ماشین افزار

[hossien]

وظیفه هر ماشین افـزار بـراده برداری از فلز است و هر ماشین ابزاری به روش خاصی از فلز براده برداری می کند. برای مثال در یک نوع (ماشین تراش) یک رنده، از قطعه در حال دوران براده برداری می کند. در حالیکه در نوع دیگری (ماشین فرز) ابزار می چرخد و براده از روی کار برداشته می شود. هر ماشین ابزار برای کار به خصوصی استفاده می شود که بستگی به نوع ماشین کاری مورد نیاز دارد. بعضی از این ماشین ها را می توان در عملیات مختلف ماشین کاری استفاده نمود. د ر ادامه فهرست ماشین های مختلف آورده شده، اما باید توجه داشت که این ماشین ها صرفا برای عملیات ماشین کاری مطرح شده استفاده نمی شوند. این ماشین ها عبارتند از :

1- ماشین تراش برای عملیات روتراشی، داخل تراشی، پیچ تراشی و غیره.
2- ماشین سنگ گردساب برای تولید قطعه های استوانه ای دقیق.



3- ماشین صفحه تراش برای براده برداری از بلوک ها و صفحه های فولادی برای کاهش ضخامت و گونیا کاری
صفحه ها .
4- ماشین سنگ تخت ساب برای تولید قطعه های تخت دقیق.
5- ماشین فرز برای براده برداری سریع، ماشین کاری شیارها و تورفتگی ها، سوراخکاری، ماشین کاری
جاخارها و غیره.
6- ماشین فرز کپی برای تولید دقیق حفره ها و ماهیچه ها با شکل های پیچیده.
علاوه بر ماشین های اصلی بالا، تجهیزات فرعی دیگری وجود داردکه بدون آنها هیچ کارگاهی کامل نیست. این تجهیزات عبارتند از :
اره لنگ، ماشین های سوراخکاری، سنگ ابزار تیز کن، تجهیزات سخت کاری، تجهیزات پولیش کاری و غیره.

:: ماشین تراش
اولین کاربد ماشین تراش، تراش کاری قطعه های دوار است. شکل قطعه با دوران قطعه کار نسبت به یک ابزار برش تک لبه به وجود می آید. برای ماشین کاری محیط خارجی، ابزار برش به موازات محور دوران حرکت می کند که به آن عملیات روتراشی می گویند.تراشکاری را می توان در داخل قطعات نیز انجام داد که به آن عملیات داخل تراشی گویند. زمانی که ابزار پیشانی قطعه ها را ماشین کاری کند به آن عملیات کف تراشی گویند.



:: ماشین سنگ گردساب از این ماشین ابزار برای سنگ زنی قطعه های مدور و دقیق قالب استفاده می شود. براده به وسیله یک قرص سنگ دوار که در تماس با قطعه کار در حال دوران است از قطعه کار جدا می شود.در عملیات ماشین کاری معمولی محور سنگ با محور قطعه کار موازی است. از نکات مهم و قابل ذکر تواناییهای سنگ گردساب امکان براده برداری از قطعه های سخت کاری شده است. علاوه بر توانایی فوق، تلرانس کاری دقیق و کیفیت سطح بالایی به وسیله این ماشین به دست می آید.


:: ماشین صفحه تراش
یک قالب معمولا از تعدادی صفحه فولادی تشکیل شده که به یکدیگر وابسته شده اند. هر یک از این صفحه ها باید دارای سطح های موازی باشند و چهار طرف صفحه ها باید گونیا کاری شود. عمده ترین کار ماشین صفحه تراش تولید صفحه های تخت است. از این ماشین ابزار برای آماده سازی بلوک های اولیه قالب استفاده می شود.


:: ماشین سنگ تخت ساب
ماشین سنگ تخت ساب عملیات مشابه ای مانند ماشین سنگ گردساب، روی سطح های تخت انجام می دهد. عملیات سنگ زنی تخت معمولا مانند عملیات سنگ تراشی است. کیفیت سطح نهایی و دقت ابعادی خوبی بر روی فولاد سخت کاری شده یا فولاد نرم با این ماشین به دست می آید.


