موانع توبه

[312]

عوامل محرك گناه و بازدارنده توبه


براى ايجاد انگيزه قوى براى توبه، از يك‏سو بايد به زيان‏ها و خسارت‏هاى دنيوى، اخروى، مادى و معنوى گناهان نگريست و از سوى ديگر، توجه داشت كه اين زيان‏ها و خسارت‏ها به وسيله توبه مرتفع مى‏گردند. طبيعى است وقتى انسان توجه يافت كه توبه جبران‏گر آفات و خسارت‏هاى گناهان است، عقل به او حكم مى‏كند كه فرصت را از دست ندهد و هرچه زودتر توبه كند. اكنون بايد ديد كه چرا با وجود آگاهى به ضرر و عواقب زيان‏بار گناهان، انسان اراده و تصميم جدى بر ترك گناه و توبه ندارد و چه عواملى مانع توبه و موجب دست يازيدن به گناه مى‏گردند؟

به طور كلى، مى‏توان عوامل بازدارنده از توبه و محرك گناه را به دو دسته كلى تقسيم كرد:


دسته اول، وسوسه‏هاى شيطانى و شبهه‏هايى است كه شيطان فراروى انسان پديد مى‏آورد و موجب مى‏گردند كه انسان به دانسته‏هاى خود جامه عمل نپوشد.
دسته ديگر، به ضعف اراده انسان مربوط مى‏شوند كه حتى در صورتى كه شبهه‏اى براى انسان وجود نداشته باشد، باز ضعف اراده موجب كوتاهى در امر توبه و دست كشيدن از گناه مى‏گردد.