پاچنبري مادرزادي

[ساناز فرهیدوش]

پاچنبري مادرزادي

پاچنبري يک تغيير شکل مادرزادي است که از بدو تولد وجود دارد . در اين بد شکلي پا ، قسمت جلو پا به سمت داخل و پايين چرخيده و در عقب ، پاشنه هم به سمت داخل چرخيده است .

ميزان شيوع :

در هر ۱۰۰۰ تولد زنده ، يک مورد پاچنبري وجود دارد .

در پسرها دو برابر دخترها رخ مي دهد .

مي تواند يک طرفه يا دو طرفه باشد .

در بيشتر موارد سابقه فاميلي اين عارضه وجود دارد .

احتمال رخداد اين عارضه در کودکان ديگر خانواده اي که يک کودک مبتلا دارند ، پايين و در حدود ۳ درصد است .

درمان :

بيشتر پاچنبري ها در دوران شيرخوارگي با گچ گيري در عرض ۶ تا ۸ هفته اصلاح مي شوند . کمتر از ۵درصد پاچنبري ها از نوع بسيار شديد و غيرقابل انعطاف هستند که ممکن است به اين درمان گچ گيري پاسخ ندهند و نياز به عمل جراحي پيدا کنند . اما آنچه مسلم است اين است که در صورتي که بتوان از عمل جراحي در بيماران پاچنبري خودداري کرد ، نتايج بهتر است . جراحي با جوشگاه ،‌سفتي و ضعف عضلات همراه است که در دوران نوجواني بيمار را رنج مي دهد .

درمان پاچنبري بايد در هفته اول يا دوم زندگي شورع شود ، زيرا در اين دوران بافتهاي تشکيل دهنده رباطها و کپسول مفصلي و تاندونها ، انعطاف پذيري قابل ملاحظه اي دارند .

دستکاري و کشش ايجاد شده توسط پزشک بر روي اين عناصر به طور هفتگي سبب افزايش طول و کشيدگي اين عناصر مي شود و گچ گرفته شده بعد از اين دستکاري سبب مي شود که اصلاح به دست آمده براي يک هفته آينده حفظ شود . بنابراين ، به تدريج استخوانها جابه جا مي شوند و به محل اوليه خود برمي گردند .

به طور معمول ۵ تا ۷ گچ بلند که ازنوک انگشتان تا قسمت بالاي ران ادامه مي يابد ،‌به طور هفتگي گرفته مي شود تا بد شکلي اصلاح شود .

حتي در موراد بسيار شديد ، حداکثر ۸ تا ۹ بار گچ گيري براي رسيدن به نتيجه مطلوب کافي است . قبل از آخرين گچ گيري که بايد سه هفته در پاي بيمار باشد ، ممکن است بلند کردن تاندون آشيل به صورت سرپايي در مطب لازم باشد . بعد از دو ماه درمان ، پاظاهر نرمال و اصلاح شده دارد .

عود بيماري

نکته بسيار مهم اين است که به دنبال اصلاح پاچنبري ، اين عارضه تمايل به عود دارد . براي جلوگيري از عود عارضه ، بعد از اتمام دوره گچ گيري ، براي بيمار يک اسپلينت مخصوص ساخته مي شود که به مدت ۲ تا ۳ ماه بايد به طور شبانه روزي از آن استفاده کند و بعد از آن حداقل به مدت ۲ تا ۳ سال شبها از آن بهره ببرد . ممکن است کودک ابتدا هنگام استفاده از اسپلينت احساس ناراحتي کند ، ولي به تدريج به آن عادت مي کند . در طول روز کودک مي تواند از کفشهاي معمولي استفاده کند . به طور معمول ، انجام راديوگرافي در بيماران مبتلا به پاچنبري ضروري نيست وفقط در موارد پيچيده ممکن است نياز به استفاده باشد .

درمان جراحي :

در مواردي که بيمار به گچ گيري يا آتل گذاري سريال پاسخ نداده و بد شکلي بهبود نمي يابد ، انجام عمل جراحي براي اصلاح بدشکلي اجتناب ناپذير است . بهترين زمان براي انجام عمل جراحي حدود ۶ ماهگي است ، البته در کودکان مختلف و همچنين جراحان مختلف ممکن است سنين ديگري را براي جراحي ترجيح دهند .

اصول نگهداري پا در گچ :

گچ معمولاً از ناحيه نوک انگشتان پا تا بالاي زانو امتداد دارد .

مهم ترين نکته در اندام گچ گيري شده اين است که در صورت وجود هر گونه نگراني نسبت به گچ ، بلافاصله بايد با پزشک معالج تماس گرفت .

پزشک براي شما توضيح ميدهد که چگونه گچ را صبح روز مراجعه بعدي در حمام باز نماييد . اضافه کردن نصف فنجان سرکه به آب ولرم به حل شدن سريع تر گچ کمک مي کند .

اگر چه گچ گيري براي کودک درد ايجاد نمي کند ، ولي در بعضي مواقع کودک را بي قرار مي کند . دادن مقداري شير قبل از گچ گيري و در آغوش گرفتن بعد از آن به تحمل گچ توسط کودک کمک مي کند .

به هيچ وجه در مواردي که کودک را تعويض مي کنيد ، اجازه ندهيد گچ مرطوب شود .

حتماً نواحي بالاي گچ را کاملاً خشک کنيد . در صورت عدم انجام اين کار ، زخمهاي ناشي از گچ در آن مناطق رخ خواهد داد .

مواظب باشيد قسمتهاي بالاي گچ به مدفوع يا ادرار آلوده نشود ،‌ زيرا مي تواند سبب زخم شدن پوست ناحيه و عفونت شود .

استحمام کودکي که پاي او در گچ است :

مهم ترين کار اين است که از استحمام کودک خودداري کرد . بهترين زمان براي استحمام صبح روزي است که قرار است گچ تعويض شود . در اين زمان کودک را مي توان استحمام نمود ، گچ را باز کرده و سپس به پزشک براي گچ گيري به پزشک مراجعه کرد . در صورتي که بخواهيد در حد فاصل دوگچ گيري کودک را تميز نماييد ، بهترين راه اين است که فقط تنه و دستهاي او را با يک اسفنج مرطوب تميز کرده و سپس با حوله خشک کنيد .

مراقبت هاي بعد از گچ گيري :

همان طور که ذکر شد کودک ممکن است مختصري بي قرار باشد . علت اين است که شايد سنگيني گچ خيلي باشد که تا خشک شدن کامل گچ ادامه دارد . بهتر است زير پاي کودک در زير زانو حوله کوچکي را تا کرده و قرار دهيم تا پاشنه گچ روي زمين قرار نگيرد . حوله شما بايد حتماً نخي باشد . از گذاشتن اجسام پلاستيکي زير گچ خودداري نمائيد ، زيرا از تبادل حرارتي جلوگيري کرده مي تواند سبب سوختگي شود .

کنترل گردش خون اندام در گچ مهم است . براي اين کار نوک انگشتان کودک را فشار مي دهيم تا سفيد شود و وقتي برمي داريم بايد بلافاصله صورتي شود . در صورت هر گونه اختلال در گردش خون امکان سفت بودن گچ مطرح است و بايد به پزشک اطلاع داده شود