:: ماشین سنگ فـرز
به عمل براده برداری از قطعه کار به وسیله ی یک تیغه فرز دوار عملیات فـرزکاری گویند. قطعه کار نسبت به ابزار برش می تواند در سه راستای پی در پی و عمود بر هم حرکت کند. این سه راستا عبارتند از : طولی، عرضی و ارتفاعی. به طور کلی دو نوع ماشین فرز وجود دارد. در نوع اول محور ابزار برش عمد بر سطح قطعه کار است. به این نوع، ماشین فرز عمودی گویند. در نوع دیگر محور ابزار موازی با سطح قطعه کار است. به این نوع، ماشین فرز افقی گویند.


:: فـرزکاری کپی
اصول عملکرد این ماشین افزار مشابه با ماشین فرز عمودی است. در این ماشین با یک تیغه فرز انگشتی عمل براده برداری به شکل یک سری خطوط برش انجام می شود. در فرزکاری کپی، شکل مورد نیاز را با کپی مستقیم و توسط یک میله لمس کننده که با کله گی ابزار برش تنظیم شده است از روی نمونه یا الگو تولید می کنند. این الگو بایستی با دقت ساخته شود.

ماشین تراش (lathe)

یكی از ابتدایی ترین ماشین ابزارها بشمارمی آیند. اولین ماشین تراش در سال 1740 در فرانسه ساخته شد .

از ماشین تراش برای تراشیدن انواع مختلف فلزات و چوب ها با سطح مقطعهای مختلف استفاد ه می شود .

قسمتهای مهم كنترل و تنظیم كننده ماشین تراش :

● چرخ دستی دستگاه حامل ساپرت طولی:

بوسیله آن دستگاه حامل ساپرت طولی را در طول بین دستگاه مرغك و پیش دستگاه حركت داد.

● چرخ دستی مرغك :

بوسیله چرخ دستی دستگاه مرغك میتوان محور آنرا تغییر مكان داد.

● كنترل بار:

بوسیله آن بار طولی و عرضی رنده تراش را تنظیم مینمائیم .

● ساپرت دستی :

این وسیله كه روی ساپرت عرضی قرار دارد بوسیله دست قابل كنترل است از طرفی در زیر آن صفحه صاف و مدوری قرار دارد كه محیط آن بین صفر تا 180 درجه مدرج شده است .

● صفحه مخروطی تغییر محور اصلی :

روی جعبه دنده سرعت قرار گرفته است , كه با چرخاندن آن بوسیله دست هر یك از دورهای لازم را كه قبلاَ تعیین شده میتوان بدست آورد.

● جدول تعیین مقدار پیشروی رنده :

برای تعیین مقدار بار یعنی پیشروی رنده هنگام تراش از جعبه دنده ای كه در زیر جعبه دنده محور اصلی قرار گرفته است كه شامل جفت چرخ دنده هایی با نسبتهای معینی می باشد استفاده می گردد .

انواع ماشینهای تراش :

• ماشین تراش كوچك مرغك دار
  
• ماشین تراش ابزار سازی
• ماشین های تراش با قطر كارگیر و طول زیاد
• ماشینهای تراش مرغك دار ( ماشین تراش معمولی نرم شده )
• ماشینهای تراش پیشانی
• ماشینهای تراش قائم با برجك گردان ( كاروسل )
• ماشینهای تراش رولور
• ماشینهای تراش كپی
• ماشینهای تراش اتوماتیك

منبع

[hossien]

