پس از پنج سال سكوت و خاموشي، خورشيد در سال 2011 دوره پرشور فعاليت خود را آغاز كرد كه با جرقه‌ها و امواج بزرگي از ذرات باردار همراه بود.

به گزارش سرويس علمي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين دوره خورشيدي كه طبق برآورد دانشمندان در سال 2013 به اوج خود خواهد رسيد، در سال 2011 نيز پيشرفت‌هايي را به نمايش گذاشت كه سايت اسپيس به معرفي تعدادي از آنها پرداخته است.

جرقه‌هاي خورشيدي و فوران تاج خورشيدي
خورشيد كه تا حدودي از سال 2005 ساكت بود، تعداي جرقه و فوران تاج خورشيدي را طي امسال به نمايش گذاشت.
فوران تاج خورشيدي از ابرهاي عظيم پلاسما ساخته شده‌اند كه در جهات مختلف با سرعت ميليون‌ها كيلومتر پرتاب مي‌شوند. هنگامي كه جهت اين ابرها به سوي زمين قرار مي‌گيرد، منجر به ايجاد توفانهاي ژئومغناطيسي شده كه در علائم جي‌پي‌اس، ارتباطات راديويي و شبكه برق اختلال ايجاد مي‌كنند.
دانشمندان جرقه‌هاي بزرگ خورشيدي قوي را در سه گروه دسته‌بندي كرده‌اند: C، M و X كه X در ميان آنها قوي‌ترين جرقه‌هاست. در سال 2011، هشت جرقه درجه X مشاهده شده است.
بزرگترين جرقه خورشيدي چهار سال اخير در ماه اوت از خورشيد به فضا پرتاب شد كه البته به سمت زمين نبود.
البته در آينده نزديك و در ماه فوريه سال 2012 قرار است اولين موج پرتوها در هشت دقيقه پس از يك جرقه و تخليه تاج خورشيدي به زمين رسيده و ارتباطات راديويي و سيستمهاي جهت‌يابي جهاني را دچار اختلال كند.
البته در كنار اين اختلالات، مردم در زمين مي‌توانند شاهد نمايشهاي زيباي آسماني شفقهاي قطبي باشند كه در برخورد ذرات باردار با ميدان مغناطيسي زمين ايجاد مي‌شوند.
در ماه مارس امسال يك توفان بزرگ خورشيدي، منجر به توليد سريعترين تخليه خورشيدي شش سال اخير شد كه امواج آن با سرعت هشت ميليون كيلومتر در ساعت به دور از زمين در فضا حركت مي‌كردند.
در ماه سپتامبر نيز جرقه‌هاي ديگري از جمله يك جرقه درجه X از خورشيد به بيرون رها شد؛ اما به گفته دانشمندان، يكي از بهترين وقايع خورشيدي اخير در ماه ژوئن بود كه در آن يك جرقه متوسط، يك توفان پرتويي كوچك و تخليه تاج خورشيدي از يك لكه خورشيدي به فضا پرتاب شدند.
دنباله‌دارهاي كاميكازه
در سال 2011، تعدادي از دنباله‌دارها به درون خورشيد شيرجه زدند كه دانشمندان براي اولين بار توانستند در ماه ژوئيه يكي از اين رويدادها را با جزئيات شكار كنند.
اين مشاهدات كه توسط رصدخانه ديناميك خورشيدي ناسا انجام شده مي‌تواند به دانشمندان در ارتقاي درك آنها از تركيبات دنباله‌دارها كمك كند.
البته در برخي موارد اين دنباله‌دارها از اين واقعه جان سالم به در مي‌برند كه از آن جمله مي‌توان به دنباله‌دار لاوجوي(Lovejoy) اشاره كرد.
لاوجوي در ماه دسامبر پس از يك عبور نزديك از كنار خورشيد در فاصله 140 هزار كيلومتري سطح اين ستاره توانست نجات پيدا كرده و به راه خود در فضا ادامه دهد.
اين جسم از خانواده دنباله‌دارهاي كروتس است كه در فاصله بسيار نزديكي از خورشيد حركت مي‌كنند. اين اجسام بسيار كوچك و در تعداد زياد بوده و رصدخانه خورشيدي و هليوسفري تقريبا هر چند روز يكبار، سقوط يكي از آنها را در خورشيد رصد مي‌كند؛ اما لاوجوي بسيار بزرگتر از دنباله‌دارهاي ديگر كروتس بوده و اين حد نزديكي و سپس نجات آن از محيط بسيار داغ خورشيد بسياري از دانشمندان را متعجب كرد.
سال پيشرفتها
سال 2011 همچنين درك دانشمندان را در مورد اتفاقات سطح خورشيد بسيار افزايش داده است.
در ابتداي اين سال، كاوشگرهاي دوقلوي استريوي ناسا در مواضع خود در طرف پنهان خورشيد قرار گرفته و ديدگاههاي جديدي را در اختيار دانشمندان قرار دادند.
اكنون ستاره شناسان منظره كاملي از اين ستاره را در اختيار داشته كه به آنها در شناسايي لكه‌هاي خورشيدي فعال سوي ديگر خورشيد كه منجر به توليد جرقه‌ها و تخليه تاج خورشيدي مي‌شوند، كمك مي‌كند.
تصاوير 191 جرقه خورشيدي كه توسط رصدخانه ديناميك خورشيدي ثبت شده، به ستاره شناسان در دستيابي به استنتاج‌هاي جديد در مورد خورشيد كمك كرده است.
تحليل‌هايي كه بر روي اين تصاوير انجام شده، از انتشار انرژي بيشتري توسط اين جرقه‌ها نسبت به آنچه تاكنون تصور مي‌شد، خبر داده‌اند.







منبع : ایسنا