شعر محلی مازندرانی ( باهار ماه )

[نارون1]

شعر محلی مازندرانی از یکی از شاعران توانمند چهاردانگه، خانم ام کلثوم عالیشاه از روستای قلعه ( منطقه دو سرشمار، دهستان چهاردانگه، بخش چهاردانگه ساری ). این شعر مثنوی بلندی است در وصف بهار منطقه ی دو سرشمار ( روستای : بالاده ، پایین ده ، تیله بن ، قلعه ، میرافضل ، واوسرنو از بخش چهاردانگه ساری ) که در سال ۱۳۷۹ سروده شده است و ما بیت هایی از این مثنوی بلند را انتخاب کرده و برای استفاده شما خوانندگان محترم قرار می دهیم.

برای فهم بهتر این شعر برای شما عزیزان از روش آوانگاری و شکل فونیک آن به جای اعراب گذاری استفاده کرده ایم و از ارائه ی توضیحات نیز خوداری کرده ایم.

« باهار ماه »

باهار مه مله چند قشنگه

بنوشه کوه و کمر رنگارنگه

Bāhāre me male Čande ğašenge

Banuše koo vo kamer rangārange




هلال گل صرا ره پر هاکاره

بلبل چنار سر منزل هاکارده

Helāle gol sarāre per hākāde

Belbel Čenāre sar manzel hākāde


تی تی ِ بو بهیته دشت و صرا

جیکا کالی بساته خال بالا

Titiye bu bahite dašto sarā

Jikā kāli besāte xāle bālā



باپلی پر بزو باهار بییمو

بنوشه باپلی ِ یار بییمو

Bāpeli par bazo bāhār biyamu

Banuše bāpeliye yār biyamu



بنوشه مله پشت چادر بزوهه

دین تپه سرخ چارقد سر بزوهه

Banuše male pešt Čāder bazoe

Din tappe serxe Čārğad sar bazoe




دواره سک و سو بیته خرابه

هلی تی تیِ بو بیته خرابه

Devāre seko su bayte xerābe

Hali titiye bu bayte xerābe




گرم وا اسبه کو جه سر هاکارده

کچب زلف ره یک ور هاکرده

Garme vā esbe ku je sar hākāde

kaČebe zelfe re yekvar hākāde



موزی دار چکو نیم وا بویه

جیکا وچه مارجه سوا بویه

Muzi dāre Čaku nimva baviye

Jikā vaČe mārje sevā baviye




اسیو پشت ولیگ زلکا بیارده

شه همراه خوشی و صفا بیارده

asyo pešte valig zelkā biyārde∫

Še hemrā xoŠi vo sefā biyārde




تال و زنگ صدا انه منه گوش

چپون یورجه انه کالک ونه دوش

Tālo zange sedā ∫ene mene guŠ

Čappon yorje ∫ene kālek vene duŠ




چاربدار شه غزل اسبه سواره

دره شونه صرا گندم بکاره

Čārbedār Še ğazel ∫asbe sevāre

Dare Šune sarā gandem bekāre




اسیو پشت کله پر او بویه

گندم، چل سنگ بن جه رو بویه

asyo peŠte keleh per ∫o baviye∫

Gandem Čal sange ben je ro baviye




شاعر : ام کلثوم عالیشاه

منبع: راسخون

[م.محسن]

یه برگردان تحت اللفظی از این شعری که دوست عزیزمون نارون1 گذاشتم رو برای سایر عزیزان میذارم اما خوشحال میشم با توجه به تفاوت لهجه مازندرانی در جای جای این استان عزیزانی که در لهجه سمت مناطق ساری و اطراف تبحر بیشتری دارن تو اصلاح این برگردان متن و رفع اشکاهای اون مشارکت کنند

« باهار ماه »
ماه بهار

باهار مه مله چند قشنگه : بهار ماه عشوه و نازه چقدر قشنگه

بنوشه کوه و کمر رنگارنگه : کوه و کمر از (گل ) بنفشه رنگارنک شده




هلال گل صرا ره پر هاکاره : رخ گل صحرا رو پر کرده

بلبل چنار سر منزل هاکارده : بلبل روی (درخت) چنار منزل کرده




تی تی ِ بو بهیته دشت و صرا : بوی شکوفه ها دشت و صحرا رو گرفت (پر کرده)

جیکا کالی بساته خال بالا : گنجشک تو بالاترین جا لانه ساخته





باپلی پر بزو باهار بییمو : پروانه پرواز کرده و بهار اومده

بنوشه باپلی ِ یار بییمو : (گل) بنفشه و یار پروانه اومده





بنوشه مله پشت چادر بزوهه : بنفشه پشت درخت انگور بساط خودش رو پهن کرده (چادر زده)

دین تپه سرخ چارقد سر بزوهه : میشه دید تپه چادر سرخ سرش کرده




دواره سک و سو بیته خرابه :خرابه دوباره روشن شده (و سگ هم اونجاست؟)

هلی تی تیِ بو بیته خرابه : خرابه بوی شکوفه های آلو گرفتند





گرم وا اسبه کو جه سر هاکارده : باد گرم اسب رو از کوه به اینجا کشونده

کچب زلف ره یک ور هاکرده : کچب ( نوعی گیاه) برگ هاش رو یه طرف داده





موزی دار چکو نیم وا بویه :شکوفه درخت بلوط نیم باز شده

جیکا وچه مارجه سوا بویه : بچه گنجشک از مادرش جدا شده




اسیو پشت ولیگ زلکا بیارده : زالزالک پشت آسیاب هسته های نارس آورده

شه همراه خوشی و صفا بیارده : همراه خودش خوشی و صفا آورده




تال و زنگ صدا انه منه گوش : صدای زنگی که بر گردن گاو بسته شده به گوشم می رسه

چپون یورجه انه کالک ونه دوش : چوپان از پیش یارش میاد در حالی که پوستین بی آستین چوپانی روی دوششه






چاربدار شه غزل اسبه سواره : چاپاردار ( که با اسب از صبح زود برای کشاورزی می رفتند) در حال خوندن غزلش سوار بر اسبش شده

دره شونه صرا گندم بکاره : روانه صحراست تا گندم بکاره






اسیو پشت کله پر او بویه : پشت (مخزن) آسیاب خونه پر آب شده

گندم، چل سنگ بن جه رو بویه : گندم از ته قسمتی از آسیاب که به پره وصل میشه بیرون اومده(؟)