اگر به اطراف خود نگاه كنيد قطعات و اجسام مختلف مي بينيد. اين قطعات از خودكار و خودنويس گرفته تا چكش و قلم و سوهان با يكي از روش هاي بدون براده برداري يا با براده برداري ساخته شده اند.
امر براده برداري به وسيله دست يا ماشين انجام مي گيرد.
براده برداري ماشيني- ماشين هاي براده برداري يا حركت خطي دارند،مانند صفحه تراش ،اره لنگ ،خان كشي و غيره ، يا داراي حركت دوراني هستندكه اكثر دستگاههاي براده برداري به اين صورت ساخته شده اند.ماشين هاي برده برداري با حركت دوراني به دو صورت كار مي كنند:
الف) قطعه كار داراي حركت دوراني و ابزارهاي حركت خطي است مانند دستگاههاي تراش
ب) قطعه كار ثابت بوده يا داراي حركت خطي است اما ابزار براده برداري داراي حركت دوراني است كه اساس كار ماشين هاي فرز بر اين مبنا است.
شكل1:قطعه كار داراي حركت دوراني
شكل2:قطعه كار داراي حركت ثابت
انواع ماشين هاي فرز
ماشين هاي فرز بسته به اين كه محور اصلي تيغه فرز آن افقي يا عمودي باشد به نامهاي ماشين فرز افقي يا عمودي ناميده مي شود .
اگر ماشين فرز به نوعي طراحي شده باشد كه كله گي آن تعويض شده بر آن كله گي افقي يا عمودي ميله فرز گير بسته شود و يا دستگاه كله زني بر ان سوار شود،اين ماشين ها را "انيورسال" گويندو معمولا ماشين فرز انيورسال به دستگاههايي گفته مي شود كه علاوه بر امكان تعويض كله گي ماشين ميز ماشين به موازات سطح افق به سمت راست يا چپ گردش پذير باشد و يا درجه بندي كه در زير ميز اصلي قرار داده شده تحت زاويه هاي معين تنظيم گردد كه براي در آوردن شكاف هاي مارپيچ مورد استفاده قرار مي گيرد.
ماشين فرز افقي
به ماشين فرز هايي گفته مي شود كه محور فرز گير در اين ماشين ها به طور افقي ياتاقان بندي شده است .
در شكل زیر ماشين فرز افقي و قسمت هاي مختلف آن نشان داده شده است .
دستگاههاي فرز ساده اي موجود است كه در صنعت بيشتر از دستگاههاي مطابق شكل استفاده مي شود،بنابراين شكل اين دستگاه را انتخاب كرديم .
شكل3:ماشين فرز افقي
3- جعبه دنده حرکت اصلی
2- تابلوی برق
1- بدنه
6-میز اصلی
5-کله گی افقی
4- مکانیزم تنظیم دور
9-محور اصلی
8-دستگاه بار اتومات7- میز گونیایی
بدنه ماشین فرز
اين قسمت از ماشين،مانند ستوني بر كف كارگاه بر روي پايه اي قرار گرفته است كه از چدن ريخته گري شده است و در درون آن جعبه دنده انتقال حركت بر محور اصلي قرار گرفته است و براي نصب ساير قسمت ها مكانهايي جا سازي شده است ،از جمله براي آب صابون در پايه مخزني جا سازي شده كه براي خنك كاري در عمليات فرز كاري مورد استفاده قرار مي گيرد و نيز براي نصب تابلو برق در آنجا جاسازي شده است. در قسمت جلو راهنماهايي به طور عمودي نصب شده است كه قطعات مختلف ميز ماشين به وسيله اين راهنماها بر روي آن نصب مي شود. در قسمت بالاي بدنه راهنمايي به منظور نصب كله گي ماشين فرز يا ياتاقان گير قرار داده شده است .قطعه شماره 1 از شكل بالا نشان دهنده بدنه ماشين فرز است .
تابلوي برق
در قسمت شماره 2 شكل بالا تابلو برق دستگاه فرز و دريچه آن را مي بينيد .
در این قسمت مدار برقی کل دستگاه قرار داده شده است.جریان برق کارگاه به وسیله کابل برق به درون این تابلو وصل میشود وبه وسیله کنتاکتور و فیوزهایی که در آن قرار داده شده است به الکتروموتورهای راه انداز حرکت محور اصلی و شستی حرکت بار به وسیله فرمان و شستی استپ و شستی حرکت سریع میز-که بر روی درب جعبه دنده به شماره 4 و میز ماشین به شماره 6 نصب شده است.فرمان داده می شود و مرکز ارتباط فرمان دهی دستگاه فرز در این قسمت بر هم دیگر مرتبط می گردد.برروی دریچه برق معمولا کلید اصلی قطع و وصل جریان برق دستگاه فرز و کلید چپ گرد و راست گرد محور اصلی قرار داده می شود.
