فرآیند طراحی و نگاه اجمالی به آن در طراحی خودرو

[Almas Parsi]

فرآیند طراحی و نگاه اجمالی به آن در طراحی خودرو - بخش اول

چکیده مقاله: امرزوه علم و هنر طراحی خودرو یکی از علاقه های شدید میان دانشجویان و طراحان شده ولی متاسفانه فرآیند کامل یک طراحی، از ابتدا تا انتها، به صورت علمی کمتر مورد توجه قرار می گیرد. از این رو سعی شده که در این مقاله به صورت اجمالی نیم نگاهی به مراحل ساخت و پرداخت ایده ها، در طراحی خودرو مورد بررسی قرار بگیرد.
مقدمه:
طراحی خودرو، یکی از مهم ترین و حیاتی ترین مراحل اولیه از تولید یک خودرو به شمار می آید که بعضا کار ساده ای به نظر می آید. این در حالیست که طراحی تا ساخت یک مدل پروتوتایپ، و در نهایت عرضه یک محصول جدید کاری گروهی است، که تخصص های خاص و پیچیده ای را طلب می کند و ارائه محصول نهایی، بسته به مسائل مختلف و امکانات نرم افزاری و سخت افزاری گروه طراحی، همچنین چیره دستی اعضای گروه، زمانی در حدود دو، تا پنج سال را طلب می کند و چه بسا یک خودرو تا عرضه نهایی، چندین بار مورد بازنگری و طراحی مجدد قرار گیرد.
نگاه اجمالی به مراحل طراحی یک خودرو در یک کارخانه خودرو سازی:
در مرحله نخست هدف و هویت برند خودرو و چشم انداز شرکت برای ایجاد یک محصول جدید در نظر گرفته می شود که داده های اولیه از طرف مرکز استراتژیک شرکت ، بر مبنای آمار بازاریابی و فیدبک های بازار هدف مورد نظر بوده، و همین داده ها و اطلاعات، عمر محصول در بازار رقابتی خودرو، کلاس و رده بندی خودرو را مشخص می کند. درست بودن اطلاعات اولیه و دقت در صحت آنها، باعث موفقیت و یا عدم موفقیت محصول نهایی در بازار می شود.
این اطلاعات در نهایت پلتفورم نهایی را مشخص خواهد کرد که انتقال، تغییر و حذف موارد و اقلامی را در موتور، محورها، شاسی و... را در بر خواهد داشت و همین تصمیم ها و مقدار سرمایه گذاری در نظر گرفته شده برای آن، باعث مشخص شدن قیمت نهایی محصول شده، و در بعضی از موارد در حد تغییر در پوسته و ظاهر خودرو، چیزی مانند جراحی پلاستیک باقی می ماند (نمونه آن را در محصول پژو پارس و پراید 132 می توانید ببینید) که هزینه کمتری را می طلبد، اما با رقابتی تر شدن بازار و پیشرفت رقبا، تغییر کلی فرم خارجی و داخلی یک خودرو برای بقای یک کارخانه و راضی نگه داشتن طرفداران و به دست آوردن بخش بالقوه بازار، در هر سه الی پنج سال، دیگر جزو واجبات قلمداد می شود.
کار از آنجا آغاز می شود که بر اساس داده های بخش بازاریابی و تصمیمات مدیریتی، ابعاد خودرو شامل: طول، عرض، ارتفاع، فاصله بین دو محور ، اورهنگ جلو، اورهنگ عقب و فاصله عرضی بین چرخ های جلو و عقب به همراه داده هایی مانند کلاس و رده بندی خودرو، نوع کاربرد آن با در نظر گرفتن سن و جنسیت استفاده کنندگان، به تیم طراحی اعلام می گردد که یا باعث تغییر محصول موجود می شود، و یا در موافع خاص استثنایی یه عنوان رده بندی و محصول جدید در نظر گرفته خواهد شد. در این مرحله، میزان رابطه و نسبت بین ایجاد فرم های نوظهور و خلاقانه، و فرم هایی با محافظه کاری بیشتر و ساده تر، با در نظر گرفتن المان های جا افتاده پیشین در محصولات نسل قبل، دستور کار طراحی به تیم ابلاغ می گردد. لازم به توضیح است که استفاده بیش از حد از فرم های نوظهور و خلاقانه در یک خودرو، امکان وارد کردن شوک به بازار را تقویت می کند، و امکان بالاتر رفتن فروش را تقویت می کند، ولی این بر تمامی اهل فن ثابت شده است که چنین حرکت هایی در کوتاه مدت جالب بوده، اما همانند چیزی که سریع مد می شود، عمرش هم کوتاه بوده و زودتر قدیمی می گردد. به عبارت دیگر عمر مفید اینگونه از طرح ها کوتاه تر بوده و حتی اگر در خلاقیت و نوآوری بیش از حد اغراق شود، با تحسین مخاطبین و بینندگان مواجه می شود، اما مردم به خاطر خاص بودن آن کمتر رقبت به خرید آن محصول خواهند داشت. این در حالیست که طرح های محافظه کارانه هم، برعکس مورد قبلی ممکن است کمتر جلب نظر کند، اما احتمال این مسئله که به مرور زمان به دل مشتریان نشسته و عمر بیشتری داشته باشد و حتی در مواردی جزو کارهای کلاسیک و همیشه جاودان بگردند هم بیشتر است.

