تقسیم بندی علف های هرز

[*FATIMA*]

طبقه بندی براساس دوره زندگی

علف های هرز یکساله Annual weeds
این گروه از علف های هرز بزرگترین گروه علف های هرز جهان را تشکیل می دهند یعنی حدود 46% علف های هرز در این گروه قرار دارند . این گیاهان همانگونه که از نامشان پیداست دوره زندگی آنها کمتر از یکسال طول میکشد . تکثیر آنها عموماً توسط بذر صورت می گیرد . زندگی بعضی از علف های هرز این گروه به حدود 9 ماه می رسد و بعضی از آنها خصوصاً در مناطق خشک از رویش تا بذردهی حدود 6 هفته عمر می کنند . این گیاهان بعد از تولید دانه خشک شده و از بین می روند و به عبارت دیگر منظره فصلی دارند . با توجه به اینکه ضعیف ترین مرحله رشدی علف های هرز یکساله زمان جوانه زنی آنها است ، لذا بایستی عملیات کنترل در اوایل دوره رشد انجام گیرد . علف های هرز یکساله را از نظر زمان رویش به دو گروه تقسیم میکنند :
علف های هرز یکساله زمستانه Winter annual
به گیاهانی اتلاق می گردد که قادرند در حرارت های کمتر از 10 درجه سانتیگراد جوانه بزنند ، یعنی صفر فیزیولوژیک آنها ( شروع فعالیت های متابولیکی ) پائینتر از 8 درجه است . این گروه از گیاهان در پائیز قبل از یخبندان و یا در اواخر زمستان پس از برطرف شدن یخبندان جوانه می زننند . این گروه غالباً دوره سرما را به حالت روزت Rosett بسر برده و در بهار گل داده و از بین می روند و بقیه سال را بصورت بذر میگذرانند ، مانند یولاف وحشی Avena ludoviciana ، تربچه وحشی Raphanus raphanistrum ، قدومه Alyssum spp ، ماشک وحشی Vicia peregrina ، سیاه دانه یا سیاه تخمه Agrostemma githago ، جو میش Bromus spp و بسیاری از گیاهان خانواده شب بو Cruciferae
علف های هرز یکساله تابستانه Summer annual
گیاهانی هستند که پس از گرم شدن هوا از اوایل تا اواخر بهار جوانه زده و در تابستان گل و میوه داده و از بین می روند و زمستان را بصورت بذر بسر میبرند مثل تاج خروس Amaranthus retroflexus و تاجریزی Solanum nigrum ، توق Xanthium spinosum ، سلمه تره Chenopodium spp ،چچم Lolium spp ، خرفه Portulaca oleracea ، سوروف Echinochloa crus-galli . این گروه از گیاهان قادرند در حرارت های بالای 14 درجه سانتیگراد جوانه بزنند .
علف های هرز دوساله Bienal weeds
این گروه از گیاهان حدود 9% علف های هرز جهان را تشکیل می دهند . این گیاهان دوره زندگی خود را در طول 2 سال کامل میکنند ، بدین معنی که در سال اول رشد رویشی داشته و مواد غذایی ذخیره می کنند و در سال دوم گل داده و میوه و بذر تولید می کنند . بسیاری از گیاهان این گروه اگر در اواخر تابستان برویند و سرمای زمستان را بحالت سبز بگذرانند در بهار سال بعد گل خواهند داد و اگر در بهار برویند گل دادن آنها تا بهار سال بعد بتأخیر می افتد . اغلب گیاهان این گروه از خانواده چتریان Umbuliferae هستند مثل هویجک وحشی Daucus carota . این گیاهان برای آمادگی و ایجاد طرح گل در آنها نیاز به یک دوره سرما دارند و بهمین دلیل غالباً در مناطق معتدل میرویند . تکثیر و پراکنش این گروه نیز فقط از طریق بذر انجام می شود و ریشه رویی تنها در تداوم زندگی آنها از سال اول به دوم نقش دارد . ریشه این گروه از علف های هرز معمولاً به صورت راست ، پرحجم و گوشتی است و به عنوان بخش ذخیره کننده مواد غذایی عمل می کند . خسارت این گونه از علف های هرز در سال اول رشد به دلیل توسعه سیستم ریشه ای بیشتر در خاک و از نظر جذب آب و مواد غذایی است .و کولتیوارزنی مخصوصاً در سال اول در کنترل آنها نقش مهمی دارد . در کنترل شیمیایی این دسته از علف های هرز نیز بایستی از سموم سیستمیک استفاده نمود
علف های هرز دایمی Prennials یا چندساله
دوره زندگی این گیاهان بیشتر از 2 سال بوده و اغلب در صورت مساعد بودن شرایط بدون محدودیت زمانی به زندگی خود ادامه می دهند و هر ساله با استفاده از ذخایر اندام های زیرزمینی نظیر ریشه های خزنده ، استولون ، ریزوم و پیاز ریشه ، ساقه و برگ تولید کرده و گل و میوه می دهند . در این گروه از علف های هرز با از بین رفتن قسمت های هوایی در فصل پاییز ، اندام های زیرزمینی در زمستان در استراحت به سر می برند و به دلیل مقاومت به عوامل نامساعد محیطی زمستان گذرانی گیاه را تأمین می کنند و به همین دلیل کنترل آن ها در فصل استراحت بسیار مشکل است . ضعیف ترین مرحله رشدی علف های هرز چند ساله دوره گلدهی آنها است . چون در این دوره مواد غذایی ذخیره ای در اندام های زیرزمینی به اتمام می رسد و وجین بایستی در این مرحله صورت گیرد . این علف های هرز هم از طریق دانه ( جنسی ) و هم اندام های زیرزمینی (غیر جنسی ) تکثیر پیدا می کنند . حدود 45% علف های هرز در این گروه قرار دارند . این گیاهان نیز برحسب نحوه تکثیر به سه گروه تقسیم می شوند :
علف های هرز دایمی ساده Simple prennial weeds
این گیاهان غالباً با بذر تکثیر شده و به طور طبیعی از طریق تکثیر رویشی منتشر نمی شوند ولی ریشه انها در خاک زنده مانده و در سال بعد دوباره ساقه هوایی تولید می کنند ولی هرگاه ریشه آنها قطع و چند قسمت شود قسمت های قطع شده قادر خواهند بود جوانه زده و گیاه جدیدی را بوجود آورند ، اتفاقی که در هنگام شخم بیشتر محتمل است . این گیاهان دارای ریشه اصلی قطور و گوشتی هستند که Tap root نامیده می شوند ، مثل گل قاصد Taraxacum officinalis و بارهنگ Plantago major ، گیاهان پیاز دار را نیز میتوان در این گروه دید
علف های هرز دائمی خزنده Creeping prennial weeds
این گیاهان هم از طریق بذر و هم از طریق اندام های رویشی تکثیر می یابند . بعضی از آنها به ندرت ممکن است از طریق بذر زیاد شوند ، مثل اویارسلام Cyperus rotundus . خزنده نامیدن این گروه از علف های هرز به دلیل پیشروی اندام های رویشی آنها در خاک است که به صورت شعاعی در اطراف خود پایه های جدیدی از علف های هرز را به وجود می اورند .
علف های هرز چندساله پیازدار
برخی از علف های هرز تیره لاله Liliaceae نظیر کلاغک Muscaria spp ، سیر وحشی Allium sp ، زرد پیازک Gagea spp ، چمن هرز Poa bulbosa از طریق پیاز تکثیر حاصل میکنند

نوشته : *FATIMA*
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان