بیماری های قلبی؛ بزرگ ترین قاتل انسان ها

[poune]

در دنیای امروز بیماری های قلبی ـ عروقی از مهم ترین بیماری هایی است که به عنوان بزرگ ترین قاتل انسان ها در کشورهای در حال توسعه شناخته شده اند.
اگرچه در بسیاری از موارد بیماری های قلبی منشأ ژنتیکی دارند، اما عوامل دیگری نظیر تغذیه، کاهش تحرک و فعالیت های جسمانی، استعمال دخانیات، استرس و فشارهای روانی و همچنین عوامل محیطی نیز از جمله دیگر عوامل مهمی هستند که می توانند نقش بسیار مهمی در ایجاد زمینه ای مناسب برای ابتلا به بیماری های قلبی ـ عروقی داشته باشند. در کشور ما نیز ۳۳ تا ۳۸ درصد از افراد به علت بیماری های قلبی ـ عروقی جان خود را از دست می دهند.
رئیس کنگره انجمن قلب ـ عروق ایران در نشست خبری هفدهمین کنگره انجمن قلب ـ عروق ایران که در بیمارستان قلب شهید رجایی برگزار شد با بیان این که خوشبختانه در ۲ تا ۳ دهه گذشته شاهد پیشرفت های قابل توجهی در زمینه تشخیص و درمان بیماری های قلب ـ عروق در سطح کشور بوده ایم، افزود در حال حاضر بیش از ۹۹ درصد درمان های رایج در سطح دنیا در زمینه بیماری های قلب ـ عروق در داخل کشور انجام می شود و تنها درمان تعداد محدودی از افراد مستلزم اعزام این بیماران به مراکز درمانی خارج از کشور است.
اگر چه در زمینه شیوع بیماری های عروق کرونر آمار دقیقی در سطح کشور اعلام نشده است، اما شواهد موجود حاکی است که این گروه از بیماری ها در سطح کشور در حال گسترش است و شیوع این بیماری در سنین پایین تر در سطح اجتماع در حال افزایش است.
به گفته دکتر فریدون نوحی، از آنجا که کشور ما در بین کشورهای منطقه در زمینه تشخیص و درمان بیماری های قلبی رتبه نخست را از آن خود کرده است و از این نظر با کشورهای پیشرفته دنیا فاصله چندانی ندارد، می توان امیدوار بود که تنها با راهکارهای ساده ای مانند کنترل عوامل خطر، تغییر شیوه زندگی، انجام فعالیت های فیزیکی و ورزش، عدم استعمال دخانیات و کنترل چربی، دیابت و فشارخون بتوان آمار مبتلایان به بیماری های قلب ـ عروق و مرگ و میر ناشی از این بیماری در سطح کشور را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
روند ابتلای ایرانیان به بیماری های عروق کرونر از بسیاری جهات شبیه به روند ابتلا به این بیماری ها در کشورهای پیشرفته است. در سال های اخیر عوامل تغذیه ای و عوامل محیطی موجب شده است شاهد کاهش سن ابتلا به بیماری های عروق کرونر در کشور باشیم به گونه ای که این بیماری ها زودتر از سن معمول یعنی در مردها بالای ۴۵ سال و در زنان بالای ۵۰ سال اتفاق می افتد.
نوحی خاطرنشان کرد که کاهش سن ابتلا به بیماری های عروق کرونر در میان همه گروه ها عمومیت ندارد و افرادی که دارای سابقه خانوادگی و زمینه های ژنتیک هستند یا با مشکل چربی خون مواجه اند، بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری ها هستند.
رئیس انجمن قلب ـ عروق با اشاره به تدوین سند چشم انداز بیماری های قلب ـ عروق در کشور خاطرنشان ساخت که در سند چشم انداز راهکارهایی در نظر گرفته شده است تا متوسط عمر افراد از نظر کمی و کیفی به میزان قابل توجهی افزایش یابد.
