لنفادنيت

[poune]

لنفادنيت:

حتما درباره سيستم ايمني بدن زياد شنيده‌ايد. سلول‌هاي لنفاوي مختلفی در سراسر بدن گردش کرده و عليه عفونت‌ها و بيماري‌ها مبارزه مي‌کنند. بلعيدن باکتري‌ها، واکنش عليه ويروس‌ها، ترشح مواد تب‌زا هم از فعاليت‌هاي اعضاي سيستم ايمني است. مي‌شود اين‌طور مثال زد که سيستم ايمني بدن، ارتش و نيروي نظامي بدن است که با تهاجم بيگانگان مبارزه مي‌کند. با اين حساب درست مثل ارتش، اين سيستم ايمني هم بايد پادگان‌هايي داشته باشد که در سرتاسر بدن سربازان خود را جمع کند. آنها را پرورش دهد و در هنگام صلح آنها را نگهداري کند. اين پادگان‌ها همان غدد لنفاوي هستند که در نقاط مختلف بدن پراکنده‌اند و همان‌طور که هنگام بحران در کشور پادگان‌ها به حالت آماده ‌‌باش درمي‌آيند، اين غدد لنفاوي هم هنگام بيماري يا التهاب، به حالت آماده ‌باش در مي‌آيند و اين همان زماني است که بزرگ شدن غدد لنفاوي يا لنفادنيت رخ مي‌دهد...
سيستم لنفاوي بدن از سلول‌هاي مختلف، عروق و ارگان‌هايي مثل طحال تشکيل شده است اما اصلي‌ترين قسمت اين سيستم غدد لنفاوي هستند که حداقل تعداد آنها 600 عدد است.
بيشتر اين غدد لنفاوي در ناحيه سر و گردن و بعد در زير بغل‌ها و کشاله ران تجمع پيدا کرده‌اند. در هنگام مواجهه با عفونت‌هاي باکتريايي و ويروسي و يا حتي در هنگام التهاب ناشي از بعضي بيماري‌ها از جمله سرطان، اين غدد لنفاوي متورم مي‌شوند.
تظاهرات بالینی و تشخیی:
بسته به علت تورم غدد لنفاوي، علايم گوناگوني ممکن است همراه با اين اتفاق به وجود بيايند که عبارتند از:
ü بزرگ شدن يک غده لنفاوي بيش از يک سانتي‌متر
ü دردناک و حساس شدن غدد لنفاوي
ü آبريزش بيني، گلودرد و بقيه علايم عفونت دستگاه تنفسي
ü بزرگ شدن سراسري تمام غدد لنفاوي در بدن که ممکن است به خاطر يک عفونت شديد و يا آلودگي با ويروس hiv باشد.
ü تورم اندام‌ها به خاطر بزرگ شدن غدد لنفاوي و جلوگيري از تخليه طبيعي خون و لنف اندام
ü قرمز و ملتهب و دردناک شدن پوست روي غدد لنفاوي متورم
هرکدام از علايم فوق همراه با بزرگ شدن غدد لنفاوي مي‌توانند نشان‌دهنده بيماري خاصي باشند. گاهي اوقات هم اين تورم‌ها زودگذر وخوش‌ خيم هستند و خودشان بهبود پيدا مي‌کنند اما به طور کلي بايد در صورت داشتن تورم غيرطبيعي غدد لنفاوي حتما به پزشک مراجعه کرد.
علت اين تورم:
شايع‌ترين علت بزرگ شدن غدد لنفاوي عفونت است؛ به خصوص عفونت ويروسي. اگر چه انواع ديگر عفونت هم مي‌توانند بسته به محل درگيري باعث بزرگ شدن غدد لنفاوي شوند، گلودرد چرکي، اوريون، سرخک، عفونت گوش، دندان عفوني و آبسه کرده، مونونوکلئوز عفوني، عفونت پوست و محل زخم و عفونت‌هاي شديدتري مثل سل و بعضي انواع بيماري‌هاي مقاربتي از شايع‌ترين دلايل عفوني لنفادنيت هستند. عفونت ناشي از چنگ زدن گربه و همچنين بيماري توکسوپلاسموز هم تورم چند غده لنفاوي را به دنبال دارند.