بعد از در نظر گرفتن تمامی مواردی که در بالا ذکر شد، طراحان صنعتی استایلیست، اقدام به طراحی اولیه از نماهای مختلف و پرسپکتیو های گوناگون می کنند و در این مرحله آنان توسط ابزارهای سنتی دستی مانند مداد، خودکار، مارکر و گچ پاستل، طرح های اولیه و آزادانه خود را ارائه می کنند. امروزه با پیشرفت علوم رایانه ای، این مرحله از کار هم توسط نرم افزارهای ترسیمی دو بعدی مثل فتوشاپ و پینتر هم انجام می گیرد که امکان تصحیح و تغییر بیشتری را در اختیار ترسیم گران و طراحان قرار می دهند. البته آزادی عمل در ابداع فرم باعث این می شود که در اغلب موارد، برای تشدید در عناصر خاصی از بدنه مانند رینگ و لاستیک، طراحان کمی اغراق آمیزتر به کار خود نگاه کنند که معمولاً در مراحل بعدی کار، این اغراق ها تعدیل می گردند، اما تا جایی که امکان دارد و امکانات ساخت و محدوده هزینه ها اجازه دهد، در حفظ موارد اشاره شده تلاش می کنند تا جوهره اصلی طرح حفظ گردد. اسکچ ها و رندرینگ های فوق، برای رسیدن به فرم نهایی ممکن است به صدها عدد برسد که در اینجا مدیر طراحان، با نظارت مستمر و ارائه راهکارهای نوین به طراحان، مسیر کار نهایی را هدفمندانه و آگاهانه کنترل کرده، و طی جلسات متعدد با مدیریت کارخانه و تیم های امکان سنجی و تولید، در نهایت چند طرح را برای تکمیل بیشتر انتخاب می کنند.

در مرحله بعدی با دریافت چراغ سبز از تیم های امکان سنجی، بازاریابی، طراحی، ساخت، ارگونومی و... مرحله نقشه کشی و ترسیم چهار نمای خودرو فرا می رسد که در این مرحله هم توسط نرم افزارهای مربوطه دو و سه بعدی در مقیاس های 5/1 و 1/1، به وسیله نوارهای چسب مخصوص مشکی رنگ با قطرهای مختلف خودرو ترسیم شده و تمامی موارد ارگونومیک و ابعاد و اندازه ها بعد از تصحیح شدن و رسیدن به حالت ایده آل، داده های مربوطه به بخش مدل سازی رایانه ای انتقال میابد، و در این بخش توسط دستگاه های سی ان سی، مدل یک به یک و یک به پنج خودرو به صورت تو پر ساخته می شود. در همین مرحله توسط ترم افزار، اطلاعات آیرودینامیک نیز مورد ارزیابی و بهبودی قرار می گیرد.

مرحله بعد از مدل سازی، و بعد از تصمیم نهایی به فرم اصلی مورد نظر، نوبت به ساخت مدل پروتوتایپ می رسد که در اینجا صنعتگران چیره دست و با سابقه کارخانه، با تکنیک های مختلف و ساخت قالب های موقت و روش های نمونه سازی سریع، جزء به جزء و با دقت فراوان، کلیه عناصر بدنه را نمونه سازی می کنند و مدل کاربردی، و با دقتی را ساخته و پرداخته کرده، که معمولاً این مدل ها بسته به تصمیم مدیریت، در نمایشگاه های معروف خودرویی به معرض دید عموم و علاقه مندان قرار خواهند گرفت و بازتاب عکس العمل بازدیدکنندگان هم به دقت بررسی می گردد.
بخش طراحی داخلی خودرو هم، گاهاً با دقتی بیشتر و مضاعف به موازات بخش طراحی خارجی و با هماهنگی کامل، موارد اشاره شده بالا را انجام می دهند و تیم حرفه ای خاصی هم در مورد نحوه نورپردازی، جنسیت بافت پارچه و یا چرم صندلی ها، تزئینات داشبورد و ... در این بخش مشغول به کار خود بوده و در نهایت تمامی قطعات و عناصر بدنه، با دقت فوق العاده بالا، توسط کامپیوتر به صورت سه بعدی، با در نظر گرفتن استانداردهای جهانی و رعایت مواردی مانند ارگونومیک پکیجینگ، آنالیز هزینه ها، آنالیز استحکام، قابلیت ساخت و مونتاژ، قابلیت تغییر پذیری عملکرد و قابلیت بازیافت و استفاده مجدد طراحی و ساخته می شوند.
در اینجا هم به نظر می رسد که کار طراحی و ساخت به پایان راه خود رسیده است، در حالی که کار اصلی بخش تولید، و طراحی خطوط تولید آغاز شده و به عبارت دیگر، این ابتدای راه است. یک خودرو شامل هزاران قطعه با جنسیت های مختلف است که هماهنگی ساخت آن با کیفیت بالا و در حد معقول در مجموعه کارخانه و خارج از مجموعه کارخانه، احتیاج به دقت و نظم فراوان داشته و دارد.

