با هنر ارغوان بافی آشنا شوید

[Sa.n]

با هنر ارغوان بافی آشنا شوید

تا چند دهه پيش نمي توانستيد به روستايي برويد بي آن که زناني را با لباس هاي رنگارنگ ببينيد که سبد به دست از مزرعه و بازار برمي گردند و يا مرداني که زنبيل به پشت دستاورد خود مثل ميوه و سبزيجات را به خانه مي برند. و هنوز هم در پاره يى از نقاط وضع بر همين منوال است.‏در آن روزگاران و پيش از رشد گردشگري، سبد از دست بافتهايي بود که مصرف زينتي نداشت بلکه بخشي بود از زندگي روزمره و وسايلي که روستائيان دائما با آن سروکار داشتند مثل جاي نان يا آبکش براي شستن سبزي و ميوه و برنج.
‏هنوز هم بسياري از اشياي خانگي از سبد است. طبعا استفاده از سبد بسته به*اين که از ساقه گياهان ويا شاخه درختان بود فرق مي*کرد.
‏
با آمدن صنايع چوب و الياف و ابزار ارزان پلاستيکي گرچه مصرف سبد در روستا کمتر شده اما سبد به عنوان يک شئي مصرفي زينتي، پا به شهر گذاشته و جاي خود را باز کرده است؛ چون سبد با هرچه و از هرچه بافته شود زيباست. ‏امروزه سبد در سوغات فروشي ها و فروشگاه هاي صنايع دستي کشور به ويژه در شهرهاي شمالي که گردشگر بيشتري دارد به وفور عرضه مي شود. ‏

بسياري هم هنوز سبد را مي خرند براي آبکش برنج، زنبيل، جا سيب زميني و پياز، جاي نان، سبد ميوه (بخصوص توت فرنگي را در سبدهاي کوچک عرضه مي کنند) و بسيار چيزهاي ديگر. ‏
در تهران و شهرهاي بزرگ براي زينت بخشيدن به گل يا در واقع قرار دادن گل در ظرف مناسب از آن استفاده مي کنند و گل فروشي ها پر از سبدهاي گلي است که هر روز به مشتريان عرضه مي*شود.
‏
امروزه که صنعت گردشگري به فروش صنايع دستي رونق بخشيده، سبدبافي مانند حصيربافي و بافتني*هاي دستي ديگر به شکل يک حرفه درآمده. آستانه اشرفيه در شمال و طرقبه در نزديکي مشهد به بافتن سبد شهرت يافته اند.‏

اما هيچ استاني نيست که از سبد و سبد بافي بي بهره مانده باشد و ناحيه و ولايتي نيست که مهر خود را بر سبد و سبدبافي نزده باشد. ‏

سبد از قديم ترين بافته هاي بشر است. همان زمان که بشر با تنيدن ساقه ها و شاخه هاي نازک درهم آشنا شد، سبدبافي نيز آغاز گشت. در آثاري که از مصرباستان به دست آمده، زن هاي مصري را مي بينيد که سبدهاي ميوه روي سر و آهوبره يي در بغل دارند.‏

در بيشتر کشورهاي دنيا و تمدن ها چنين بوده و هست. به همين جهت است که در هر ناحيه و ولايتي سبد و سبد بافي رنگ خود را گرفته است.‏

در جنوب ايران، آن را بيشتر با برگ خرما مي بافند، در برخي شهرهاي خوزستان از ني و قيطان، در آذربايجان که درخت ميوه فراوان است از شاخه هاي نازک درختان آلبالو، و سنجد، در خراسان از شاخه هاي ارغوان (به همين جهت به ارغوان بافي شهرت دارد)، و اين اواخر بيشتر از شاخه هاي بيدمشک. ‏

طرقبه به توليد شاخه هاي بيد مشک براي سبدبافي شهرت دارد. در شمال که سبد بافي به مروار بافي مشهور است پيش از اين از شاخه هاي درخت مروار (بيد و سرخ بيد) بافته مي شد و اکنون که به صورت حرفه در آمده، از ترکه ها و شاخه هاي نازکي استفاده مي کنند که از تهران و کرج و همدان و ملاير و مراغه و جاهاي ديگر مي آيد.‏

مرواربافان پس از تهيه ترکه آن را در پاتيل هاي بزرگ مي جوشانند و پوست آن را مي گيرند و خشک مي کنند و سبد مي بافند. رنگ مروار زرد است و نوع مرغوب آن بيشتر سياه و سبز. آنها که به رنگ زرد است با روغن جلا طلايي مي شود و آنها که سبز و سياه است در معرض آفتاب مي*گذارند تا بر اثر تابش آن طلايي شود. ‏

سبد مشخصاتي دارد که آن را محبوب همگان مي کند: سبک، خوش رنگ، زيبا و مقاوم است و شکل هاي گوناگون به خود مي*گيرد.‏

با وجود اين سبدبافان در سال هاي اخير مانند دست اندرکاران هر حرفه ديگري از کار خود راضي نيستند و فکر مي*کنند مواد صنعتي و پلاستيکي کار و بار آنها را کساد کرده است. سبدهاي آبکش فلزي و پلاستيکي، و سبدهاي پلاستيکي کوچکي که معمولا توت فرنگي در آنها عرضه مي*شود گوياي آن است که بيراه نمي گويند.

منبع :mehrdadb54.mihanblog.com