به غير از اين بيماري‌هاي عفوني، بيماري‌هاي التهابي مثل لوپوس يا آرتريت روماتوييد و يا آلودگي با hiv و همچنين سرطان‌هايي مثل لمفوما و لوسمي (سرطان خون) و همچنين گسترش يا متاستاز هر نوع سرطان پيشرفته‌اي هم مي‌تواند تورم غدد لنفاوي را موجب شود.
بزرگ شدن غدد لنفاوي به خودي خود يک علامت و نشانه است و فقط نشان‌دهنده اين است که بدن در حال مبارزه با يک بيماري است اما گاهي خود اين لنفادنيت هم مي‌تواند مشکل‌زا شده و عوارضي را در پي داشته باشد. به وجود آمدن آبسه‌هاي عفوني و يا گسترش عفونت در خون (باکتريمي يا سپتي سمي) ممکن است به دنبال تورم شديد غدد لنفاوي به وجود بيايد.
آزمايش‌هاي تشخيصي:
پزشک معمولا بعد از معاينه عمومي و گرفتن شرح حال بيماري از شما غدد لنفاوي‌تان را از نظر اندازه، قوام، متحرک بودن و يا حساس بودن معاينه مي‌کند و سپس بسته به تشخيص اوليه ممکن است آزمايش‌هايي را درخواست کند. آزمايش خون، متداول‌‌ترين آزمايش است که بسته به تشخيص دکتر ممکن است انواع خاصي از آن مانند کشت خون يا بررسي دقيق آن در زير ميکروسکوپ هم درخواست شود.
تصويربرداري‌هاي مختلفي مثل راديوگرافي ساده از قفسه سينه (مثلا براي رد کردن بيماري سل)، سي‌تي‌اسکن براي تشخيص منبع عفونت يا التهاب و يا يک تومور هم ممکن است انجام شوند. کشت از محل زخم براي تشخيص نوع عفونت و سپس بيوپسي از غدد لنفاوي به وسيله سوزن (fna) هم از ديگر آزمايش‌هاي شايع است.
گاهي ممکن است پزشک بخواهد به جاي fna و خارج کردن بخشي از غدد لنفاوي، همه غده به طور کامل خارج شده و زير ميکروسکوپ بررسي شود. سونوگرافي هم يک آزمايش بي‌خطر است که گاهي در مورد بعضي بيماري‌ها هنگام تورم غدد لنفاوي انجام مي‌شود.
درمان لنفادنيت:
همان‌طور که مي‌توان حدس زد اصلي‌ترين درمان لنفادنيت، درمان علت به وجود آورنده آن است. در مورد عفونت‌هاي باکتريايي، آنتي‌بيوتيک‌ها اصلي‌ترين درمان هستند. بسته به نوع و ميزان عفونت، آنتي‌بيوتيک ممکن است به صورت خوراکي يا تزريقي تجويز شود.
در مورد عفونت‌هاي ويروسي مصرف آنتي‌بيوتيک به هيچ وجه صحيح نيست و با پايان دوره بيماري، معمولا غدد لنفاوي پس از مدتي به اندازه طبيعي خود باز مي‌گردند.
در مواقع بيماري‌هايي مثل لوپوس و آرتريت روماتوييد هم بايد تورم غدد لنفاوي را با برطرف کردن التهاب بيماري به وسيله کورتون درمان کرد. لنفادنيت‌هاي ناشي از سرطان هم اغلب فقط با درمان کامل سرطان بهبود مي‌يابند.
اگرچه گاهي اوقات لازم است که براي جلوگيري از گسترش سرطان، اين غدد لنفاوي را از بدن تخليه کرد؛ مثل کاري که در مورد غدد لنفاوي زير بغل، موقع درمان سرطان پستان انجام مي‌شود.
درمان‌هاي خانگي لنفادنيت را مي‌توان با کمپرس گرم روي محل تورم و مصرف مسکن‌هايي مثل ايبوبروفن، آسپرين و استامينوفن انجام داد. آسپرين و بروفن خود ضد التهاب هم هستند و علاوه بر برطرف کردن درد، کمي التهاب و تورم غدد لنفاوي را نيز کاهش مي‌دهند. استراحت به ميزان کافي هم در کاهش تورم غدد لنفاوي موثر است.