مطلب بالا مقدمه ای بود بر مطالب پیش رو، جهت آشنایی با مراحل تفکر صحیح و هدفمند برای طی فرآیند طراحی یک خودرو. به این ترتیب که شاید عدم رعایت یک، یا چند مورد از موارد پیش رو، باعث خدشه وارد شدن، و یا ناقص شدن فرآیند طراحی به حساب بیاید. بعضا دیده می شود که شخصی با طراحی یک اسکچ و یا رندر نسبتاً خوب از یک خودرو، تفکرات، سلیقه و آینده بینی خودرو را در خلق یک وسیله نقلیه به ظهور می رساند، این در حالیست که این مرحله تازه شروع یک حرکت است، و به راستی نمی توان طرحی را با توجه به عدم تکمیل تمام مراحل فرآیند طراحی، با وجود زیبایی و ارزش خاص آن طرح کامل دانست.
رسیدن به دانش های فنی و چیره دستی در طراحی تنها راه موفقیت و چاشنی قدم های بزرگ برای طراحان است که به دست آوردن این خصوصیات، تنها به وسیله تمرین و مطالعه دقیق در این راستا می باشد. برای به دست آمدن یک فرآیند دقیق از طراحی، یک طراحی باید چهار توانایی خود را ارتقاء دهد:
1- دانش و علوم لازم
2- فلسفه طراحی
3- سواد بصری
4- توانایی و خلاقیت ترسیمی

برگرفته از دروس آقای اسکات رابرتسون، طراح صنعتی و مدرس دانشگاه آرت سنتر کالیفورنیا، پاسادنا، آمریکا

در قسمت دوم این مقاله، سعی خواهد شد تا به صورت اجمال، به موارد هر یک از سر فصل های بالا، و زیر شاخه های هر فصل پرداخته شود.
تهیه شده در: http://www.newdesign.ir/search.asp?id=984&rnd=739

[Almas Parsi]

فرآیند طراحی و نگاه اجمالی به آن در طراحی خودرو - بخش دوم

در بخش اول این مقاله مراحل طراحی خودرو در یک کارخانه از لحظه اول تا تولید نهایی به طور مختصر مورد بررسی قرار گرفت و با آشنایی با مراحل طراحی و تولید خودرو،‌ این موضوع مطرح شد که طراحان خودرو برای دستیابی به توانایی کافی در زمینه طراحی خودرو،‌باید چهار توانایی را در خود گسترش دهند. در این بخش مقاله، این چهار ویژگی به طور مشروح مورد بررسی قرار می گیرد.
1 - دانش و علوم مربوطه
برای تسلط کافی به تمام جوانب، در امر طراحی و پیدایش یک فرم نوین در طراحی محصول و طراحی خودرو، یک طراح می بایستی به مقدار مناسبی از علوم و تخصص های خاص آگاهی کافی داشته باشد. هرچند که این آگاهی در حد تخصصی و فوق تخصصی نبوده و تنها راهی است برای هماهنگی طرح در مرحله پیدایش و ظهور، با مرحله اجرا و ساخت. همچنین دانستن آن باعث جلوگیری از فیدبک های منفی در بخش اجرایی می شود، لذا آگاهی ما از این موارد که تنها با مطالعه و تجربه عملی به دست می آید، باعث مقبولیت هرچه بیشتر طرح در مرحله عمل و ساخت می شود. از موارد مورد اشاره می توان به این علوم اشاره کرد:
1 - 1 آناتومی و ارگونومی
ارگونومی علمی است که به ارزیابی و اصلاح مشاغل، محیط ها و تجهیزات جهت مناسب نمودن آنها با ویژگی های انسان می پردازد. از آنجایی که در طراحی خودرو، انسان به عنوان یک محور کاربری مطرح می باشد، توجه به کاربردی بودن محیط داخلی و حد دسترسی های تمام عناصر یک خودرو، ارتباط تنگاتنگی با علم ارگونومی و آناتومی بدن انسان داشته و دارد. البته به دلیل گستردگی بیش از حد موارد کاربردی و اطلاعات بیش از حد، معمولاً این گزینه جزو گزینه های مرجع محسوب می شود و برای طراحی پوزیشن کاربر در خودرو، باید به کتاب های مرجع رجوع شود و از ابزارهای کمکی، مانند عروسک Dummy دو بعدی و سه بعدی استفاده شود.

