علم شیمی در قرآن

[*مینا*]

قرآن گنجینه‌ای است سرشار از مسائل و مفاهیم گوناگون که از قدیم الایام توجه بسیاری از اندیشمندان و صاحب نظران را به خود جلب کرده است. درباره اعجاب و اعجاز این کتاب مقدس گفتنی‌های بسیاری گفته‌اند و در مورد قدرت خارق العاده قرآن همین نکته بس که چگونه اعراب بادیه نشین دوره جاهلیت را به ملتی بدل کرد که صلای ایمان و وحدت و تمدن در جهان در دادند.
اگر نظری به آیات قرآن بیفکنیم می‌بینیم که در موارد گوناگون خداوند انسانها را به سیر و گشت و گذار در جهان پیرامون خود فرا می‌خواند. بارها در قرآن آمده است ای انسانها آیا به آسمان نمی‌نگرید؟ آیا به ستارگان نمی‌نگرید؟ به گیاهان؟ به حیوانات؟ و ... . گویاترین بر این مدعا نامهای اشیاء ، حیوانات و صورتهای فلکی است که در سراسر آیات قرآن مشاهده می‌شود.
در این مبحث می خواهیم به مسائل شیمی مطرح شده در قرآن بپردازیم. در سوره فرقان ، آیه 53 می‌خوانیم:
و او کسی است که دو دریا را در کنار هم قرار داد، یکی گوارا و شیرین و دیگری شور و تلخ و در میان آنها برزخی قرار داد تا به هم مخلوط نشوند (گویی هر یک به دیگری می‌گوید) دور باش و نزدیک نیا.
این آیه یکی از مظاهر شگفت انگیز قدرت پروردگار را در جهان آفرینش ترسیم می‌کند. این حائل یا برزخ همان تفاوت درجه غلظت آب شور و شیرین ، به اصطلاح وزن مخصوص آنها است که سبب می‌شود تا مدت مدیدی به هم نیامیزند.

موفق و پیروز باشید




شیمیدان های دانشکده ی شیمی دانشگاه تبریز

[*مینا*]

سوختن چوب و توليد آتش:

الَّذِي جَعَلَ لَكُم مِّنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ نَارًا فَإِذَا أَنتُم مِّنْهُ تُوقِدُونَ ﴿۸۰﴾
همو كه برايتان در درخت‏سبزفام اخگر نهاد كه از آن [چون نيازتان افتد] آتش مى‏افروزيد (۸۰)

در آيه 80 سوره ياسين خداوند به خاصيت آتش افروزي درختان سبز اشاره مي کند.امروز ميدانيم گياهان گاز کربنيک را از هوا و آب را از زمين جذب کرده و به کمک انرژي نوراني خورشيد طي عمل فتوسنتز در ابتدا ماده گلوکز الي را ساخته و اکسيزن آب در اين فرآيد آزاد ميشود.طي فرآيندهاي بعدي از گلوکز چوب ساخته ميشود و انرژي ذخيره شده (انرژي شيميايي خورشيد)در گياهان هنگام سوختن چوب ها آزاد مي شود و همچنين اگر تمام چوب ها و درختان بر اثر وزش باد و طوفان به هم بخورند آتش سوزيهاي وسيع و وحشتناک در جنگلها رخ مي دهد.

[*مینا*]

آهن::

"لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ"

ما رسولان خود را با دلايل روشن فرستاديم، و با آنها كتاب (آسمانى) و ميزان (شناسايى حق از باطل و قوانين عادلانه) نازل كرديم تا مردم قيام به عدالت كنند; و آهن را نازل كرديم كه در آن نيروى شديد و منافعى براى مردم است، تا خداوند بداند چه كسى او و رسولانش را يارى مى‏كند بى‏آنكه او را ببينند; خداوند قوى و شكست ‏ناپذير است! (25)



در آيه 25 سوره حديد آمده است آهن (و ديگر فلزات)را که در آن سختي (براي جنگ و کارزار) و هم منافع بسيار براي مردم است افريديم) و امروز ميدانيم که آهن و آليازهاي آن به مجموع فلزات ديگر در زندگي انسان اهميت دارد.

در آيه 2 سوره ي الحديد آمده که:له الملک السماوات ...........آهن عنصري است که براحتي از زمين استخراج شده و به راحتي مي توانيد به آن برگردد و دوباره مثل قبل بصورت اکسيد آهن قرمز رنگ در کاني آهن درآيد که به نظر من اين آيه مي تواند به اين موضوع اشاره داشته باشد.

در آيه 25 اين سوره که مي فرمايد:
ابتدا اشاره به فرستادن انبيا با عدل و سپس از خصوصيات آهن که فوايد زيادي دارد و براي حفظ عدالت آفريده شده صحبت مي کند.

