مشاوره مذهبي

[kamanabroo]

معناي « مولي »
علماي لغت براي واژه « مولي » از طرفي معناي « آزادكننده برده » و از طرف ديگر معاني « امير و سلطان» را از معاني واژه « ولي » شمرده‌اند و از طرف سوم اجماع هم دارند كه « ولي و مولي » به يك معنا هستند و هر يك از اين دو معنا از معناي « اولويت به امر » جدا نيستند زيرا اولويت امير براي ايجاد نظم در جامعه و اجراي شيوه هاي تربيت افراد و جلوگيري از تجاوز به يكديگر به مردم، بلا اختلاف است.
با اين كه معاني مولي به 27 معنا مي‌رسد هيچكدام از آنها در حديث غدير مراد نيست مگر در صورتي كه با معناي «اولويت به امر» سازگار باشد. آن معاني از اين قرار است:

• رب، پرودگار
• عمو
• عمو زاده
• فرزند پسر
• پسر خواهر
• آزادكننده برده
• برده آزادشده
• بنده
• مالك
• پيرو
• نعمت گيرنده
• شريك
• هم قسم
• همراه
• همسايه
• مهمان
• داماد
• نزديك
• ولي نعمت
• هم پيمان
• ولي
• سزاوارتر به امور
• سيد به معناي غير مالك و آزادكننده برده
• محب
• ياور
• تصرف كننده امور
• متولي امور

هيچكدام از اين معاني بدون وجود قرينه مراد نيست كه دليل آن در جاي خودش (الغدير علامه اميني) ذكر شده كه از آوردن آن ها به دليل اطاله كلام خودداري مي‌كنيم.
تنها معنايي كه قرائن بر آن دلالت مي كند «سزاوار‌تر به امور» مي‌باشد كه به طور خلاصه به سه قرينه از هجده قرينه آن اشاره مي‌كنيم:

• در آغاز حديث غدير كه پيامبر خدا مي‌فرمايد: « ألست أولي بكم من أنفسكم ... » يعني « آيا من سزاوارتربه شما از خودتان نيستم [آيا بر شما ولايت مطلقه ندارم] » و سپس اين سخن را كه « فمن كنت مولاه فعليّ مولاه » بر سخن ابتدايي خويش متفرع مي‌كند دليل بر اين است كه معناي مولي همان معنايي است كه در كلام اول آماده است يعني ولايت مطلقه‌ي علي ع بر مردم. اين معنا را بسياري از علماي اهل سنت و شيعه نقل كرده‌اند.
• اين سخن پيامبر است: « يا ايها الناس بم تشهدون؟ قالوا نشهد أن لا اله الا الله ثم قال ثم مه؟ قالوا و أن محمد عبده و رسوله قال فمن وليكم؟ قالوا الله و رسوله مولانا» يعني «اي مردم به چه چيزي شهادت مي‌دهيد گفتند: شهادت مي‌دهيم هيچ خدايي جز خداي يگانه نيست، پيامبر فرمود: پس از آن به چه شهادت مي‌دهيد؟ گفتند: به اين كه محمد بنده و فرستاده او است، سپس پيامبر فرمود: ولي شما كيست؟ گفتند: خدا و رسولش مولاي ما هستند.» كه بعد از اين سخن، پيامبر دست بر بازوي علي زد و آن را بلند كرده و فرمود: « من يكن الله و رسوله مولاه فإنّ هذا مولاه ... » يعني هر كس خدا و پيامبرش مولاي اوست پس اين علي مولاي اوست ... .

اين شيوه قرار گرفتن كلمه‌ي مولا در سياق شهادت به توحيد و رسالت معنايش چيزي جز امامتِ ملازم با اولويت بر جان مردم نمي باشد. همان گونه كه پيامبر ص نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر هستند. « النبي أولي بالمؤمنين من أنفسهم‌ » احزاب /6.

• كلام پيامبر بعد از بيان ولايت علي ع كه « هنّئوني هنّئوني إنّ الله تعالي خصّني بالنبوّه و خصّ أهل‌ بيتي بالإمامه » يعني « تبريك بگوييد به من، تبريك بگوييد به من، همانا خداوند متعال مرا به پيامبري و اهل بيت مرا به امامت برگزيد.»

اين عبارت به روشني بيانگر اين است كه امامت، مختص اهل بيت است كه در رأس آنان أمير مؤمنان علي بن ابي طالب قرار دارند.