لازم به توضیح است که یک طراحی خوب در حیطه خودرو، تمامی مشکلات کاری یک راننده و سرنشینان را در نظر می گیرد.
1 - 2 استراکچر و ساختار
توجه به ساختار هر محصول و آشنایی با رده بندی و سگمنت های کلاس همگی خودروها، باعث می شود که از همان ابتدا بدانیم که طرحی که ما در ذهن پرورش می دهیم یا پیش رو داریم، در انتها در چه رده ای قرار خواهد گرفت و چه نوع کاربردی را شامل می گردد. نوع ساختار و استراکچر خودرو در زمینه شاسی و نوع انتقال نیرو، تعداد سرنشینان و خیلی از موارد دیگر هم در همین راستا مورد توجه است و از ابتدای کار باید جزو لیست بایدها و نبایدها در کار قرار گیرد.

1 - 3 آشنایی با علوم نوین
همان گونه که از سر فصل این بند هم می توان برداشت کرد، محدوده بینهایتی از علوم و فنون جدید و استفاده آن در بهینه کردن محصول نهایی ما می تواند راهگشایی برای برتری طرح و توجه به آن شود. این علوم می تواند علوم نوین الکترونیک و استفاده از نمایشگر های شفاف در شیشه های خودرو باشد، تا علوم دیگری مانند استفاده از پلیمر ها و مواد جدید در ساخت بدنه و علم نانو تکنولوژی در ساخت قطعات هوشمند بدنه خودرو و طیف وسیعی از علوم روز که رابطه مستقیم با مطالعه و به روز بودن طراح دارد. به عبارتی دیگر یک طراح موفق، به وسیله علوم و تکنولوژی های نوین، و استفاده کاربردی آنها در یک محصول عملکردی، بیشتر نقش یک مخترع و ابداع گر را در این حیطه دارد.
1 - 4 چگونگی ساخت محصولات
همانند مورد بالا، باز هم بروز بودن یک طراح در خصوص دانستن چگونگی روش ساخت، اعم از مواد خام تا محصولات صنعتی باید در حد کفایت آگاهی داشته باشد. چه بسا ارزان تمام شدن و به صرفه بودن اقتصادی یک محصول، و حتی گران شدن و لوکس بودن یک محصول خاص در دستور کار قرار گیرد، و همین مقوله به کمک طراح بیاید و با کنترل المان های یک طرح بتواند به هدف اصلی خود نایل آید.
پس از این رو دیدن فیلم ها و گزارشات، و خواندن کتب مربوط به مراحل و روش های ساخت محصولات، و تهیه یک خلاصه برای خود طراح می تواند در این زمینه آمادگی یک طراح صنعتی را بیشتر از پیش کند.
1 - 5 چگونگی عملکرد محصولات
این بار هم مانند دو مورد قبلی، آشنایی با مکانیزم و عملکرد اصلی هر دستگاه و محصول، می تواند در بهتر طراحی شدن یک محصول نوین کمک کرده و ذهن طراح پیش تر از خلق یک اثر، به چگونگی کار عناصر محصولش آمادگی لازم را داشته باشد. باید دانست که چیزی که یک طراح ممتاز و حرفه ای را از سایرین جدا می کند، همان آمادگی و تجربه کافی وی در خصوص موارد فوق الذکر است.
2 - فلسفه طراحی
فلسفه طراحی قسمتی از کار است که یک طراح برای توجیه وجودی محصولش باید بیان کند. این بیان می تواند هم توضیحی و نوشتاری باشد و هم ترسیمی و دیداری که البته مورد دوم می تواند کمک بیشتری در توجیه مسئله کند. همان گونه که تأثیر گذاری یک محصول در ذهن بیننده و مخاطب به صورت لحظه ای است، توجیه روند طراحی یک محصول به صورت ترسیمی نیز می تواند به سریع ترین حالت ممکن تأثیرگذاری بهتری در روح و روان مخاطب داشته باشد. این مخاطب می تواند یک خریدار ساده در پشت یک ویترین باشد، تا مدیریت یک بخش از کارخانه تولیدی، که در یک لحظه می تواند تصمیم سرنوشت سازی را در خصوص تولید یا عدم تولید یک محصول طراحی شده داشته باشد. این هنر و روش ارائه یک طراح است که تفاوت خود را در دیدگاه شخصی، و چگونگی قبولاندن آن دیدگاه توسط توانایی های ترسیمی و گرافیکی کار بیان کند.
2 - 1 تناسبات طلایی در محصولات
هر محصول و خودرویی دارای یک تناسبات خاص هندسی است که تغییر در این تناسبات باید خیلی هوشمندانه باشد. اگر دقت کرده باشید، اکثر خودروها در یک سگمنت خاص، یک تناسب کلی هماهنگ دارند که می توان آن را در یک قالب خاص قرار داد. به عبارت دیگر تنها عناصر کوچک تر مانند چراغ ها و خطوط کارکتری یک خودرو با خودروی دیگر تفاوت دارد. این تناسبات معمولاً تابعی از عملکرد خودرو می باشند و به صورت تجربی و به مرور زمان به دست آمده اند. یک طراح خودرو باید آشنایی کاملی با نسبت های المانی و کلی خودرو ها در رده های مختلف داشته باشد. چه بسا که عدم توجه به این موضوع که معمولاً در طرح های افراد آماتور دیده می شود، باعث به وجود آمدن حالت کاریکاتوری و اغراق بیش از حد در کار شده و از واقعیت اصلی دور بماند.

