تنقیه باریوم: چه انتظاری باید از این تست داشت؟

[Helena.M]

تنقیه باریوم رویه‌ای است که در آن با استفاده از نوک ابزاری که به آن ماده لغزنده‌ساز (لوبریکانت) مالیده شده است مایعاتی را از راه مقعد وارد راست‌روده و روده بزرگ می‌کنند. در تنقیه باریوم، از باریوم که ماده حاجبی (ماده رنگی مخصوصی) است به‌عنوان مایع تنقیه استفاده می‌شود. در رادیوگرافی، باریوم به رنگ سفید براق دیده می‌شود، و طرح یا شکل کلی روده بزرگ را کاملاً مشخص می‌سازد.
تنقیه باریوم در اتاق رادیوگرافی در بیمارستان یا در مطب پزشک انجام می‌شود. این تست را یک تکنیسین رادیولوژی (شخص حرفه‌ای ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی که مخصوصاً برای انجام این نوع تست آموزش دیده است) و یک رادیولوژیست (پزشکی که تست‌های تصویربرداری را انجام می‌دهد و تفسیر می‌نماید) انجام می‌دهند. رادیولوژیست نتایج تنقیه باریوم را تفسیر می‌کند و غیرطبیعی بودن روده بزرگ را تشخیص می‌دهد یا تأیید می‌نماید.
پرسش‌هایی که باید با پزشک در میان گذاشت
پیش از انجام تنقیه باریوم، باید پرسش‌های زیر را با پزشک در میان گذاشت:

• چرا این تست را توصیه کرده‌اید؟
• چه کسی تنقیه باریوم را انجام می‌دهد، و چه کسان دیگری در اتاق خواهند بود
• در طول تنقیه باریوم چه اتفاقی می‌افتد؟
• این تست چقدر طول می‌کشد؟
• آیا این تست دردناک است؟
• آیا انجام این تست خطراتی را در بر دارد؟
• آیا پس از تنقیه باریوم باید از انجام کارهایی خاص اجتناب کنم؟
• چه هنگام از نتایج تست باخبر می‌شوم؟
• چه کسی نتایج تست را برای من توضیح می‌دهد؟
  