روغن زیتون، سالم ترین روغن مصرفی
همان طور که گفته شد شیوه زندگی و نوع تغذیه افراد ازجمله عوامل بسیار مهمی است که می تواند نقش بسیار مهمی در ابتلا به بیماری های قلبی ـ عروقی در سنین جوانی داشته باشد. غذاهای آماده و روغن هایی که در تهیه غذاها از آنها استفاده می شود نقش مهمی در گسترش بیماری های قلب ـ عروق دارند و علی رغم این که ۳ عامل نمک زیاد، روغن فراوان و شیرینی زیاد نقش مهمی در بهبود طعم و مزه غذا دارند همین ۳ عامل از عوامل مضر برای سلامت قلب ما انسان ها هستند.
البته علاوه بر این عواملی مانند آلودگی هوا نیز می تواند در ابتلا به این بیماری ها نقش داشته باشد.
عوامل عصبی و فشارهای روحی و روانی در شرایطی که فرد را به طور مداوم در معرض مواجه شدن با استرس قرار دهند موجب افزایش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی خواهند شد و در غیر این صورت عوامل عصبی تنها در افرادی با سابقه خانوادگی، زمینه ای یا ژنتیکی موجب گسترش بیماری های عروق کرونر خواهند شد.
به گفته رئیس انجمن قلب ـ عروق ایران، روغن زیتون از سالم ترین روغن های مصرفی است و اگرچه مصرف روغن مایع، سالم تر از روغن جامد است، اما هر روغن مایعی نمی تواند سالم باشد.
برای مثال روغن پالم یا همان روغن خرما برای سلامت قلب خطرناک است و در کشورهای دیگر تنها در زمینه های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.
بر این اساس لازم است مسوولان نظارتی در ارزیابی روغن های مصرفی دقت بیشتری داشته باشند و روغن ها را به گونه ای مورد ارزیابی قرار دهند که برچسب روی بسته بندی روغن ها با محتویات آنها مطابقت داشته باشد.
به این ترتیب می توان گفت به طور کلی روغن زیتون بهترین روغن است، البته به شرطی که محتویات آن با برچسبی که روی بسته بندی نوشته شده است مطابقت داشته باشد.
اکوکاردیوگرافی جنینی روشی جدید در تشخیص بیماری های مادرزادی
تصویربرداری قلب ازجمله روش های تشخیصی بیماری های قلبی ـ عروقی است که در سطح دنیا با پیشرفت چشمگیر و قابل توجهی مواجه بوده و در نتیجه در سال های اخیر نقش بسیار مهمی را در تشخیص بیماری های قلبی ـ عروقی ایفا کرده است. از این رو در این کنگره کـه از ۲۰ تا ۲۳ اردیبهشت در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی برگزار می شود تصویربرداری قلب، جراحی قلب و همچنین قلب کودکان از مهم ترین موضوعاتی هستند که مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
به گفته دکتر مهدی پیغمبری، دبیر علمی هفدهمین کنگره قلب ایران در چند دهه گذشته، کشور ما در زمینه تشخیص و درمان بیماری های قلبی ـ عروقی با پیشرفت های چشمگیر و قابل توجهی مواجه بوده است و در حال حاضر امکان انجام بسیاری از اقدامات درمانی و تشخیص مشابه آنچه در کشورهای پیشرفته انجام می شود، وجود دارد.
نکته: در ۲ تا ۳ دهه گذشته شاهد پیشرفت های قابل توجهی در زمینه تشخیص و درمان بیماری های قلب ـ عروق در سطح کشور بوده ایم به طوری که در حال حاضر بیش از ۹۹ درصد درمان های رایج در سطح دنیا در زمینه بیماری های قلب ـ عروق در داخل کشور انجام می شود
تعویض دریچه آئورت بدون انجام عمل جراحی، سی پی آنژیوگرافی و همچنین اکــو کاردیـــوگرافی از قلب جنین از محورهای اصلی مورد بحث در این کنگره هستند.
تعویض دریچه آئورت بدون انجام عمل جراحی در کشور ما از یک سال پیش آغاز شده و تا یک ماه گذشته حدود ۱۱ عمل جراحی به این روش انجام شده است.
این روش برای بیماران مبتلا به تنگی شدید آئورت و همچنین بیماران قلبی که بیماران به اصطلاح با ریسک بالا محسوب می شوند، مورد استفاده قرار می گیرد.