2 - 2 آشنایی با تاریخچه طراحی هر محصول در برند خاص خود
پیش از اینکه طراحی خود را به صورت یک کار جدی در یک برند خاص شروع کنید، مطالعه در خصوص تاریخچه آن برند برای دانستن خط سیر تکامل، و خصوصیات ژنتیکی خطوط، از ابتدای پیدایش تا آخرین ورژن آن محصول می تواند الهام بخش فرم های خاصی شود که خصوصیات پیشینیان با نوآوری ادغام شود و نتیجه آن طرحی شود که روند رو به رشد یک شرکت را شامل شود. این کار برای برندهای دارای پیشینه تاریخی، مانند مرسدس بنز و بی ام دبلیو امری حیاتی است و مشتری بیشتر طالب محصولی است که خطوط و حجم های خاص آن برند را در نهاد خود به صورت هویتی داشته باشد.

2 - 3 تبعیت از اصل طراحی جهانی
محصولی در بازار موفق خواهد بود که جهانی باشد، این بدان معناست که کارکرد و مورد پسند بودن آن برای 80% از مردم جهان مورد تایید قرار گرفته شود. البته این مسئله برای محصولات تولید انبوع با قیمت دست یافتنی برای همگان بیشتر مورد توجه است، این درحالیست که نوع خاصی از بازار وجود دارد که مشتریان خاص را طلب می کند و تفاوت و لوکس بودن حرف اول را می زند که این بازار بخش کوچک تری از مارکتینگ قبلی خواهد بود.
3 - سواد بصری
مجموعه ای از دانش و آموخته های آکادمیک و تجربی طراحان در حیطه ارائه صحیح از یک ترسیم را می توان سواد بصری بیان نامید. این مسئله را می توان در آگاهی یک طراح از نحوه استفاده از نقطه، خط، سطح، حجم، رنگ، نور، سایه و پرسپکتیو صحیح در طراحی خود دانست. هرچه زمان در یادگیری این عناصر پایه ای و مبانی هنر بگذاریم، باز هم با رشد فکری یک طراح، وی به یافته های جدیدتری دست خواهد یافت.
4 - توانایی و خلاقیت ترسیمی و ارائه
ترکیبی از عوامل ذکر شده در بالا، با توانایی و چیره دستی طراح یا گروه طراحی در اینجا به مرحله ظهور می رسد. مجموعه ای از تکنیک های طراحی و ارائه طرح می تواند کلام آخر در تفهیم و ارائه طرح باشد.
4 - 1 ترسیم و اسکچینگ
اسکچینگ (به زبان انگلیسی) و اسکیس (به زبان فرانسه)، همان طراحی سریع در خصوص ایده پردازی های اولیه طراح، در ابتدای کار می باشد. هرچه این ایده پردازی با مهارت بیشتر، به تعداد زیاد تر و با ارتقاء بیشتر در کارهای بعدی صورت بگیرد، نتیجه کار بهتر از قبل خواهد شد.

به عبارتی این ایده پردازی های طراحی گاه به صورت طراحی آزاد و بدون هیچ قید و بند صورت می گیرد، و در مرحله بالاتر با توجه به لیست باید ها و نبایدها صورت می گیرد که به نوبه خود، نزدیک تر به محصول نهایی ما می باشد. اما باید این مسئله هم مورد توجه قرار بگیرد که ایده پردازی و خلاقیت، هیچ انتهای معلومی ندارد و می توان این فرآیند را تا زمان طولانی ای ادامه داد. در اینجا تصمیم طراح است که مشخص کند که مرز و انتهای ایده پردازی آزاد تا کجا ادامه داشته باشد و در چه مرحله ای کار وارد فاز بعدی شود.
4 - 2 رندرینگ و پردازش تصویری
رندرینگ (به زبان انگلیسی) و راندو (به زبان فرانسه)، یک مرحله بالاتر از اسکچینگ است. در اینجا بعد از انتخاب ایده، یا ایده های برتر در طراحی، با روش صحیح تر و دقیق تر طرح ها ترسیم می شوند، و به وسیله تکنیک های طراحی و ترسیمی رنگ آمیزی و پرداخت می گردند.