برای راه اندازی دستگاه فرز،ابتدا باید کلید اصلی برق دستگاه را روشن کرد و سپس به کمک شستی فرمان آن را راه اندازی نمود.
در پایان کار دستگاه لازم است کلید اصلی برق دستگاه را قطع کرده دستگاه فرز را ترک کنیم و هیچوقت در پایان کار فرزکاری کلید اصلی را روشن نگذارید.
جعبه دنده حرکت اصلی(قسمت شماره 3)
جعبه دنده حرکت اصلی ماشین فرز را نشان می دهد که دریچه آن به شماره 4 نشان داده شده است.به وسیله این جعبه دنده دورهای مورد نیاز فرزکاری-که باید به محور ماشین فرز داده شود-تامین شود.
جعبه دنده حرکت اصلی ماشین فرز FU 32 x 150 ساخت تبریز برای تامین این دورها طراحی شده است:
30-37.5-47.5-60-75-95-118-150-190-235-300-375-475-600-750-950-1180-1500- دور بر دقیقه
تعداد دور محور اصلی بسته به نوع ماشین فرق می کند چون هر کدام از این دستگاه ها طراحی خاص دارند از جمله ماشین فرز FUS-22 ساخت تبریز دارای این دورها است:
63-100-160-250-400-630-123-200-15-3-500-800-1250- دور بر دقیقه
مکانیزم تنظیم دور
در قسمت شماره 4 شکل بالا دریچه جعبه دنده محور اصلی دستگاه فرز نشان داده شده است.
در روی این دریچه شستیهای فرمان و استپ و سرعت تند میز ماشین فرز نصب شده است.در ماشین FU32 رنگ قرمز برای شستی استپ و سبز برای شستی فرمان راه-اندازه و شستی سیاه برای حرکت سریع میز اختصاص داده شده و در کتار آن محور تنظیم و تغییر دور محور اصلی قرار داده شده است و بر روی دریچه علامتی نشان داده شده که وسیله آن با چرخاندن محور تنظیم دور تعداد دور مورد نظر را در مقابل این علامت قرار می دهیم.در قسمت پایین این در یچه اهرمی نصب شده است که در شکل به حالت بسته نشان داده شده است.در این وضعیت محور تنظیم دور روی دور مورد نظر قفل شده است و از جای خود حرکت نمی کند.برای به حرکت در آوردن محور تنظیم دور باید اهرم فوق را کمی به سمت پایین حرکت داده و آن را حول تکیه گاه به سمت خود بچرخانید. در نتیجه محور تنظیم دور آزاد شده و میتوان آن را با چرخانیدن ،شماره دور مورد نظر را در مقابل علامت تنظیم قرار داد و دور لازم را تنظیم کرد.پس از تنظیم دوباره اهرم را به حالت اول باید گرداند ودر جای خود قرار داد.
کله گی افقی
در قسمت 5 شکل بالا کله گی افقی یا یاتاقان گیر ماشین فرز افقی نشان داده شده است.این قسمت در بالای بدنه به وسیله راهنماهایی در بدنه کار گذاشته نصب می گردد.
این قسمت از ماشین از چدن ریخته گری شده و سطوح راهنمای آن با روش براده برداری فرم داده شده است.در راهنمای دمچلچله ای آن یاتاقانهای میله فرز گیر نصب می گردد.تعداد این یاتاقان ها یک یا دو عدد بسته به نوع کار انتخاب می شود.
کله گی افقی به وسیله فلکه ای که در زیر بر روی بدنه نصب شده دیده می شود،با فرمان چرخ دنده و چرخ شانه ای که بر آن نصب شده حرکت می کند،در بالای فلکه گردان در قسمت زیر کله گی در روی بدنه پیچ یا مهره ای قرار داده اند که به وسیله آن کله گی افقی در محل خود ثابت می شود.
پس هر وقت نیاز به تغییر مکان کله گی باشد باید آن مهره را به وسیله آچار مخصوص باز کنیم و سپس به کمک فلکه گردان آن را جا به جا کنیم.
