روز ملّی «خلیج فارس» را چگونه باید پاس داشت؟!

[باستان شناس]

در واپسین روزهای حضور سید محمّد خاتمی بر صدر شورای عالی انقلاب فرهنگی، یعنی در ۲۲ تیرماه ۱۳۸۴، رییس جمهور وقت ایران، بر پای مصوبه‌ای مهر تأیید زد که به موجب آن، دهم اردیبهشت ماه هر سال، آیین‌های نکوداشت «روز ملّی خلیج فارس» برگزار خواهد شد؛ روزی که یادآور فرار اشغال‌گران پرتقالی بعد از ۱۱۷ سال تسلط جابرانه‌ی سواحل جنوبی کشور (۲۱ آوریل ۱۶۲۲ میلادی) و در پی رشادت‌های سپاه ایران به رهبری امیرالامرای فارس (امام قلی‌خان) بود.


خلیج فارس، هرچند بزرگترین خلیج جهان نیست (دو خلیج مکزیک و هودسن در آمریکا، بزرگ‌تر از خلیج فارس هستند)، امّا بی‌شک یکی از مهم‌ترین خلیج‌های گیتی از منظر ملاحظات جغرافیای سیاسی (ژئوپلتیک) و حقوق بین‌الملل است.

خلیجی که اینک بیشترین محموله‌های گران‌قیمت نفتی را از خود عبور داده و از همین رو، دارای کلکسیونی از مرگبارترین سلاح‌های فرامدرن دریایی است.

[باستان شناس]

آنقدر که اگر می‌توانستیم فرض کنیم ممکن است روزی زیستمندان ارزشمند خلیج فارس به سخن آیند و کلیله و دمنه‌ای دیگر آفریده شود، بی‌شک، دل پردردی از آدم‌زمینی‌های خودخواه و آزمند داشته و آنها را هرگز به دلیل جاه‌طلبی‌ها و تمامیت‌خواهی‌های کوته‌نظرانه‌اشان نخواهند بخشید. فقط کافی است ببینیم، اغلب شیخ‌نشین‌های آن سوی این خلیج نیلگون به بهانه‌ی توسعه و جذب گردشگر، چه تجاوزها و نابخردی‌ها که نمی‌کنند و چه بلاها که بر سر این محیط آبی استثنایی نمی‌آورند، تا آنجا که با افتخار از ساخت جزایر اقماری مصنوعی به شکل نخل دفاع می‌کنند. ناوشکن‌های ریز و درشت قدرت‌های جهانی نیز آنچنان بلایی بر سر موجودات این خلیج یگانه آورده‌اند که احتمالاً بر سامانه‌ی جهت‌یابی بسیاری از ماهی‌ها (بخصوص دلفین‌ها) آثار منفی برجای نهاده است.

این درحالی است که ایرانیان نیز، کم پساب و فاضلاب سمی و مواد نفتی به این زیست‌بوم دریایی بی‌نظیر نریخته و به بهانه‌ی سدسازی و تأمین آب و پتروشیمی و … کم از حجم آب‌های شیرین وارد شده به آن نکاستند یا کیفیتش را کاهش ندادند.
و ناسازه یا پارادوکس ماجرا در همین نکته نهفته است. موضوع مهمی که عموماً در چنین مناسبت‌هایی مغفول می‌ماند.

راست آن است، خلیج فارس به شهادت اسنادی که از سفرنامه‌ی فیثاغورث در ۵۷۰ سال پیش از میلاد مسیح بدست آمده تا نقشه‌های جغرافیایی استرابن در ۲ هزار سال پیش و استخری در قرن نهم میلادی و … با همین نام و صفت فارس یا پارس خطاب می‌شده است؛ در حالی که قدمت موج معترضین به نام این خلیج، حداکثر به سال‌های ظهور پان‌عربیسم توسط قاسم در عراق و ناصر در مصر می‌رسد.
امّا برای بزرگداشت و اهمیت بخشیدن به نام فارسی این خلیج راهبردی، باید نشان دهیم که علاوه بر پاسداری از نامش، توانایی حفاظت از کیفیت آب و حیات زیستمندانش را هم داریم و نخواهیم گذاشت تا توان زیست‌پالایی آن دچار خدشه شود.

[باستان شناس]

فرازنای کلام آن که:


یادمان باشد، روز ملّی خلیج فارس فرا می‌رسد، امّا بلندای این روز را نباید محدود به بامدادان تا شامگاهان دهم اردیبهشت کرد؛ بلندای این روز، همپای حیات ۵ هزارساله‌ی تمدّن یک ملّت و دیرینگی تاریخ است. بلندای این روز، حرمتی برابر با خون تمام شهیدان و اشک تمام مادران و شیون تمام کودکانی دارد که برای ماندگاری این بوم و بر مقدس از شیرین‌ترین و عزیزترین بخش زندگی‌شان گذشتند و رنج آوارگی و غم فراغ بهترین کسان‌شان را با خویش حمل کردند.


خلیج فارس می‌تواند و باید که نشانه‌ی اقتدار و شوکت و امید ایران و ایرانی باشد و بماند.
پس در آیین‌های گرامی‌داشتش، نه فقط برای نام زیبای ایرانی‌اش که برای حفظ توان بوم‌شناختی و حیات زیستمندانش هم پیمان ‌شویم.