زباله ها و بازیافت

[*FATIMA*]

سرگذشت نیم قرن بازیافت زباله

بازیافت هم درتهران تاریخی شد
سفری یک روزه از شمال غرب تهران تا جنوبی ترین نقاط تهران طی کردیم تا از اولین مرکز بازیافت پسماند آلی و تبدیل به کمپوست بازدید کنیم . مخازنی که مدت هاست خوابیده و به گفته علیرضا جهان بیگلو ، معاون امور مناطق سازمان پسماند قرار است تبدیل به موزه شود تا دانشجویان در دروس عملی خود از آن بازدید کنند . مخازنی عظیم الجثه در سوله ای به مساحت 1830 متر با دیواره های اکسید شده که خانه روباه ها و مرغ های مینا شده بود . بیرون از سوله بازیافت آن قدر فراوانی بوته گل و درخت بود که تصور اینکه روزی این جا مرکز اجتماع زباله بوده است ، مشکل به نظر میرسید ، اما به گفته جهان بیگلو ، این مخازن از حدود سال 1351 تا 1362 فعال بوده اند ، اما بعد مسئولان به این نتیجه رسیده اند که استفاده از این مخازن مقرون به صرفه نیست ، پس آنها را منفعل کردند . در آن زمان این مخازن از کشور انگلستان وارد شده بودند ، دستگاه هایی که مطابق با فرهنگ مصرف مردم انگلیس ساخته شده بودند . تحقیق ها نشان داده است تنها 30% زباله تولیدی مردم انگلستان تر است ، بنابراین آنها هنگام هنگام بازیافت زباله های خود با این دستگاه به اجبار آنرا با آب پاشهای مخصوص خیس میکردند ، اما در ایران عکس این موضوع اتفاق می افتد . آن قدر مقدار زباله تر ایرانی زیاد است که باعث تخریب این دستگاه ها میشود . پس لازم شد دستگاه های دیگری تهیه شود و مراکز بازیافت نیز تغییر کند . از زمان تشکیل اداره بلدیه در شهر تهران در سال 1286 ، جمع آوری زباله و نظارت شهر یکی از وظایف اصلی آن اداره بود . در آن سالها زباله ها توسط کارگران جمع آوری و در محل هایی در سطح شهر تلنبار و سپس به وسیله اسب و قاطر به حومه شهر منتقل و تخلیه میشد . در سالهای بعد وسیله انتقال زباله به گاریهایی تبدیل شد که توسط اسب یا قاطر کشیده میشدند . در پی شکایات مردم از بوی نامطبوع و مناظر نازیبایی که در محل ها انباشت زباله وجود داشت ، شهرداری محل های تلنبار زباله را محصور کرد و به اصطلاح چاردیواری درآورد . با ورود خودرو و کامیون ، در سالهای بعد کامیونهایی برای حمل زباله به کار گرفته شدند . گرچه تخلیه و دفن زباله کم و بیش در اطراف تهران ادامه داشت ، اما از سال 1335 تهران دارای دو مرکز دفن آبعلی در شمال شرق ، ابتدای جاده آبعلی و دیگری ، مرکز دفن کهریزک در جنوب شهر تهران ، ابتدای جاده قدیم قم قرار داشت .
در سال 1349 شهرداری تهران ، برای بهینه سازی و مدیریت زباله ، احداث کارخانه ای را برای بازیافت پسماندهای آلی و تبدیل آنها به کمپوست در دستور کار خود قرار داد . این کارخانه با ظرفیت پذیرش روزانه 500 تن زباله احداث و در سال 1351 راه اندازی شد .
برای مدیریت اجرا و راهبری این کارخانه تشکیلاتی ایجاد شد که بعداً به اداره کود گیاهی تبدیل و مدیریت بازیافت و دفن زباله در تهران را عهده دار شد . مرکز دفن آبعلی در سال 1368 ، به علت برخی عوارض زیست محیطی تعطیل شد و از آن تاریخ و مرکز دفن زباله های شهری تهران منحصر به مرکز دفن کهریزک شد که مرکز دفن آراد کوه تغییر نام یافت و مرکز دفن آبعلی منحصر به دفع پسمانهای ساختمانی و عمرانی شد . از سال 1368 چاردیواری هایی که در سطح شهر برای انباشت زباله در نظر گرفته بودند ، به تدریج به 14 ایستگاه انتقال تبدیل شد .
در این روش جدید زباله ها به وسیله خودروهای باربر سبک جمع آوری و به ایستگاه های انتقال حمل و در ایستگاه های مذکور در کامیون های بزرگ (سمی تریلر) تخلیه و سپس سمی تریلرها زباله ها را به مرکز پردازش و دفن منتقل میکنند . به این ترتیب تحولی در سیستم جمع آوری و حمل زباله ایجاد شد . با گسترش فعالیت ها و وظایف ، اداره کود گیاهی نسبت به تدوین اساسنامه ای برای تشکیل یک سازمان مستقل اقدام و برای تصویب به وزارت کشور پیشنهاد کرد . اساسنامه سازمان تحت نام " سازمان بازیافت و تبدیل مواد " سال 1370 به تصویب وزارت کشور رسید و برای اجرا به شهرداری تهران ابلاغ شد . در سال 1372 احداث یک کارخانه بازیافت مواد آلی و تولید کمپوست در دستور کار قرار گرفت که عملیات احداث آن در سال 1377 به پایان رسید و راه اندازی شد .