تاثیر عزت نفس در زندگی

[zoh_reh]

تأثیر عزت نفس در زندگی انسان


اعتماد به نفس، اساس هر رستگاری و پیشرفتی است.اگر اکثر افراد ملتی بدان فضیلت آرایش یافتند، آن ملت بزرگ و توانا می شود و سّر ارتقا و توانایی آنها، فقط داشتن همان خصلت است؛ زیرا در این صورت عزم انسان قوی، و در صورت اتکا به دیگری، ضعیف می گردد.

مقدمه

داشتن عزت نفس سالم، یک نیاز اساسی انسان است و چیزی است که ما پیوسته برای رسیدن به آن تلاش می کنیم. شکست و ناتوانی انسان فقط یک دلیل دارد که آن هم ایمان نداشتن به واقعیت است (ویلیام جیمز).
اعتماد به نفس، اساس هر رستگاری و پیشرفتی است. اگر اکثر افراد ملتی بدان فضیلت آرایش یافتند، آن ملت بزرگ و توانا می شود و سّر ارتقا و توانایی آنها، فقط داشتن همان خصلت است؛ زیرا در این صورت عزم انسان قوی، و در صورت اتکا به دیگری، ضعیف می گردد.
از بارزترین ویژگی صاحبان تفکر واگرا و افراد خلاق، داشتن اعتماد به نفس و عزت نفس بالاست. افرادی که دارای عزت نفس بیشتری هستند، خیلی زودتر یاد می گیرند و با دیگران بهتر رابطه بر قرارمی کنند. بهتر می توانند از فرصت ها استفاده کنند و دیدگاه روشن تری نسبت به مسیر زندگی خود دارند.
اگر انسان تصویر خوبی از خود در ذهن داشته باشد و خودش را خوب بداند و اطمینان به خودش داشته باشد، همانی خواهد بود که فکر می کند می تواند بشود. در غیر این صورت، احساس ضعف و ناتوانی بر فرد غالب می شود و او را از ادامه کار باز می دارد. عزت نفس عامل مهمی در سازگاری عاطفی و اجتماعی افراد است و قطعی ترین عامل رشد روانی انسان است.
عزت نفس اولین شرط پیروزی است و شخصیت سالم هر فرد در گرو عزت نفس و اتکا به خود است.
مساله عزت نفس و مقوله خود ارزشمندی، از اساسی ترین عوامل در رشد مطلوب شخصیت کودکان و نوجوانان است. برخورداری از اراده و اعتماد به نفس قوی، قدرت تصمیم گیری و ابتکار، خلاقیت و نوآوری، سلامت فکر و بهداشت روانی رابطه مستقیمی با میزان و چگونگی عزت نفس و احساس خود ارزشمندی فرد دارد.

[zoh_reh]