یاتاقانهای نگهدارنده میله فرز گیر نیز بر روی راهنمای دمچلچله ای به وسیله پیچی که در روی آن قرار داده شده محکم می گردد و تا هنگامی که این پیچها بسته است یاتاقانها از جای خود حرکت نمی کنند.
میز اصلی
در قسمت شماره 6 شکل بالا میز اصلی ماشین فرز نشان داده شده است . بر روی این میز سه ردیف شیار T شکل با روش براده برداری ایجاد شده است و روی میز با دقت لازم صاف و پرداخت شده است .
قطعه کارهایی را که باید فرز کاری شود بر روی این میز به کمک روبند یا گیره می بندند،همچنین دستگاههای میز گردان و یا دستگاه تقسیم نیز بر روی آن بسته می شود.برای بستن قطعه کار یا گیره ها و یا سایر قطعات از پیچ و مهره هایی استفاده می شود که سر آنها در شکاف T شکل میز قرار می گیرد .میز ماشین فرز به وسیله پیچی به حرکت در می آید که در درون مهره ای قرار گرفته است. گام این پیچ معمولا 6 میلیمتر است.
در انتهای پیچ در دو سر آن و یا در یک سر مانند شکل فلکه ای نصب شده است که به وسیله آن پیچ میز ماشین به گردش در مي آيد .در قسمت روبه رو فلكه نصب شده كه به وسيله آن ميز ماشين در جهت طولي به حركت در مي آيد .بر روي فلكه در قسمت نزديك بدنه ميز حلقه مدرج نصب شده كه با دقت 0.05 ميتوان ماشين ميز را در جهت طولي حركت داد.
گام ميز متحرك ميز گونيايي 1.5 ميليمتر است و دقت آن نيز 0.05 ميليمتر مي باشد .بر روي ميز گونيايي فلكه گردان ديده مي شود كه حركت عرضي ميز اصلي را تامين مي كند و بر روي راهنماي دمچلچله اي در قسمت فوقاني نصب مي شود .
اين فلكه داراي حلقه مدرج است ،گام پيچ متصل به اين فلكه معمولا 6 ميليمتر است و دقت حركت آن تا 0.05 ميليمتر مي باشد .
در قسمت جانبي ميز دستگاه باراتومات عرضي و قائم ميز ماشين نصب شده كه بسته به جهت قرار گرفتن اين دسته ميز ماشين به سمت جلو يا عقب و يا بالا و پايين حركت مي كند.
دستگاه بار اتوماتيك
اين قسمت به شماره 8 در شكل بالا نشان داده شده حركات سه گانه اتوماتيك ميز در جهت طولي و عرضي و قائم به وسیله اين دستگاه ها انجام مي گيرد .بر روي اين دستگاه معمولا الكتروموتوري نصب شده است و يا حركت خودرا از محور اصلي را دريافت مي كند. در قسمت جلو محور تنظيم حركت بار و حلقه اي ديده مي شود كه بر روي آن سرعت هاي ميز ثبت شده است .
سرعت دستگاه
19-23.5-30-37.5-47.5-60-75-95-118-150-190-235-300-375-475-600-750-950 ميليمتر در دقيقه است و به وسيله علامتي كه بر روي بدنه دستگاه اتومات بار نشان داده شده تنظيم مي شود همان گونه كه در مورد تعداد دور محور اصلي دستگاه فرز گفته شد سرعت ميز ماشين بسته به نوع دستگاهها فرق مي كند.
مثلا ميز ماشين فرز FUS ساخت تبريز داراي سرعت هاي :
12.5-20-31.5-50-80-125-25-40-63-100-160-250 ميليمتر در دقيقه است .
در قسمت جلو محور تنظيم در مقابل حلقه سرعت نماي ميز دسته اي گرد ( قطعه شماره 22 شكل 4-1) كه در هنگام تنظيم سرعت ميز ابتدا بايد اين دسته را به بيرون كشيد و پس از تنظيم سرعت دوباره بر جاي خود قرار داد .
بر روي اين دستگاه اهرمي ديده مي شود كه به وسيله آن ميز ماشين فرز در جهت عرضي و قائم به طور اتوماتيك حركت مي كند.
محور اصلي
اين محور در بدنه ماشين فرز پاتاقان بندي شده حركت الكتروموتور به وسيله جعبه دنده اصلي ماشين فرز بر آن ممنتقل مي شود .درون محور سوراخ مخروطي شكل نرم شده اي است كه دنباله مخروطي ميله فرزگير در درون آن قرار مي گيرد و به وسيله پيچي كه از درون محور اصلي عبور مي كند در محل خود سفت مي شود.