این پرداخت می تواند هم به وسیله تکنیک های دستی باشد، و هم به صورت رایانه ای انجام گردد، و یا ترکیبی از این دو روش صورت گیرد. امروزه با پیشرفت نرم افزاری و سخت افزاری رایانه ها، طراحان بیشتر تمایل به ترسیم اثر خود به مدد رایانه را دارند، اما در هیچ زمانی به طور کامل طراحی اولیه و نهایی به وسیله دست منسوخ نشده و معمولاً در کارهای آموزشی آکادمیک در دانشگاه های معتبر جهان، بر روی کار رندرینگ و اسکچینگ دستی، تأکید فراوان داشته و دارند.
4 - 3 ترسیم بلو پرینت و نقشه های فنی
بعد از اینکه طرح نهایی رندر شده تایید شد، در این مرحله با توجه به داده های اولیه و لیست باید ها و نبایدهای طراحی، اقدام به ترسیم نقشه های فنی دقیق از چهار نمای اصلی خودرو می کنند. این کار هم به وسیله دست و هم به مدد کامپیوتر توسط نرم افزارهای طراحی صورت می گیرد.

واژه بلوپرینت از زمان های قدیم به جای مانده که در آن زمان از نقشه های فنی، کپی های آبی رنگ "اوزالید" تهیه می کردند و این نام بعد از گذشت سالیان سال، همچنان بر روی نقشه های فنی مانده است. ترسیم نقشه های فنی حساسیت و دقت خاصی را می طلبد که گاهاً این بخش توسط متخصصین خاص نقشه کشی صنعتی صورت می گیرد، ولی نظارت دقیق طراح اولیه آن ایده، برای کنترل نهایی خروجی و نزدیک بودن آن به طرح و ایده نهایی الزامیست. ترسیم بلوپرینت بعد از مدل سازی سه بعدی مورد بازنگری قرار می گیرد و تصحیح می شود.
4 - 4 مدل سازی های سه بعدی
این مرحله از کار در دهه های اخیر متداول شده و شبیه سازی های رایانه ای از خارج و داخل خودرو به وسیله نرم افزارهای سه بعدی صورت می گردد. به عبارتی دیگر شما با به وجود آوردن حجم خودرو و محصول مورد نظرتان، یک محصول مجازی را در دنیای واقعی ساخته و تجربه می کنید.
نرم افزارهای قوی و فراوانی در این خصوص ارائه شده که کار با بعضی از آنها راحت تر است و بعضی دیگر هم خیلی نخصصی تر می باشند. در هر حال نرم افزارهای مورد اشاره با دو سیستم متفاوت مش مدلینگ و نربز مدلینگ کار می کنند.

در گونه اول حجم ها توسط قطعات کوچک مثلثی در کنار هم ساخته می شود که تقییر فرم در این نرم افزارها راحت تر بوده و رندر گرفتن هم بهتر و راحت تر صورت می گیرد، اما خروجی آن برای دستگاه های سی ان سی و قطعه سازان مناسب نیست. به همین دلیل بعضا طراحان به خاطر راحتی مدل سازی در این نرم افزارها، مانند 3ds Max اقدام به مدل سازی های سه بعدی می کنند که به آن سطح سازی درجه یک گفته می شود و بعد از آن متخصصین صنعتی اقدام به مدل سازی با نرم افزارهای دقیق تر مانند کتیا می کنند که هم یک نرم افزار مدل سازی NURBS modeling بوده و هم ترکیبی از نرم افزارهای مختلف آزمایشگاهی رایانه ای است و در همان مراحل طراحی می توانند کلیه قطعات را گام به گام و قطعه به قطعه مورد آزمایش قرار دهند و نتیجه کار را عملی تر کنند. اما در این مرحله از کار نقش مهندسان مکانیک پررنگ تر از طراحان صنعتی است و طراحان صنعتی بیشتر بر درست بودن کار نهایی نظارت دارند.

4 - 5 ماکت سازی و مدل های فیزیکی
این مسئله بر همگان واضح است که فرق یک محصول فیزیکی و کاربردی و لمس و مشاهده آن در محیط واقعی بسیار متفاوت است با دیدن آن بر روی صفحه کاغذ و نمایشگرهای رایانه ای، و بعضاً ما عدم تناسب و نقاط ضعفی را روی مدل های فیزیکی خواهیم دید، که بر روی کاغذ به چشم نمی آیند. در این مرحله از کار هم از ابتدای کار یا همان اسکچینگ، اقدام به مدل سازی های فیزیکی یا همان ماکت می کنند.

