
۳- باربود: موسيقازانی زور گه وره ی کورد له زه مان ساسانی دا.
۳- باربد: موسيقی دان بزرگ کرد زمان ساسانی.
۴- مانی: نه قاشيکه ر و ره نگه پيامبه ری کورد.
۴- مانی : نقاش و احتمالا پيامبر کورد.
۵- په رين: ئافره تی زانای کوردی ئيرانی. کچی گوبادشا.
۵- پرين: زن دانشمند کورد ايرانی و دختر قباد شاه ساسانی.
۶- ئازاد: يه که م ئافره تی کوردی ئيرانی که له سالی ۱۱ کوچی مانگی دا موسولمان بی.
۶- آزاد: اولين زن کورد ايرانی که در سال ۱۱ هجری مسلمان شد.
۷- پووران خاتوون : ئافره تی زانا و ئه ستيره ناسی كۆرد له ساڵی ۱۹۲ی كۆچی مانگی دا له دايك بووه.
۷- پوران خاتون : زن دانشمند و ستاره شناس کرد که در سال ۱۹۲ هجری قمری به دنيا آمده است.
۸- پووراندۆخت: شێڕژنێ كورد و پاشاێ ساسانی
۸- پوراندوخت: شيرزن کورد و پادشاه ساسانی
۹- بۆزۆرگمێهر: وه زيری گه وره ی كوردی ساسانی.
۹- بزرگمهر : وزير بزرگ کرد ساسانی.
۱۰- داره مرواری : ئافره تی به ناوبانگی كورد.
۱۰- دار مرواريد: زن مشهور کرد.
۱۱- سه ڵا‌حه دينێ ئه يووبی: مه زنی به ناوبانگی كورد كه شاری ئورشه ڵيم بۆ مۆسۆڵمانه كان ئازاد كراوه.
۱۱- صلاح الدين ايوبی سردار مشهور کرد که توانست شهر اورشليم را برای مسلمانان آزاد کند.
۱۲- نادێر شاێ هه وشار: پاشاێ كوردێ ئێران و سه رپاشای ئه فشار( هه وشار)
۱۲- نادر شاه افشار: پادشاه کورد ايران و سرسلسله ی افشار يا هه وشار