آریتمی دهلیزی

[طلیعه طلا]

آریتمی دهلیزی

آریتمی دهلیزی ناشی از ایجاد پالس های الکتریکی سریع در حفره های فوقانی قلب ‏‏(دهلیزها) می باشند که بعلت سرعت بالای ضربان قلب منجر به

احساس طپش قلب می ‏شوند. این آریتمی در افراد مبتلا به نارسایی قلب به تنگی عروقی قلب و مشکلات دریچه ‏ای منجر به تشدید علائم بیماری

زمینه ای می شود. انواع مختلفی از آریتمی دهلیزی ‏وجود دارند که با اقدامات مختلف مورد درمان قرار می گیرند. ‏



▪ AF

▪ فلوتر دهلیزی

▪ تاکی کاردی دهلیزی

▪ PAC




این آریتمی دهلیزی به علت وجود مسیرهای فرعی دهلیزی – بطنی (ولف- پارکینسون- ‏وایت) و یا وجود مسیرهای اضافی در داخل گره دهلیزی- بطنی

ایجاد می شوند. چرخش ‏سریع پالس الکتریکی بین مسیر فرعی و گره دهلیزی بطنی و یا بین مسیرهای اضافی و ‏اصلی داخل گره دهلیزی- بطنی

(یک حالت اتصال الکتریکی) منجر به افزایش شدید ‏ضربان قلب در حد ۱۸۰-۱۳۰ در دقیقه می شود. افراد مبتلا به این آریتمی معمولاً قلب و ‏عروق سالم

دارند و ایجاد آریتمی تنها مشکل آنهاست . ‏مسیرهای فرعی در سنین کودکی و جوانی و مسیرهای اضافی داخل گره دهلیزی- بطنی ‏در سنین میانسالی

منجر به حملات آریتمی می شوند. شروع حملات آریتمی به صورت ‏ناگهانی بوده و بعد از چند دقیقه و به ندرت بیشتر به صورت خود به خود قطع می شوند.

‏تعداد این حملات متفاوت بوده و ممکن است از یک بار در سال تا چند بار در روز متغیر ‏باشد. اگرچه درمان دارویی ضدآریتمی با داروهایی از قبیل پروپرانولول

و وراپامیل انجام ‏می شود ولی درمان موثر و قطعی این آریتمی با ‏ablation‏ به سادگی قابل انجام است. ‏



۱) AF

AF‏ ‎یک آریتمی دهلیزی بسیار شایع است که عمدتاً با افزایش سن مخصوصاً در ‏صورت وجود بیماریهایی از قبیل مشکلات دریچه ای، فشار خون بالا،

دیابت، نارسایی ‏قلب و تنگی عروق قلبی دیده می شود. گاهاً بیماریهایی از قبیل پرکاری تیروئید منجر ‏به ‏AF‏ می شوند که با درمان بیماری، ‏AF‏ برطرف

می شود. ‏AF ‎‏ ناشی از چرخش ‏سریع پالس الکتریکی در داخل دهلیزهای قلب می باشد. سرعت حرکت این پالس ‏حدود ۶۰۰ بار در دقیقه است، بنابراین

دهلیزها فرصتی برای انقباض مؤثر نداشته و ‏عملاً ساکن می باشند. ساکن بودن دهلیزها باعث بی حرکتی خون داخل دهلیزها و در ‏نتیجه استعداد تشکیل

لخته داخل قلبی و آمبولی لخته وعوارضی همچون حمله مغزی ‏می شود که در حقیقت مهم ترین عارضه ریتم ‏AF‏ بوده وبرای پیشگیری از آن باید از ‏داروهای

ضد انعقادی از قبیل وارفارین استفاده کرد. همه پالسهای ایجاد شده در ‏دهلیزها به بطن های قلب منتقل نمی شوند (در غیر این صورت منجر به ‏VF‏ و مرگ ‏فرد

می شد) بلکه حدود ۱۸۰-۱۱۰ پالس در دقیقه از گره دهلیزی- بطنی عبور کرده و ‏در نتیجه ضربان بطن و نبض بیمار در همین حد بوده که نکته قابل توجه نا منظم

بودن ‏چشمگیر ضربان قلبی ایجاد شده است. ‏مهمترین علامت ایجاد شده توسط ریتم ‏AF‏ احساس طپش قلب می باشد؛ با این حال ‏در مبتلایان به مشکلات

دریچه ای و نارسایی قلب ممکن است منجر به تشدید ‏نارسایی قلب و ایجاد علائم تنگی نفس و سرگیجه شود. در صورت وجود تنگی ‏عروق قلبی، ضربان قلب

بالا که در این ریتم ایجاد می شود منجر به درد آنژینی در فرد ‏می شود. ریتم ‏AF‏ در مبتلایان به سندرم ولف- پارکینسون- وایت ‏‎(WPW)‎‏ خطرناک ‏بوده و ممکن است