سریع ترین حالت اسکچ ماکت است که در این مرحله، یک ماکت گلی به مقیاس 1:10 یا 1:5 به صورت نیمه از محور وسط خودرو ساخته می شود که نیمه دیگر آن در آینه چسبیده به ماکت انعکاس پیدا می کند. این روش سریع ترین حالت ممکن است و هزینه کمتری دارد. از این رو معمولا هم زمان با اسکچینگ اقدام به ساخت این ماکت های فیزیکی سه بعدی می کنند. اما بازهم با پیشرفت مراحل کار و ارتقاء طرح، ماکت های دقیق تری از خودرو با مقیاس های 1:5 و 1:1 ساخته می شود.
4 - 6 ساخت پروتاتیپ
پروتوتایپ همان مدل عملکردی و فانکشنال به مقیاس طبیعی خودرو است که بعد از ساخت ماکت و مدل یک به یک ساخته می شود. در حقیقت پروتوتایپ نزدیک ترین ساخته بخش طراحی است که نزدیک به نوع تولید انبوع همان خودرو به حساب می آید. در این مرحله هم صنعتگران خبره و کارکشته ای با تکنیک های مختلف، با قالب گیری از روی آخرین ماکت و با تکنیک های رپید پروتوتایپینگ، اقدام به ساخت یک نمونه اولیه از خودرو می کنند.

معمولاً ساخت یک پروتوتایپ خیلی پر هزینه است و قیمت تمام شده یک دستگاه بیش از ده ها و حتی صدها دستگاه تولید انبوع همان خودرو ارزش داشته، و معمولاً ساخت این پروتوتایپ برای شرکت در نمایشگاه های بین المللی سراسر دنیا بوده، همچنین الگویی است برای ساخت تولید انبوع همان خودرو.
نتیجه گیری:
همان گونه که مشخص است یک پروسه طراحی، پروسه ای به حساب می آید که کامل و جامع باشد، حال اگر تمامی مراحل این پروسه را یک نفر انجام دهد و یا یک گروه انجام دهند، از الف تا ی این پروسه باید به طور کامل انجام گردد. البته در محیط های آکادمیک و دانشگاهی طراحان با مراحل کار آشنا می شوند و پروژه های طراحی صنعتی در قالب دروس عملی و نظری دانشگاهی، پیش درآمدیست برای آشنایی هنرجو و دانشجو با پروسه طراحی که معمولاً کمتر به صورت جدی به آن نگریسته می شود.
دانشجویان فراخور استعداد و کشش خود معمولاً بین یک تا چندین مرحله از مراحل بالا جذب کار طراحی صنعتی می شوند که البته بازهم عدم وجود کار سیستماتیک گروهی در بخش های تولیدی، بلاخص تولید خودرو در کشور، باعث به وجود آمدن تاخیر، هزینه بالا و دیر به بازار آمدن یک محصول می شود که خیلی ساده نتایج آن را در محصولات تولیدی خودروسازی کشورمان می توان دید.
در حیطه کار کردن بین المللی هم متاسفانه دانشجویان، کمتر جذب بازار های خارجی می شوند که علت آن را می توان ناقص بودن فرآیند پروسه طراحی، چه در حیطه آموزش و چه از نظر کار عملی دانست. مقاله پیش رو، تنها قدمی کوچک بود در راستای راه صحیح در مورد پروسه طراحی، که توجه به آن و توجه به موارد مرجع در قسمت انتهایی مقاله، می تواند راهگشایی برای درست اندیشیدن در پروژه های تخیلی ناب دانشجویان باشد.


تهیه شده در: http://www.newdesign.ir/search.asp?id=987&rnd=5206

[Almas Parsi]

