**سیگار از دید شیمی**

[ژينوس]

همه ما كم و بيش در مورد سيگار و مضرات آن شنيده ايم.اما اگر از ديد يك شيميست به سيگار نگاه كنيم مضرات بسيار بيشتری در آن پيدا می كنيم.شايد قابل باور نباشد ولی اثبات شده كه در حدود ۴۰۰۰ نوع تركيب در اثر دود كردن يك سيگار در محيط تشكيل می شود،كه ۴۳ نوع آن بالقوه سرطان زا هستند.پس نبايد فكر كرد كه تنها فرد سيگاری است كه ضرر می كند،بلكه اين مصيبتها را به اطرافيان خودش هم هديه می كند.طبق آماری كه سازمان بهداشت جهانی WHO در آغاز سال ۲۰۰۶ اعلام كرده نخستين دليل مرگ بشر را استعمال دخانيات دانسته است.جالب توجه است كه تعداد مرگ و مير ناشی از مصرف سيگار در حدود ۱۰۰ برابر مرگ و مير های ناشی از حوادث طبيعی و تصادفات جاد ه ای اعلام شده ،كه فوق العاده آمار وحشتناكی است.با وجود اين همه شواهد تنها چيزی كه می توان گفت اين است كه افراد سيگاری در واقع مرگ خود را كه در بسته های زيبای قرمز برايشان پيچيده شده را آگاهانه و به قيمت گران سلامتی خود می خرند.

اما قسمت اصلی دود سيگار ، شامل مخلوطی از گازهای مختلف و ذرات معلق كوچك می باشد.به طور كلی اين مخلوط را از لحاظ ماهيت به سه قسمت تقسيم می كنند : ۱-آب ۲-تارTar و ۳-نيكوتين

تار Tar خود شامل مخلوطی شلوغ از صدها ماده شيميايی سمی است كه خاصيت بارز سرطان زايی برخی از اين تركيبات نظير (Nitrosamine,Benzopyrene ) كاملاً اثبات شده است.

نيكوتين يك آلكالوئيد است كه دارای اثر اعتياد آوری و آرام كننده گی است.اين آلكالوئيد در مغز جذب می شود و ثابت شده كه آمونياك جذب آنرا كاتاليز می كند.به همين منظور به سيگار تركيبات مضر آمونياك اضافه می كنند.

گازهای موجود در دود سيگار مانند: منواكسيد كربن،اكسيدهای نيتروژن،سيانيد هيدروژن،آمونياك و ديگر مواد سمی موجود مثل:آكرولئين و فرمالدهيد و ... در وجود حرارت بالای ۸۰۰ درجه سانتيگراد (دمای اشتعال سيگار) مانند يك راكتور شيميايی مواد جديد و بسيار مضری را (معمولاً از طريق مكانيسم های راديكالي) توليد می كنند٬ اين تركيبات بسيار محرك و فعال بوده و می توانند باعث تخريب بافتهای حساسی مثل ريه و كيسه های هوايی و توليد بيماريهايی نظير برونشيت مزمن شوند.

همچنين تركيبات منو اكسيد كربن موجود پس از جذب در شش ها می توانند با هموگلوبين (نوعی پروتئين ناقل اكسيژن موجود در خون) در رقابت با اكسيژن، تركيب شده و موجب كا هش انتقال ضروری اكسيژن به بافتهای مهم بدن و آسيبهای جدی به اين قسمتها (به خصوص مغز و قلب) شوند.

در چند دهه اخير تحقيقات گسترده ای توسط تيم های تحقيقاتی بزرگ شيمی در سراسر دنيا به منظور كاهش اين اثرات بسيار مخرب انجام شده كه نتايج اين تحقيقات بسيار اميدوار كننده است.

مهمترين اين تحقيقات مطالعه بر روی كاتاليست های معدنی به منظور حذف تركيبات مضر موجود در دود سيگار بوده است:
برای مثال:حذف تركيبات هيدروژن سيانيد و هيدروژن سولفيد (مقادير خيلی كم) به وسيله كاتاليست فعال شده ای از (Pd (II و (Cu(II بر روی بستر آلومينا انجام شده است.
تحقيق ديگری كه در دانشگاه ويرجينيا صورت گرفته، حذف تركيبات هيدروكربنی پلی آروماتيك (PAH) موجود سيگار، توسط فيلم نازك Pd (نانو كاتاليست دهيدروژناسيون) بوده است.

از مهمترين تحقيقات انجام شده در اين مورد می توان به تحقيقات بر روی فتو كاتاليست ها (مثل TiO2 ,ZnO ) اشاره كرد.اين نوع كاتاليست ها می توانند بسياری از تركيبات موجود در دود سيگار (مثل:آمونياك ومنواكسيد ها و نيتريدها و بسياری از تركيبات آرو ماتيك و...) را به خوبی تخريب كنند.


به نظر شما چرا با اين همه نتايج بدست آمده هنوز در صنعت دخانيات از اين نتايج استفاده نشده؟
پاسخ اين سؤال ساده است.زيرا كه برای اين صنايع سلامتی شما در برابر سودشان از هيچ اهميتی برخوردار نيست.