از لحاظ شيميايي آهن داراي عدد اتمي زوج است و پايداري نسبي بيشتري نسبت به عناصر با عدد اتمي فرد دارد و نسبت به آنها فراواني نسبي بيشتري دارد.فراواني عناصر به پايداري آنها مربوط است.اين پايداري براساس انرژي اتصال بيان مي شود.هنگام تشکيل هسته اتم از اجزاي آن مقداري ماده به انرژي تبديل مي شود که اين انرژي براساس رابطه زير بيان مي شود:
E =(m)C انرژي اتصال آهن از اختلاف بين جرم هسته آهن و با جرم 26 پروتون و 30 نوترون تشکيل دهنده آن بدست مي آيد.

[*مینا*]

رعد و برق:

هُوَ الَّذِی یَریکُمُ البَرقَ خَوفًا وَطَمَعًا وَ یُنشِیُ السَّحَابَ الثِّقالَ .
اوست که برای بیم از قهر و امید به رحمت خود برق را به شما می نماید و ابرهای سنگین را بهر جانب بر می انگیزد .

"وَمِنْ آيَاتِهِ يُرِيكُمُ الْبَرْقَ خَوْفًا وَطَمَعًا وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاء مَاء فَيُحْيِي بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ"
«و از آيات الهي نشان دادن برق است كه ايجاد ترس و طمع مي كند و از آسمان آب نازل مي گرداند و زمين را پس از مرگش زنده مي سازد، همانا در اين امر نشانه هايي است براي كساني كه تعقّل مي كنند».


ايه 12 سوره رعد و 24 سوره روم در قرآن رعد و برق را هم مايه ي اميد و هم مايه ي ترس معرفي ميکند و امروز با اکتشافات علمي ثابت شده که رعد و برق فوائد برکات فراواني دارد از جمله :

1. آبياري و از برق معمولا حرارت فوق ا لعاده زيادي توليد مي شود که مقدار زيادي از هواي اطراف را سوزانيده و در نتيجه فشارها کم شده و ابرها مي بارند.
2. در هنگام برق قطرات باران با اکسيژن کافي اضافي ترکيب شده که يکي از آثارش کشتن ميکروبهاست و به همين دليل هر سال که رعد و برق کم باشد آفات گياهان زياد مي شود.
3. قطرات باران بر اثر برق و حرارت شديد يک حالت اسيدي پيدا مي کند و هنگام پاشيدن بر زمينها يک نوع کود گياهي موثر ساخته مي شود و گياهان تغذيه مي شوند.

[*مینا*]

رنگهاي شيميايي در قرآن:

زندگي بشر از بدو خلقت تحت تاثير دو عامل مهم شب و روز بوده است.

انسان با مشاهده علامت شب(تاريکي)به سر پناه خود روي مي آورد و با آشکار شدن صبح و روشنايي به سوي تلاش و فعاليت مي شتابد. خداي متعال از دو عامل فوق به عنوان نعمتي بزرگ ياد مي کند و در کنار ساير نعمتهايش مي فرمايد:"و جعلنا الليل لباسا و جعلنا النهار معاشا" (يعني شب را براي شما پوششي قرارداديم و روز را براي معاش شما قرار داديم )
اين عملکرد فطري در انسان بيانگر اين است که انسان ناخوداگاه تحت تاثير رنگها قرار مي گيريد و با کشيده شدن پرده آبي تيره بر آسمان احساس نياز به استراحت و آرامش در او به وجود مي آيد و با طلوع صبح و آشکار شدن نور و روشنايي زرد رنگ به انسان نيروي تکاپو و فعاليت دست ميدهد.بنابراين پيشينه شناخت رنگها و احساس نياز به آنها به صورت تکويني در خلقت وجود داشته است.
از اين رو خداوند رنگها را صفت مشترک بين موجودات اعم از زنده و غير زنده قرار داده و مي فرمايد:"آيا نديدي که خدا باران را از آسمان فرود اورد و با ان انواع ميوه هاي گوناگون و رنگارنگ پديد آورد و در زمين کوهها و طرق زياد و اصناف و رنگهاي مختلف سفيد;سرخ;سياه خلق فرمود و از اصناف انسان (مرد و زن ) و اجناس حيوانات نيز به همين گونه مختلف آفريد."

[*مینا*]

خواص رنگ سبز

در قرآن کريم از ميان همه رنکها به رنگ سبز به عنوان رنگ لباس بهشتيان معرفي شده است.":ويلبسون شبابا خضرامن سندس و استبرق"لباسهاي سبز حرير و ديبا بپوشند.
.مسرت بخشي و شادآور بودن

اگر آب مايه حيات است;رنگ سبز نشانگر طراوت و زندگي مي باشد چرا که طبيعت با اين رنگ لباس حيات به تن مي کند خداوند متعال اين شگفتي را به صورت زيبا ترسيم کرده و ميفرمايد:
رنگ سبز رنگ گياهان و طبيعت است و خداوند آنها را مظهر مسرت و شادابي معرفي مي کند"فانبتنا به حدائق ذات بهجه"پس به وسيله آب باغهاي بهجت انگيز رويانديم.در تعريف بهجت آورده که البهجه حسن اللون و ظهور السروفيه"بهجت بهترين رنگ است و شادابي و نشاط در آن ظهور دارد.
امام صادق عليه السلام در بيان خاصيت رنگ سبز مي فرمايد:"سه چيز غم و غصه را از بين مي برد 1-آب 2-رنگ سبز 3-خوشرويي.