عزت نفس چیست

اکثر ما فکر می کنیم که اعتماد به نفس یعنی اطمینان به توانایی خود در انجام دادن کارهایی خاص؛ برای اعتماد به خویش باید بعضی کارها را خوب انجام دهید. اعتماد به نفس واقعی هیچ ارتباطی به رویدادهای زندگی شما ندارد. اعتماد به خویش به خاطر آنچه انجام می دهید به وجود نمی آید بلکه به دلیل باورتان به توانایی درونی خود است، که شما قادر هستید تا آنچه که می خواهید را انجام دهید.
اعتماد واقعی به خویش همیشه از درون سر چشمه می گیرد، نه از بیرون و از تعهدی که به خود دارید ناشی می شود. اعتماد به نفس، باور داشتن قابلیت انسانی خویش است، اینکه با هر آنچه در زندگی پیش می آید روبرو شوید و از عهده آن برآیید.
عزت نفس ارزیابی مداوم شخص، نسبت به ارزشمندی خود است. عزت نفس نوعی قضاوت در مورد ارزشمندی وجودی است.
عزت نفس یعنی نظر شخص درباره خود، که این از طریق ارزشیابی هر شخص از رفتارها، ظاهر، موقعیت اجتماعی خود و از طریق ارزشیابی دیگران ، از او رشد می کند.
عزت نفس می تواند به عنوان احساس یک فرد درباره شایستگی و ارزشمندی اش تعریف شود. شایستگی یعنی داشتن اعتماد به نفسی که انسان عموما قادر است با تکیه بر آن نتایج مورد انتظار را به دست آورد.
اعتماد به نفس عبارت است از اعتماد به ذهن در رابطه با اعتبار ابزار شناخت؛ این اعتبار الزاما انسان را از خطا مصون نمی دارد؛ بلکه بر این عقیده است که انسان شایستگی تفکر و قضاوت داشتن را دارد و نیز انسان اصولا واجد لیاقت است و بدون چون و چرا ملزم است که رابطه اصیل و شرافتمندانه و تحریف نشده ای با ظرافت های وجودی خود و تا آنجا که نیروهای اختیاری او اجازه می دهند باشد و معتقد است که هیچ چیز پر ارج تر و ارزشمند تر از واقعیت نیست و بالاترین توجه و احترام به سوی خداوند است.
عزت نفس حس سودمندی و حس ارزشمندی شخص نسبت به خود است و در معنی مجموع حس شرف نفس و حس اعتماد به نفس است که دلالت بر لیاقت شخص برای زیستن دارد.

[zoh_reh]

چگونه اعتماد به خویشتن را بنا کنیم؟

اولین قدمی که در ایجاد اعتماد به نفس خود برمی دارید این است که، وانمود نکنید بیش از آنچه واقعا به خود اعتماد دارید از خود مطمئن هستید. تجسم کنید که ذهنتان از رویاهای زیادی سرشار است. رویای کارهایی که می خواهید انجام بدهید و همه تجربه هایی که می خواهید کسب کنید. باید بگوییم که دستیابی به بعضی از این رویاها تنها نیاز به کمی اعتماد به نفس دارد. وقتی فقط کارهایی را شروع می کنید که از پیش می دانید که توانایی انجام آنها را دارید، هرگز احساس اعتماد به نفس حقیقی را پرورش نمی دهید. اعتماد به نفس حقیقی به این خاطر نیست که هیچ نگرانی ندارید؛ اعتماد به نفس واقعی ایمان به خود، به رغم ترسهایتان است. اعتماد به خود به معنی یک نفس انباشته از خودبینی نیست . اعتماد به ود یعنی خود را باور داشتن؛ و خودبینی یعنی لزوم اثبات برتری خود نسبت به دیگران و همین راز به دست آوردن اعتماد به نفس است.
وقتی اعتماد به خودتان را بر اساس وجود خود بنا می نهید و نه بر اساس آنچه که انجام داده اید، اعتمادی به وجود می آید که هیچ کس و هیچ شرایطی نمی تواند آن را از شما بگیرد.

اهمیت عزت نفس

بهره مندی از عزت نفس علاوه بر آنکه جزئی از سلامت روانی محسوب می شود، با پیشرفت تحصیلی نیز مرتبط است؛ محققان بسیاری دریافته اند که عزت نفس مثبت و نمرات بالا در مدارس به هم مرتبط هستند.
عزت نفس یک نیاز اولیه برای انسانهاست بدانیم وندانیم راه خود را درون ما می گشاید. آزادیم که عزت نفس را درک کنیم و یا نسبت به آن همچنان ناآگاه باقی بمانیم. فرایندهای شناختی ، احساسات، انگیزه ها، تصمیم گیری و انتخاب متاثر از احساس ارزشمندی است.
عزت نفس واقعا برای همه سطوح زندگی انسانها اثر گذاراست. اکثر صاحب نظران عزت نفس را عامل مهم و اساسی در سازگاری عاطفی و اجتماعی مطلوب می دانند. سازگاری عاطفی و اجتماعی که خود از ارزشیابی مثبت منتج می شود، می تواند مانند سپر یا نیرویی در برابر مشکلات خطیر آینده به انسان کمک کند و به عنوان سپر فرهنگی او را از اضطراب در امان نگه دارد.

