دین اسلامی ، خاستگاه شادی های پایدار

[طلیعه طلا]

در اوائل مشروطه همزمان با تشکیل مجلس شورا، برخی از نمایندگان هنگام نطق سایرین، برای ابراز احساسات و شادمانی خود، به تقلید از آنچه در فرهنگ غرب و مجالس آنان وجود داشت، به کف زدن پرداختند. این امر عامل اختلاف بین مجلسیان شده و بر همین اساس افرادی چون طباطبایی و دیگران تأکید داشتند که اظهار احساسات، باید متناسب با فرهنگ ما باشد. نهایتاً پس از گفتگوهای بسیار، قرار بر این شد که به منظور تشویق و ابراز احساسات تنها از لفظ «احسنت» استفاده شود و این سیره در تمام دوران مشروطه در مجلس تداوم یافت.

همچنین زمانی که امام خمینی(ره) از پاریس به ایران آمده و در بهشت زهرا(س) به سخنرانی پرداختند، مردم، برای ابراز احساسات ابتدا دست زدند لکن به ابتکار اطرافیان امام«ره» دفعات بعد تکبیر گفتند. اینگونه وقایع تاریخی، نمونه ای از توجه نخبگان اجتماعی ما نسبت به مسأله شادمانی و نحوه بروز و اظهارت آن است. شادی و سرور معنوی و دینی که همان شادی و سرور حقیقی است گرچه ریشه در جان و حقیقت آدمی دارد لکن، یک حقیقت متعالی و ارزشمند بوده و انسان در تحصیل و تأمین آن باید همواره در کوشش و تلاش باشد. تحصیل سرور و سعادت در ابعاد فردی و یا اجتماعی آن، نیازمند سلوک و تربیتی خاص است که نحوه و مراحل آن، با همه جوانب، باید به صورت دقیق و کارشناسانه شناخته شده و رعایت گردد.


بنابراین برای رسیدن به شادی های پایدار، استفاده بهینه از عنصر زمان و مکان و شناخت این عناصر مهم می باشد. لذا به کودکی که به شادی های محدود و محسوس توجه می کند نه تنها ایرادی نیست بلکه لازمه زندگی او می باشد. بی توجهی به این مراحل و مراتب رشد، ابلهانه و خلاف حکمت است. سیر و سلوک سالم مقتضی تنظیم برنامه ای است که فرصت مناسب را برای بازیهای کودکانه فراهم آورد. چه ضرورت لحاظ بازی در مراحل رشد کودکان، به معنای به بازی گرفتن رشد و تعالی او نیز نیست.


برنامه موفق، برنامه ای است که از یک سو به وضعیت موجود و از دیگر سو به وضعیت مطلوب نظر داشته باشد و با این نگاه بهترین برنامه را برای عبور از وضعیت موجود تا رسیدن به وضعیت مطلوب تنظیم نماید. شادی و سرور معنوی و حقیقی در ابعاد فرهنگی نیز با رعایت اصول فوق قابل تعقیب و تحصیل است، لذا از هر فرهنگی، نه تنها نمی توان انتظار داشت که از الگوی مطلوب شادی و شادمانی بهره مند باشد، بلکه در الگوی مطلوب و آرمانی و فرهنگی نیز سرور معنوی نمی تواند همه ابعاد اجتماعی را پوشش دهد، زیرا هر جامعه ای متشکل از اقشار و گروههای مختلفی است که در لایه های مختلف سنی و یا سطوح متفاوت علمی و معرفتی قرار می گیرند.



نکته اساسی و مهم در مدیریت فرهنگی، نظر به واقعیتهای اجتماعی است. مدیریت سالم فرهنگی مدیریتی است که با نظر به واقعیتهای فرهنگی موجود، امکانات و ظرفیتهای مناسب را در جهت بسط و گسترش شادی و سرور حقیقی شناسایی نموده و با روشی عقلانی به تقویت تدریجی آنها همت گمارد.


مشکل فرهنگی، هنگامی جدی می شود که نخبگان و افرادی که در مسند مدیریت فرهنگی قرار می گیرند معنای حقیقی نشاط و سرور را فراموش کرده، یا انکار نمایند و یا آن که صورت دنیوی و سکولار آن را به رسمیت شناخته و هدف قرار دهند که در این صورت به جای آنکه مدیریت فرهنگی در جهت حراست، حفاظت، بسط زمینه ها و ذخیره های فرهنگی مطلوب عمل کنند در مسیر حذف و نابودی آنها اقدام می نمایند.