فرق سر بقعه شهشهان شکافته شد

[وحید 0319]

فرق سر بقعه شهشهان شکافته شد بقعه شهشهان با سری شکسته میان مجادلات میراث و اوقاف سر خم کرده، روزی نیست که سنگ‌های بی‌توجهی به سر و صورت این بقعه برخورد نکند به‌گونه‌ای که بخش قابل توجهی از سقف فرو ریخته‌است. در این میان همسایه همجوار هم بیکار ننشسته و داخل بقعه را تبدیل به انباری کرده‌است،بقعه‌ای که همه نوع تخریب در آن می‌توان دید جز ذره‌ای حرمت و احترام.

بقعه شهشهان میراثی است زنده اما زندانی‌ است؛ نه میراث‌بان دارد نه سرایدار. سقف آن فرو می‌ریزد و بی آنکه کسی مطلع شود به دیوارهایش بند رخت آویزان می‌‌شود. اثری شاخص، ثبت شده، متعلق به دوره صفوی. با این‌حال داخل آن را مردم ندیده‌اند و کارشناسان کمتر به آن سرزده‌‎اند. اوقافی‌ها هم اگر گذرشان به آن سو بیافتد از در حیاط خانه همسایه که به بقعه راه دارد، رفت و آمد می‌کنند.

به‌گزارش CHN، بقعه شهشهان در بافت تاریخی اصفهان و از آثار دوره تیموری این شهر به شمار می‌آید که به حال خود رها شده‌است. می‌گویند بقعه شهشهان متولی مشخصی ندارد چراکه نه اوقاف می‌تواند دستی به سر و روی این بنا بکشد نه میراث‌فرهنگی قدرت مرمت و رسیدگی دارد. این درحالی‌است که سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان مدت‌‎ها در خانه قزوینی‌ها که در جوار این بقعه است، ساکن بوده اما حال و روز بقعه این است که امروز می‌بینید.

پیش از این "شاهین سپنتا" یکی از فعالان میراث‌فرهنگی به خبرگزاری میراث‌فرهنگی در رابطه با مشکلات این بقعه تاریخی گفته بود که بازدید گردشگران، پژوهشگران و خبرنگاران از بقعه شهشهان بسیار دشوار است و سازمان اوقاف که متولی اصلی نگهداری بناست با سازمان میراث فرهنگی در زمینه مرمت و نحوه اداره این بنا به تفاهم لازم دست نیافته‌ است. موضوعی که سبب شده اهالی محل به بهانه اینکه از قدیم حق تردد از محوطه بقعه را داشته‌اند به بخش‌هایی از بنا دست‌اندازی کرده و آسیب‌هایی به آن وارد کنند.

درحال‌حاضر، در حیاط خانه یکی از همسایه‌ها به محوطه داخلی بقعه باز می‌شود. این فرد اثباب و اثاثیه دور ریز را در داخل بقعه گذاشته و این مکان تاریخی را تبدیل به انباری کرده است. البته این اتقاق در مقابل شکاف عمیقی که در سقف بقعه شهشهان بوجود آمده و بند رخت‌های آویزان بسیار کوچک و ناچیز است!!

یکی از کارشناسان میراث‌فرهنگی اصفهان که نخواست نامش فاش شود در این رابطه می‌گوید: «از آنجایی‌که مالکیت بقعه شهشهان به‌عهده اوقاف است هیچکس حتی کارشناسان میراث‌فرهنگی حق ورود به آن مکان را ندارند. این درحالی است که بقعه شهشهان 2 اسفند 1327 با شماره ثبت 368 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

لازم به ذکر است؛ در دو کتاب، جلد سوم تاریخ اصفهان نوشته جلال‌الدین همایی و آثار ملی اصفهان نوشته ابوالقاسم رفیعی مهرآبادی در سال 1352 به این بقعه تاریخی به طور مفصل اشاره شده است. در این کتاب آمده است، بانی اصلی بقعه شاه علاء الدین محمد شهشهان (مقتول) به سال 850 ه. ق است. حسینی شهشهان در محله شهشهان اصفهان مقبره و مدفن شاه علال الدین محمد حسینی اصفهانی ملقب به نقیب النقباء است که در رمضان سال 850 قمری به دستور شاهرخ بن امیر تیمور گورکانی، باجمعی دیگر از علما و اعیان اصفهان در ساوه به قتل می‌رسد. جنازه او را به زادگاه‌اش انتقال داده و در محل فعلی به خاک سپرده می‌شود.

در این کتاب آمده‌است، که در این مجموعه تعداد بسیار قبر وجود داشته که در دوره‌های مختلف از میان رفته و زمین‌های اطراف به ملک و خانه تبدیل شده است.

از دیگر افراد مهمی که در بقعه شهشهان مدفون هستند؛ میرزا عبدالجواد معروف به میرزا جواد شهشهانی خوشنویس معروف شکسته نستعلیق در قرن 14 است.

بقعه شهشهان، پیش از صفویه ساخته شده و در دوره شاه عباس اول (1013 ) قمری تعمیرات اساسی روی آن انجام شد. چندین گونه از هنرهای دکوراتیو از جمله گچ بری، خطوط نستعلیق، خطوط ثلث و نقاشی روی گچ متعلق به قرن‌های 9 و 10 هجری تا دوره قاجار در این بقعه وجوددارد. قدیمی‌ترین کتیبه بقعه در زیر طاق به عرض نیم متر با خط ثلث روی سطح شنگرفی به تاریخ 898 است. اما آخرین بازسازی بر اساس کتیبه در اصلی به سال 1346 برمی‌گردد.

عکس ها از مهدی تمیزی