[*مینا*]

خواص رنگ قرمز از منظر آيات و روايات

خداوند متعال در قرآن کريم از رنگ قرمز به عنوان رنگ کوهها در جاده هاي پرپيچ و خم کوهستاني تعبير آورده و مي فرمايد:برخي از کوهها داراي خطوط سفيد و سرخ به رنگها مختلف آفريديم;که با اندکي تامل در آيه فوق به جايگاه رنگ قرمز در علم زمين شناسي پي مي بريم زيرا کوهها سرخ رنگ منبع عظيم آتشفشاني هستند و مدام در حالت تلاطم مي باشند. که نماد اصلي اين کوهها گرم و فعال بودن آنها است به همين علت در اثر تغييرات جغرافيايي شروع به فوران مي کنند و در آيه 37 سوره الرحمن نيز در سرخي دگرگونيها ي صفحه آسمان به هنگام قيامت به اين رنگ تشبيه شده است با اين بيان که "پس آنگاه که آسمان شکافته شوند مانند چرمي سرخ وگلگون گردد."

[*مینا*]

رنگ زرد از منظر آيات و روايات

"آيه يقول بقره صفر» فاقع لونها تستر الناظرين"در اين آيه "صفرا»"با صفت"فاقع"آمده است.اين چينش در بردارنده نکته مهمي در مورد رنگ زرد مي باشد;زيرا فاقع از نظر لغوي به معناي زرد يکدست پررنگ و خالص مي باشد و از دقت در معناي آن چنين استفاده مي شود که رنگ زرد با ويژگيهاي مذکور تشابه زيادي با رنگ موي شتر دارد.زيرا اغلب;رنگ موي شتران زرد پر رنگ يکسان است.خداوند در قرآن کريم در اين باره مي فرمايد:
"انما ترمي بشرر کالصفر کانه جمالت صفير"همانا آن(دوزخ) شراره سحابي چون کاخ پرتاب مي کند گويي اشتراني زرد رنگند.

در آيه فوق "جماله"جمع"جمل"به معني شتر و "صفر"جمع صفرا به معني زرد است.در آيه وجه شبه;رنگ زرد;شعله و سرعت آن مي باشد که نتيجه چنين حالتي حررات بخشي زياد است. يعني شعله هاي جهنم همانند شتران زردي هستند که از نظر تندي با سرعت زياد به هم مي پيچند. بنابراين حررات بخشي يکي از خواص رنگ زرد مي باشد. با توجه به آيه مورد بحث"انه يقول بقره صفرا» فاقع لونها تسر الناظرين" خاصيت دوم رنگ زرد;سرعت بخشي آن مي باشد. همان طور که در معناي"فاقع"بيان شد;رنگ زرد مورد نظر در آيه فوق;رنگ زردي با ويژگي هاي خاص (يکدست;خالص;پررنگ) است.به آيه;با بيان"تسرالناظرين"به اين امر اشاره آشکار فرموده است.امام صادق عليه السلام مي فرمايد:هر کس رنگ زرد بپوشد تا زماني که در پايش است در خوشحالي به سر مي برد و نيز از امام علي عليه السلام نقل شده است:هر کس کفش زرد بپوشد کدورت و غصه اش کاهش مي يابد.

[sadeghol]

دستتون درد نکنه زحمت پیدا کردنشونو هم جناب عالی کشیدین

[jiferjibox]

آیه 219 سوره بقره از منفعت و زیان­ شراب بحث می­کند و بر ضررهای آن تأکید می­نماید. درآمد حاصل از فروش شراب و برخی منفعت­های زودگذر خیالى؛ همچون غفلت از همّ و غم دنیا، در برابر زیان­های بسیار، ناچیز است.
برای پی بردن به اثرهای نامطلوب شراب، ساختار شیمیایی آن را مورد بررسی قرار می­دهیم:
شراب نوعی نوشابه الکلی است که از تخمیر آب انگور، یا خرما حاصل می­شود. میزان الکل­های سنگین در یک لیتر شراب 400 میلی­گرم، متانول 38 تا 113 میلی­گرم، سرب 04/0 میلی گرم، استالدیید 30 تا 160 میلی­گرم، مس 5 میلی گرم، ارسینیک 01/0 میلی گرم، سیانور، یا سیانید به حالت ‌آزاد 5/4 و به حالت فرو 5/8 و به حالت آلی 1/1 میلی گرم است.
مواد الکلی با سرعت، جذب بدن شده و وارد خون می­گردد، و نه تنها عقل و سلسله اعصاب را به ویرانی می­کشد، بلکه بر تمام دستگاه­های بدن انسان؛ به ویژه قلب و عروق، معده و کلیه و کبد، اثر مخرب و انکار نشدنی دارد. بدیهی است، که هیچ انسان عاقلی به خاطر منفعت کم، تن به زیان­های فراوان و جبران نشدنی نمی­دهد.