[hossien]

دستگاه فرز :

دستگاه فرز یکی از ماشین‌های ابزار است و در ماشین‌کاری بکار می‌رود.
این دستگاه ظاهری شبیه درل‌های میزی دارد با این تفاوت که داری حد اقل سه محور حرکتی میز می‌باشد (x y z)
ابزار برنده این دستگاه را تیغ فرز نامند. برخی کارهایی را که میتوان روی این دستگاه انجام داد

• صفحه تراش
• شیار در آوردن
• برش
• کنار تراشی
• چرخدنده تراشی
• چرخ دنده مارپیچ تراشی
• کارهای کپیه به‌وسیله ماشین فرز کپی
• فرم تراشی به‌وسیله تیغ فرز فرم.

ماشینهای فرز را به طور کلی می‌توان به دو دسته تقسِم کرد:

• ماشینهای فرز عمومی
• ماشینهای فرز مخصوص

ماشینهای فرز عمومی خود به ماشِنهای فرز افقی و عمودی تقسِم می‌شود:
ماشینهای فرز افقی:
محور این نوع ماشینهای فرز افقی و میز انها در سه جهت عمود بر هم -طولی و عرضی و قائم حرکت می کند. ماشینهای فرز افقی ممکن است ساده یا اونیورسال باشند. میز ماشینهای فرز افقی اونیورسال علاوه بر حرکات مذکور دور محور قائم می چرخد و در نتیجه نه تنها در جهت موازی یا عمود بر محور ماشین بلکه در امتداد هر زاویه ای نسبت به آن در صفحه افقی حرکت می کند. ماشینهای فرز افقی بیشتر برای تراشیدن سطوح و شیارهای مستقیم و مارپیچ و فرم تراشی و رنده تراشی به کار می رود.
قسمت‌ها اصلی ماشین فرز افقی ساده: ۱- ستون ۲- محور مکانیزم جعبه دنده ۳-جعبه دنده سرعت ۴- میز ۵- بازوی فوقانی ۶- گلویی ۷- صفحه رنده بند ۸- زانوی ماشین
ستون ماشین از آهن ریختگی و به شکل قوطی ساخته شده و در داخل آن الکتروموتور مکانیزمهای محرک، جعبه دنده سرعت، مکانیزم بار و گلویی ماشین سوار شده اند.
زانوی ماشین تکیه گاه محکمی برای میز ماشین است و در قسمت فوقانی ان راهگاههایی جهت حرکت میز تعبیه شده است. برای اینکه بتوان قطعه کار را به طور عمودی بار داد زانوی ماشین را طوری می سازند که بتواند در روی ستون قائم حرکت کند.
گلویی ماشین محوری است فولادی و مجوف که در ان تیغه های فرز ثابت می شوند. جعبه دنده سرعت برای تغییر دادن سرعت دورانی گلویی (محور) در نظر گرفته شده است. جعبه دنده بار برای حرکت میز در سه جهت به کار می رود.

ماشین فرز عمودی

ساختمان ماشین فرز عمودی همانطور که از عکس پیداست شبیه ماشین فرز افقی ست با این تفاوت که محور آن قائم است و میز آن در سه جهت عمود به یکدیگر حرکت می کند. از ماشینهای فرز قائم بیشتر برای تراشیدن سطوح به وسیله فرز‌هایی که لبه برنده شان روی پیشانی آنها قرار دارد استفاده می کنند.