منجر به ‏VF‏ و مرگ ناگهانی شود. ‏


مهم ترین درمان ‏AF‏ ، درمان ضد انعقادی برای پیشگیری از تشکیل لخته و حمله ‏مغزی می باشد. در مبتلایانی که سن کمتر از ۷۰ سال داشته و مبتلا به

بیماری های ‏دیگر از قبیل فشار خون بالا، نارسایی قلب، اختلالات دریچه ای، دیابت و … نمی ‏باشند ممکن است درمان با آسپرین کافی باشد در غیر این صورت

بعلت خطر بیشتر ‏آمبولی مغزی، نیاز به درمان با وارفارین می باشد. گاهاً لازم است قبل از شروع اثرات ‏وارفارین، درمان با هپارین وریدی در بیمارستان انجام شود.



قدم بعدی در درمان ‏AF‏ برطرف کردن احساس طپش قلب می باشد. جهت این امر از ‏‏۲ روش درمانی استفاده می شود.‏

▪ روش اول :

برطرف کردن ریتم ‏AF‏ و تبدیل آن به ریتم سینوس است که اصطلاحاً ‏cardioversion‏ نام داشته و به صورت الکتریکی یا شوک و یا درمان دارویی

‏‏(آمیودارون، پروکائین آمید و …) انجام می شود. در صورت برطرف شدن ریتم ‏AF‏ ، ‏ممکن است برای حفظ ریتم سینوس و پیشگیری از ایجاد مجدد ریتم

‏AF‏ نیاز به ‏درمان دارویی طولانی مدت با داروهای آنتی آریتمیک باشد که معمولا در این رابطه از ‏داروی آمیودارون استفاده می شود.‏


▪ روش دوم :

جهت برطرف کردن علائم، کند کردن هدایت الکتریکی به بطن است. ‏به این ترتیب ریتم ‏AF‏ باقی مانده و با استفاده از داروهای ضد آریتمی از قبیل مهار ‏کننده های

سمپاتیک (متوپرولول، آتنولول، پروپرانولول) ویا داروی دیگوکسین ضربان ‏قلب را آهسته کرد. این روش درمانی در بیمارانی که ریتم ‏AF‏ مقاوم دارند بیشتر مورد

‏استفاده است.‏


‏ممکن است بیماران ریتم ‏AF‏ حمله ای داشته باشند یعنی گاهاً ریتم طبیعی و گاهاً ‏ریتم ‏AF‏ داشته باشند بنابراین به صورت موقت دچار طپش قلب می شوند.

بعضاً ‏برخی بیماران علیرغم ابتلا به حملات ‏AF‏ دچار علائم نمی شوند و ریتم ‏AF‏ فقط ‏توسط هولتر قابل تشخیص می باشد. نکته مهم استفاده از داروهای ضد

انعقادی در ‏همه مبتلایان به ‏AF‏ دائم و حمله ای و انواع بی علامت و حتی بعد از ‏cardioversion‏ ‏می باشد. ‏در یک روش درمانی نوین با استفاده از امواج رادیو

فرکانسی عمل پالسهای غیر طبیعی ‏در برخی نقاط دهلیز قلب سوزانده می شود‎(RF ablation)‎‏ که این عمل ممکن است ‏با قطع حملات و یا کاهش حملات

‏AF‏ همراه باشد. با این حال این روش موفقیت ‏کامل نداشته و در کشورما کاملاً نوپا می باشد. ‏


در تعداد کمی از بیماران ضربان بالای قلب ناشی از ریتم ‏AF‏ توسط دارو قابل کنترل ‏نبوده و ممکن است به ‏ablation‏ گره دهلیزی – بطنی نیاز باشد. در این صورت

ارتباط ‏الکتریکی دهلیز به بطن قطع شده و در نتیجه پالس های ایجاد شده به بطن منتقل نمی ‏شود. قطعاً بعد از ‏ablation‏ نیاز به تعبیه پیس میکر بطنی

برای حفظ ضربان قلب می ‏باشد. حملات طپش قلب توسط این روش درمانی به صورت کامل و همیشگی از بین ‏رفته و نیازی به داروی ضد آریتمی نمی باشد.