تصویربرداری قلبی به کمک mri از دیگر دستاوردهای نوین در حوزه بیماری های قلبی ـ عروقی است که قرار است در این کنگره مورد بررسی قرار گیرد.
اکوکاردیوگرافی جنین موضوع جدیدی است و با استفاده از آن بسیاری از ناهنجاری های قلبی در کودکان پیش از تولد قابل تشخیص و پیشگیری خواهد بود.
به این ترتیب اگر در سنین پایین جنینی ناهنجاری جدی وجود داشته باشد، به گونه ای که پس از تولد، کودک را با مشکلات جدی مواجه سازد، در فاصله بین ۱۲ تا ۱۶ هفتگی سن جنینی اجازه سقط جنین داده خواهد شد.
پیغمبری در ادامه خاطرنشان ساخت تنها یک درصد از بیماری های قلبی مادرزادی است که ۹۰ درصد آنها قابل درمان و کمتر از ۱۰ درصد قابل درمان و بهبود نخواهند بود.
نواقص دریچه ای قلبی ازجمله بیماری های شایع مادرزادی قلبی هستند که خوشبختانه اکوکاردیوگرافی جنینی، تشخیص زودهنگام مادرزادی قلبی در جنین مادران باردار را امکان پذیر می سازد و به این ترتیب دیگر مادران باردار نباید دچار نگرانی های بی مورد درخصوص سلامت جنین خود باشند.
با اجرای طرح غربالگری مادر و جنین توسط متخصصان رادیولوژی و زنان، در صورت وجود هرگونه تردید نسبت به بیماری های قلبی مادرزادی در جنین این موارد به پزشک متخصص قلب کودکان ارجاع داده خواهد شد.
در صورتی که تشخیص داده شود جنین مبتلا به بیماری قلبی است در دوران بارداری چندین بار تحت نظر قرار می گیرد تا پس از تولد در شرایط مناسب درمان شود.
اگرچه ابتلا به بیماری های قلبی ـ عروقی از مهم ترین علت مرگ و ناتوانی افراد است، اما بررسی های انجام شده نشان داده است که رشد ابتلا به بیماری های عروق کرونر در برخی از کشورهای توسعه یافته در سطح دنیا متوقف شده یا رو به کاهش بوده که به نظر می رسد انجام اقدامات پیشگیرانه در این رابطه نقش بسیار موثری داشته است.
دستگاه هایی برای کمک به قلب بیماران
استفاده از دستگاه های کمک قلبی به عنوان یک راهکار درمانی موثر در بهبود بیماران ازجمله روش های نوین در درمان بیماری های قلبی است که هزینه بسیار زیاد این دستگاه ها، استفاده از این روش در درمان بیماران مبتلا به بیماری های قلبی ـ عروقی را با مشکلات بسیار زیادی مواجه ساخته است.
متاسفانه به دلیل گرانقیمت بودن، در حال حاضر از این دستگاه ها در درمان بیماری های قلبی استفاده نمی شود و این در حالی است که با استفاده از این دستگاه ها حتی در افرادی که پیوند قلب انجام نداده اند شانس زنده ماندن بیماران ۵۰ تا ۶۰ درصد افزایش خواهد یافت، اما در افرادی که تحت عمل پیوند قلب قرار گرفته اند نیز در صورت موفقیت فرآیند درمان در مدت زمان ۵ سال، شانس زنده ماندن بیماران تا ۸۰ درصد افزایش خواهد یافت.
افراد نیازمند به پیوند قلب نیز با کمک این دستگاه ها تا زمان انجام پیوند، در وضعیت بهتری به زندگی خود ادامه خواهند داد.
به گفته حسینی در دنیای امروز استفاده از فناوری های نوین بسیاری از موانع موجود در زمینه درمان بیماری های قلبی ـ عروقی را از میان برداشته است و اگر امکان استفاده از این فناوری ها در داخل کشور وجود داشته باشد می توانیم امیدوار باشیم که در آینده ای نه چندان دور بتوانیم امکان زنده ماندن افراد مبتلا به این گروه از بیماری ها را بیش از پیش افزایش دهیم.