انواع تیغه‌های فرز

ابزار برش در این دستگاه عبارت‌اند از تیغه انگشتی، پولکی، غلتکی، مدولی، چلچله‌ای
عملیات مختلفی که به وسیله تیغه های فرز انجام می گیرد موجب تنوع شکل و اندازه این ابزارها شده است. چنانچه از این لحاظ بر تمام ابزارهای دیگر که در ماشین سازی مورد استفاده واقع می شوند رجحان دارد. با این حال انتخاب تیغه فرز در اغلب موارد به هیچ وجه دشوار نیست زیرا شکل و اندازه سطحی که باید فرز کاری شود و کیفیت عمل فرز کاری (زبر تراشی یا پرداختکاری) شکل و اندازه فرز را مشخص می کند. شکل هندسی تیغه فرز به شکل هندسی رنده برنده است و علاوه بر لبه برنده اصلی یک یا دو لبه فرعی دارد. تیغه های فرز را می توان از لحاظ زیر تقسیم بندی کرد: الف) وضع دنده‌ها نسبت به محور تیغه فرز: فرز های غلطکی و مخروطی و زاویه ای و پیشانی تراشی. ب) شکل دنده‌ها: فرز های دنده راست و دنده مارپیچ و دنده کج. ج) ساختمان داخلی: فرزهای یکپارچه ساده و مرکب و چندپارچه. د) طریقه بستن تیغه فرز: فرزهای سوراخدار و انگشتی. ه) طرز انجام کار: فرزهای غلطکی و پولکی و زاویه ای و پیشانی تراش و فرم تراش و دنده تراش و پیچ تراش و غیره. تیغه های فرز را بر حسب شکل و نوع کاری که انجام می دهند به شرح زیر تقسیم بندی می کنند : ۱- فرز های غلطکی: فرز های غلطکی با دنده های راست یا مارپیچ که بر سطح جانبی استوانه ای قرار گرفته است برای تراشیدن سطوح همواره به کار می رود. امروزه بیشتر فرزهای غلطکی را با دنده های مارپیچ می سازند.
لبه برنده این فرزها تدریجا در کار فرو می رود و در نتیجه تیغه فرز آرامتر کار می کند و سطح تراشیده شده به وسیله آن هموارتر و صاف تر می‌شود. بعلاوه هدایت براده در این فرزها بهتر انجام می گیرد زیرا خود دنده فرز نیز در کنار زدن براده کمک می کند. چون شماره دنده های فرز مارپیچی که در ان واحد با هم کار می کند زیادتر از فرز های دنده راست است می توان از شماره دنده های آن کاست و در نتیجه دنده های آنها را درشت تر از دنده های فرز دنده راست هم قطر آنها ساخت و به این ترتیب هم بر استحکام دنده های فرز افزود و هم فاصله بین دنده‌ها را برای هدایت براده زیادتر کرد. امروزه از فرز های دنده راست فقط برای تراشیدن سطوح به عرض ۳۵ میلیمتر استفاده می کنند. زاویه تمایل دنده های مارپیچی را برای فرز های دنده ریز در حدود ۲۰ تا ۲۵ و برای فرز های دنده درشت در حدود ۵۰ تا ۵۵ درجه انتخاب می کنند. نقص فرز های دنده مارپیچ این است که هنگام فرز کاری با آنها فشار محوری ایجاد می شود. مقدار این فشار به زاویه تمایل دنده‌ها بستگی دارد. به این دلیل گاهی دو تیغه فرز دنده مارپیچ را که جهت تمایل دنده های آنها مخالف یکدیگر (یکی راست و دیگری چپ است) ولی زاویه تمایل آنها مساوی است روی ماشین فرز می بندند تا فشار محوری آنها روی آربور و محور ماشین خنثی شود. ۲- فرز های پولکی: این فرزها را برای در آوردن شیارهای مختلف و بریدن فلزات و کارهای دیگر به کار می برند. دنده های فرز شیارتراشی هم از جلو و هم از طرفین کار را می تراشند یعنی سطح جانبی فرز عمل اصلی فرز کاری را انجام می دهد و پیشانی های آن جدار شیار را صاف و پرداخت می نماید. فرز های پولکی برای در آوردن شکافهای باریک (شیار سرپیچها و غیره) و بریدن فلزات به کار می روند و گاهی فرزهای اره ای نیز نامیده می شوند. به وسیله این تیغه فرزها می توان شکاف هایی به عرض ۳/۰ تا ۴ میلیمتر در فلزات ایجاد نمود. فرزهای غلطکی و پولکی بزرگ را اغلب دو پارچه می سازند یعنی بدنه فرز را از فولاد معمولی و تیغه های آن را از فولاد های ابزار یا تندبر ساخته به یکدیگر متصل می کنند. 3- فرزهای انگشتی: این فرزها دارای ساق مخروطی یا استوانه ای هستند که به وسیله کلاهک یا فشنگهای مخصوص در سوراخ محور ماشین فرز محکم می شوند. از این فرزها برای تراشیدن شیارهای باریک به اشکال مختلف استفاده می شود.
تیغه‌های فرز: این تیغه‌ها نگاتیو دنده‌ها هستند و با براده برداری از دیسک شکل دنده را ایجاد می‌کنند.
مشکلات تیغه‌های فرز
1) دقت پایین 2) انعطاف پذیری کم برای تولید چرخ دنده‌های مختلف 3) ایجاد ساییدگی و لغزش بین دنده ها 4) تشدید خستگی سطحی و پدیده Pitting