با این حال ادامه درمان ضد انعقادی ‏لازم است. ‏



۲) فلوتر دهلیزی

این آریتمی از انواع تاکی کاردی دهلیزی می باشد و در مبتلایان به فشار خون بالا، دیابت، ‏اختلالات قلبی دریچه ای شیوع نسبتاً بالایی دارد‏‎

‎‏(شیوع کمتر از ‏AF‏). این آریتمی ناشی ‏از گردش یک پالس الکتریکی بر روی یک مسیر دایره ای می باشد که معمولاً در دهلیز ‏راست است. سرعت

چرخش این پالس حدود ۳۰۰ بار دردقیقه است ولی فقط نصف ‏پالس های ایجاد شده به بطن ها منتقل می شود بنابراین سرعت ضربان بطنی و نبض

بیمار ‏حدود ۱۵۰ بار در دقیقه و معمولاً منظم است (برخلاف ‏AF‏ ). ریتم فلوتر دهلیزی به ‏علت ایجاد ضربان قلب بالا منجر به احساس طپش قلب در فرد

می شود و در مبتلایان به ‏نارسایی قلبی و یا اختلالات دریچه ای با تشدید علائم نارسایی از قبیل تنگی نفس و ‏ضعف همراه است. در مبتلایان به تنگی

سرخرگی قلبی، درد آنژینی قلب ایجاد می شود.‏ ضربان بالای قلب در ریتم فلوتر دهلیزی برخلاف ریتم ‏AF‏ براحتی توسط داروهایی از ‏قبیل دیگوکسین و یا

داروهای مهار کننده سمپاتیک( آتنولول، متوپرولول، پروپرانولول) ‏کنترل نمی شود و اغلب نیاز به رفع ریتم فلوتر از طریق ‏cardioversion‏ می باشد. این ‏درمان

از طریق شوک الکتریکی و یا به صورت دارویی (آمیودارون، پروکائین آمید و…) ‏قابل انجام است. در صورت تکرار حملات فلوتر دهلیزی این آریتمی در اغلب موارد

از ‏طریق ‏RF- ablation‎‏ قابل درمان کامل است. مسیر حرکت الکتریکی داخل دهلیزها بر ‏خلاف ریتم ‏AF‏ مشخص بوده و با سوزاندن ‏‎(ablation)‎‏ و قطع این مسیر

می توان در ‏‏۹۰-۸۰ درصد موارد به صورت غیر قابل برگشت این آریتمی را درمان کرد. با این حال ‏در برخی بیماران علیرغم برطرف شدن فلوتر دهلیزی بعلت

عوامل زمینه ساز ممکن است ‏ریتم ‏AF‏ در آینده ایجاد شود. فلوتر دهلیزی نیز ممکن است همراه با تشکیل لخته و ‏استعداد حملات مغزی همراه باشد بنابراین

در صورت عدم درمان قطعی نیاز به داروهای ‏ضد انعقادی می باشد. ‏



۳) تاکی کاردی دهلیزی

این آریتمی ناشی از وجود یک کانون ضربان ساز سریع در دهلیزچپ یا راست قلب می ‏باشد. این کانون با سرعت بالا پالس الکتریکی ایجاد کرده و

ضربان قلب در حد ۱۸۰-‏‏۱۰۰ بار در دقیقه منجر به طپش قلب در فرد می شود. در صورت وجود نارسایی قلب، ‏تنگی سرخرگی و یا بیماری دریچه ای،

تاکی کاردی دهلیزی منجر به تشدید علایم ‏بیماری زمینه ای می شود. اگرچه تاکی کاردی دهلیزی اغلب در مبتلایان به بیماری قلبی ‏ایجاد می شود.

با این حال در افراد بدون بیماری قلبی و حتی کودکان کاملاً سالم دیده ‏می شود. درمان دارویی ضد آریتمی برای کنترل علائم مبتلایان به تاکی کاردی دهلیزی

‏قابل انجام است ولی از بین بردن کانون ضربان ساز به وسیله ‏‎ ablation‏ ‏RF‏ به عنوان ‏یک روش مؤثر و مطمئن و با میزان موفقیت بالا (بیشتر از ۸۰ درصد)

به تمام بیماران ‏پیشنهاد می شود. ‏



۴) PAC‏ ‏

گاهاً یک کانون غیر طبیعی ضربان ساز در یکی از دهلیزهای قلب منجر به ایجاد پالس ‏الکتریکی و در نتیجه ضربان قلب نابجا می شود. تناوب ایجاد این

ضربان نابجا ‏‏(‏PAC‏) در افراد و شرایط مختلف متفاوت بوده و ممکن است ۱۲-۱۰ بار در شبانه ‏روز یا ۳۰- ۲۰ بار در دقیقه باشد. این آریتمی کاملاً خوش خیم

بوده و علائم مهمی ‏ایجاد نمی نماید. با این حال در برخی بیماران احساس طپش قلب به وجود می آید که ‏می توان در این موارد با استفاده از داروهایی

از قبیل پروپرانولول علائم را برطرف ‏کرد.‏ در صورتی که ضربانات نابجای دهلیزی ‏PAC‏ به صورت متوالی و برای مدت ‏طولانی ادامه یابد تاکی کاردی دهلیزی به

سرعت ۱۸۰-۱۱۰ بار در دقیقه ایجاد شده و ‏منجر به احساس طپش قلب شدید می شود. در این موارد موثرترین درمان، ‏RF-‎ablation‏ و سوزاندن دائمی

کانون غیر طبیعی ضربان ساز می باشد. ‏






iranmed.info