[zoh_reh]

شرایط اساسی عزت نفس

اگر انسان بخواهد به حرمت نفس نایل آید و آن را حفظ کند اولین و اساسی ترین شرط داشتن یک اراده برای فهم و درک و تمایل به کسب آن است و نیز روشن بینی و مستعد کردن ذهن برای فهم و احاطه به آن چیزی که به محدوده آگاهی انسان راه میابد و حافظ و ضامن و منبع رشد عقلی انسان است.
روش تفکر و تصور در قالب اصول، صفت مشخصه بلوغ روانی است. بنابراین حفظ اراده جهت فهم، در کلیه جنبه های زندگی انسان شرط اولیه در نیل به حرمت نفس است. همچنین روشی که انسان در مقابله با مسایل زندگی انتخاب می کند انعکاس فوق العاده ای بر حرمت نفس او دارد.
عزت نفس متضمن خود بیانگری در شناخت است و با آن توام است، که به وسیله عادت به تفکر و قضاوت، و تنظیم رفتار بر طبق آن تجلی می کند. حرمت نفس سالم، مشتمل بر سرکوبی امیال و خواسته ها و یا انکار آن نیست و احساسات شخصی را به دیده بی تفاوتی نمی نگرد و بی اهمیت محسوب نمی کند.بلکه آنها را به عنوان نتایج و اثرات احکام ارزشی، به رسمیت می شناسد. اگر مرجعیت استدلال و منطق انسان انکار شود و اگر انسان به طور انفعالی خود را تسلیم احساساتی نماید که مورد قضاوت و تایید او قرار نگرفته اند حس حاکمیت بر هستی، یعنی فرمانروایی بر وجود را که لازمه حرمت نفس است را از دست می دهد.
لازمه حرمت نفس این است که به قدرت تفکر خود افتخار کند و بر توان خویشتن برای زیستن ببالد. زندگی و حرمت نفس مستلزم وفاداری به ارزشها،عقل و قضاوت و زندگی خویش است.

دیدگاه اسلام

از نظر اسلام، انسان موجودی شریف و با ارزش است ، انسان جانشین خداوند در روی زمین است . چنانچه در آیه شریفه سوره بقره آمده " أنی جائل فی الارض خلیفه " همانا من در روی زمین جانشین قرار می دهم . از نظر اسلام، انسان کرامت و عزت نفس را در سرشت خویش می یابد و در قسمتی از آیه 70 سوره مبارکه اسری از این مسئله چنین یاد شده "ولقد کرمنا بنبی آدم " و به عزتم سوگند گرامی داشتیم آدم را . و نیز در قسمتی از آیه سوره مبارکه زمر آمده است : " قل إن الخسرین الذین خسروا انفسهم " زیانکاران واقعی آنانند که سرمایه وجود خویش را از دست داده اند. یعنی باختن این است که انسان نفس خود را ببازد ، ثروت سرمایه جمعی نیست بزرگترین سرمایه های عالم برای یک انسان ، نفس خود انسان است .
اسلام ضد حرمت نفس نیست ، در قرآن از انسان به عنوان نفس محترم ، مورد لطف خداوند و موجودی بالقوه ارزشمند ، سودمند ، آزاد ، مختار و مسئول یاد شده است .
منابع
احمد احمدی – روانشناسی کودکان و نوجوانان
اسماعیل بیابانگرد – روشهای افزایش عزت نفس در کودکان و نو جوانان
سعید شاملو – بهداشت روانی
ناتائیل براندن – رمز خویشتن یابی
ناتائیل براندن – روانشناسی حرمت نفس منبع:طنين ياس