• اگر نتایج این تست وجود سرطان را نشان دهد، چه تست‌های دیگری باید انجام شود؟

آماده شدن برای انجام تست
به هنگام تعیین وقت انجام تست، درباره نحوه آماده شدن برای انجام تست دستورات مفصلی به بیمار داده می‌شود.
بیمار باید تمام داروهایی که مصرف می‌کند، و همچنین هر آلرژی که نسبت به داروها دارد، را به پزشک اطلاع دهد، مخصوصاً اگر به ماده حاجب آلرژی داشته باشد؛ و باید از پزشک بپرسد که آیا می‌تواند در روز انجام تست داروهای معمول خود را مصرف کند. همچنین اگر دچار هرگونه بیماری است، باید به پزشک اطلاع دهد.
چون روده بزرگ شخص بیمار باید خالی باشد، لازم است او یک تا سه روز پیش از انجام تست از یک رژیم غذایی متشکل از غذا‌های نرم یا مایعات شفاف (مانند سوپ شفاف و چاشنی زده‌ای که معمولاً از گوشت گاو کم‌چرب تهیه می‌شود یا آبگوشت ]سوپ رقیق[ ، قهوه بدون شیر، و آبمیوه از صافی گذرانده شده) پیروی کند.
علاوه بر رژیم غذایی محدود شده، بیمار باید در روز انجام تنقیه باریوم، یا در شب پیش از آن، ملین مصرف نماید یا خود را تنقیه کند تا مدفوع از روده بزرگ او تخلیه شود. اگر پزشک ملین تجویز کند، این ملین به‌صورت قرص یا پودر خواهد بود که بیمار آن را با آب مخلوط می‌کند و سپس می‌نوشد. این قرص یا پودر ملین باعث می‌شود بیمار به دفعات به توالت برود، بنابراین شاید بهتر است که در طول این مدت بیمار نزدیک خانه خود باشد. پس از نیمه شبی که روز بعد از آن تست انجام می‌شود، بیمار نباید چیزی بخورد یا بنوشد، زیرا روده بزرگ او باید کاملاً خالی باشد تا تضمین شود معاینه به‌طور کامل انجام خواهد شد.
در طول انجام تست
تنقیه باریوم معمولاً 20 تا 30 دقیقه طول می‌کشد. پیش از آغاز شدن تست، به بیمار روپوش مخصوص بیمارستان می‌دهند که بپوشد. بیمار باید تمام لباس‌های خود، از جمله لباس زیر، را از تن در‌آورد، و همچنین جواهرات و هر شئ فلزی را که امکان دارد مزاحمتی در تصویربرداری با اشعه X ایجاد نماید از بدن خود دور کند. اگر بیمار زنی در سن زایمان باشد، رادیولوژیست از او می‌پرسد که آیا باردار است، زیرا در این تست از اشعهX استفاده می‌شود و این اشعه به جنین صدمه می‌زند.
بیمار به پهلو روی میز معاینه در اتاقی خلوت دراز می‌کشد و بدنش را با ملحفه‌ای می‌پوشانند. میز معاینه به یک فلوروسکوپ (دستگاه رادیوگرافی مخصوصی که به یک نمایشگر ویدیویی وصل می‌باشد) متصل است. با استفاده از فلوروسکوپ، می‌توان ساختار داخلی روده بزرگ را دید.
متخصص رادیوگرافی چند عکس با اشعه X می‌گیرد تا مطمئن شود روده بزرگ خالی است، و نوک وسیله تنقیه را، که کاملاً به ماده لغزنده‌ساز آغشته شده است و به لوله‌ای متصل می‌باشد، وارد مقعد می‌کند. سپس از راه این لوله باریوم را داخل روده بزرگ می‌ریزد. شاید در طول تست از بیمار بخواهند چند بار وضعیت قرار گرفتن خود را تغییر دهد تا باریوم بتواند در سرتاسر روده بزرگ جریان یابد. پس از آن که رادیولوژیست متوجه شد مقدار کافی از باریوم در روده بزرگ وجود دارد، امکان دارد مقدار اندکی هوا از راه همان لوله وارد روده بزرگ کنند تا روده متورم شود (باد کند) و دید بهتری از دیواره روده به‌دست آید؛ این فرآیند را تنقیه باریوم همراه با وارد کردن هوا در روده‌ها (Double Contrast Barium Enema ) می‌نامند. در این بین، با استفاده از اشعه X چند عکس گرفته می‌شود.
هنگامی‌که باریوم در روده بزرگ جریان پیدا می‌کند ، ممکن است بیمار فشار خفیفی بر شکم و درد عضلانی ناشی از گرفتگی عضلات (کرامپ) را حس کند. امکان دارد با کشیدن نفس‌های عمیق و آرام این ناراحتی کم‌تر شود. همچنین، ممکن است دراز کشیدن بی‌حرکت برای مدتی طولانی باعث ناراحتی بیمار بشود. پس از آنکه باریوم به داخل روده بزرگ ریخته شد، شاید این حس هم به بیمار دست دهد که به شدت به اجابت مزاج احتیاج دارد. بیمار باید باریوم را در روده خود نگهدارد تا معاینه تمام شود.
پس از انجام تست
پس از آنکه رادیولوژیست مطمئن شد به تعداد کافی از روده بزرگ عکس‌برداری شده است، نوک وسیله تنقیه را از بدن بیمار خارج می‌کنند و به او کمک می‌کنند از میز پایین بیاید. سپس بیمار می‌تواند به توالت برود تا زور بزند و باریوم را بدنش خارج کند. سپس بیمار به اتاق معاینه برمی‌گردد و یک عکس دیگر با اشعه X می‌گیرند تا مطمئن شوند روده او به اندازه کافی خالی شده است.
شاید مدفوع شخص بیمار تا چند روز پس از تنقیه باریوم خاکستری یا سفید باشد، زیرا باریوم باقی مانده در روده از بدنش خارج می‌شود. چون امکان دارد باریوم باعث یبوست (دفع مدفوع با زحمت یا به دفعات کم) شود، شاید از بیمار بخواهند ملینی هم مصرف کند تا به خارج شدن باریوم باقی مانده در بدن کمک شود. برای کمک به پیشگیری از یبوست، بیمار باید در طی چند روز بعد مقدار زیادی مایعات بنوشد. اگر بیمار دچار درد حاد شکم شود یا تب کند، در مدفوع خود خون ببیند، سرگیجه داشته باشد، یا احساس ضعف نماید، باید بلافاصله به پزشک تلفن بزند.
بیمار می‌تواند پس از تنقیه باریوم فعالیت‌های عادی خودرا از سر بگیرد، اما شاید بهتر باشد یک نفر را همراه خود به محل انجام تست بیاورد که پس از خاتمه یافتن تست او را با اتومبیل به خانه‌اش برساند.

منبع