طراحی خودرو را از کجا و چگونه آغاز کنیم؟

همیشه انسان در هر دوره و مکانی، در جستجوی راهی برای زندگی بهتر بوده و همین خصوصت کمال گرایی و آرمانی فکر کردن انسان ها، باعث به وجود آمدن پدیده های اکتسابی مانند علم، هنر، فرهنگ و تمدن شده است. امروزه پررنگ شدن نقش و ارتباط تنگاتنگ آن با اقتصاد و سطح رفاه اجتماعی، باعث به وجود آمدن انقلابی در ارتباطات و جابه جایی انسان ها شده است.
امروزه بشر، به نقش پر اهمیت صنعت ساخت خودرو، در تمامی مراحل زندگی واقف شده و این صنعت تا جایی پیشرفت کرده است که دیگر به وسیله نقلیه نه تنها به عنوان ابزاری برای جابه جایی، بلکه فراخور سطح اجتماعی، به آن به عنوان یک عامل سازنده پرستیژ و یک اثر هنری نگاه می کنند.
نقش طراحی صنعتی به عنوان یک هنر خط دهنده به صنعت، و پل ارتباط دهنده میان صنعت و هنر، از ابتدای انقلاب صنعتی تا به امروز، به صورت واضح و اثر گذاری در زندگی مدرن امروز نمایان است. و در این میان خودرو سازی، به عنوان یک صنعت مهم مادر و استراتژیک، در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، روز به روز در حال ارتقاء است و طراحان زیادی از سراسر دنیا، دیدگاه ها و نقطه نظرهای خاص خود را در فرم و زیبایی این محصول ارائه می کنند؛ تا جایی که شرکت های بزرگ خودرو ساز، برای نزدیک تر شدن به دیدگاه های افراد یک کشور و به دست آوردن بازارهای بالقوه و بالفعل جهان، اقدام به تأسیس دفاتر طراحی در جای جای جهان می کنند.
در صنعت خودرو سازی تمامی رشته های صنعتی و همچنین تعداد زیادی از رشته های هنری دخالت دارند، تا جایی که اهمیت خودرو سازی آن را تبدیل به یک صنعت استراتژیک و اثرگذار در اقتصاد و سطح رفاه یک کشور کرده است.
اگر در سالیان دور، طراحان خودرو انگشت شمار بوده و تعداد کمی مشغول به این کار بوده اند، امروزه تعداد متخصصین و علاقه مندان به این رشته به هزاران نفر رسیده و هر روز هم به تعداد این علاقه مندان اضافه می شود.
مردم به اتومبیل و خودرو، نه تنهای به عنوان وسیله ای برای جابه جایی، بلکه به عنوان یک وسیله تفریحی، دارای شخصیت و پرستیژ به آن نگریسته، و تقریبا هر انسانی آرزوی داشتن یک خودروی خوب در حد ایده آل های ذهنی خود دارد.
تعبیری که من از یک اتومبیل خوب می توانم داشته باشم به این صورت است که مجموعه است از کاربرد جدیدترین فنون و تکنولوژی های حال حاضر در تمام عرصه ها، در قالب تعادل و تناسبات انسانی و فیزیکی در کاربرد آن، به علاوه زیباترین تناسبات بصری و هنری در جای جای آن از کل تا جزء، تا حدی که خودرو را مجسمه ای کاربردی و زیبا می دانم که در بین محصولات دیگر، بهترین و بالاترین فناوری ها را در خود جای داده است.
چگونه طراح خودرو شویم و از کجا آغاز کنیم؟
این سؤالی است که ذهن نوجوانان و جوانان زیادی را به خود مشغول کرده و علاقه مندان زیادی از من و دیگر طراحان می پرسند که همیشه ساعت های زیادی را برای توضیح دادن در این مورد می طلبد. امیدوارم مطالب پیش رو و مطالب بعدی در شماره های آینده کمکی هرچند کوچک برای این دسته علاقه مندان به رشته طراحی خودرو باشد.
چه سنی برای شروع کار طراحی اتومبیل مناسب است؟
اگر به صورت تفننی و از روی علاقه صرف به طراحی خودرو به این مقوله نگاه کنیم، باید گفت که شروع و آغاز این کار هیچ محدوده سنی خاصی ندارد و از کودکی تا میانه سالی می توان این هنر را فرا گرفت و نظرات و ایده های خود را از تصور به تصویر و واقعیت درآورد و از این کار لذت برد.
گاهی، کارخانه های بزرگ هم در قالب مسابقه در سنین مختلف، اقدام به نظرخواهی مردمی مثل مسابقات نقاشی و نظرسنجی کتبی از خودروی مورد علاقه مردم می کنند تا الگوهایی را برای تولیدات آینده به دست بیاورند. استفاده از همین نظرات، چه در بین بزرگسالان که خریداران امروز هستند و چه در بین کودکان که خریداران و مشتریان فردا هستند متداول است.
اما اگر بخواهیم از این محدوده کمی جلوتر برویم و به دنیای حرفه ای طراحی خودرو نزدیک شویم، شاید بهترین موقع برای کشف استعداد و آغاز کسب مهارت در تمرین های ترسیمی، بهترین نقطه آغاز، انتهای دوره راهنمایی و شروع سال های دوره دبیرستان باشد که در سال های بالاتر می تواند راه گشای بهتری برای ورود به دانشگاه در رشته طراحی صنعتی برای جوانان باشد.
البته اولین فاکتور مهم در این کار "خواستن"، خودباوری و تلاش است که در مسیر درست و با کمک از راهنمایان آگاه تر این امر امکان پذیر می باشد.
خود من تا زمانی که یاد دارم علاقه به طراحی و نقاشی داشتم و تصاویر هواپیما، تانک، ماشین و... بسیار می کشیدم. اما اولین جرقه ها و عشق و علاقه ام به طراحی حرفه خودرو، از سال دوم راهنمایی ظهور کرد. زمانی که در مجله ماشین آن زمان، مصاحبه جوان طراحی به نام "عباس دست پُر" را دیدم، که ایشان طرح هایی را برای کارخانه مرسدس بنز رائه کرده بودند.