تورم خوب، تورم بد:
هر بزرگ شدن غدد لنفاوي نبايد باعث نگراني شما شود. همان‌طور که مي‌دانيد علت اکثر اين لنفادنيت‌ها مي‌تواند يک عفونت ساده باشد. دو راه ساده براي تشخيص اينکه يک لنفادنيت خطرناک است يا معمولي وجود دارد: يکي اينکه اين غده در کجا قرار دارد و ديگر اينکه چه احساسي دارد؛ مثلا بزرگ شدن غده لنفاوي در جلوي گردن همراه با گلودرد خيلي نگران‌کننده نيست. اما تورم پشت گردن مي‌تواند کمي نگران‌کننده باشد.به طور کلي در تورم خوش‌خيم غدد لنفاوي معمولا اين غده‌ها کوچک با حاشيه کاملا مشخص و با قوام خميري هستند و اغلب متحرک‌اند يعني از زير انگشت حرکت مي‌کنند.
غدد لنفاوي‌اي که حاشيه مشخص ندارند و پهن‌اند، بيش از اندازه بزرگ‌اند(حداقل بزرگ‌تر از يک سانت)، بيشتر از دو هفته باقي مانده‌اند و متحرک نيستند و قوام سفت و سختي دارند، معمولا براي پزشکان نگران‌کننده‌ترند. همچنين ديدن غدد لنفاوي در جاهايي که معمولا غدد لنفاوي ديده نمي‌شوند مثل روي زانو، روي آرنج، پشت گردن توجه بيشتري را مي‌طلبند در حالي که تورم غدد لنفاوي زير گردن، کشاله ران و زير بغل چندان غيرطبيعي نيست.
بيوپسي از غدد لنفاوي:
بيوپسي از غدد لنفاوي براي خارج کردن بخشي از بافت اين غده و مشاهده آن زير ميکروسکوپ انجام مي‌شود. تشخيص بيماري‌هاي عفوني و يا سرطان و همچنين آزمايش‌هاي مختلفي مثل تست ژنتيک، کشت سلول‌ها يا حتي مطالعه سيستم ايمني هم به وسيله همين بيوپسي يا نمونه ‌برداري از غدد لنفاوي انجام مي‌شود. اين نمونه ‌برداري که با سوزن‌هاي مخصوص و در شرايطي کاملا استريل صورت مي‌گيرد،fna نام دارد. fna را مي‌توان در کلينيک تخصصي و يا حتي مطب پزشک هم انجام داد. به غير از fna مي‌توان به وسيله خارج کردن کل توده و يا بيوپسي با سوزن‌هاي ضخيم هم نمونه‌ برداري انجام داد. قبل از انجام بيوپسي حتما پزشک را از شرايط خودتان مثل داروهايي که مصرف مي‌کنيد، حساسيت به ماده بي‌حسي، بيماري انعقادي خون و يا شرايط مشابه مطلع کنيد.
براي انجام fna، پزشک ابتدا محل بيوپسي را ضدعفوني مي‌کرده و سپس با سوزن معمولي و ماده بي‌حس‌کننده ليدوکائين پوست روي غده لنفاوي را بي‌حس مي‌کند و سپس با سوزن مخصوص به غده لنفاوي نفوذ کرده و بخشي از بافت را که در داخل سوزن باقي مانده، خارج مي‌کند. fna خيلي سريع انجام مي‌شود (بين 5 تا 15 دقيقه) و معمولا هيچ عارضه‌اي ندارد. بعد از انجام اين کار با کمي فشار روي محل نمونه‌گيري و بانداژ جلوي خون‌ريزي گرفته مي‌شود.
fna اگر صحيح انجام نشود مي‌تواند باعث گسترش عفونت در محل شود. قرمز و حساس شدن محل نمونه ‌گيري، خارج شدن چرک، به وجود آمدن تب و تجمع مايع و کيست از محل نمونه ‌گيري مي‌تواند نشانه عوارض fna باشد که البته چندان معمول نيست.

منبع: njavan.com