استفاده از دارو برای کاهش وزن

[غزل بارون]

امروزه چاقی به عنوان معضلی در تمام دنیا مطرح است و افراد از روش های مختلفی برای کم کردن وزن استفاده می کنند که بسیاری از این روش ها، نه تنها مفید نیست بلکه در درازمدت، مشکلات بی شماری را برای استفاده کنندگان به وجود می آورد.

استفاده از داروها، یکی از روش هایی است که در درمان چاقی استفاده می شود، اما متأسفانه به دلیل عدم آگاهی افراد، تبلیغات سوء در این زمینه و تجویز دارو توسط افراد غیرمتخصص، معمولاً مشکلات بی شماری گریبانگیر افرادی می شود که خودسرانه به مصرف این داروها می پردازند.
لازم به یادآوری است که کلاً داروهای مورد استفاده برای لاغری فقط تا زمانی مؤثرند که فرد، آنها را مصرف کند و چون این داروها عوارض جانبی دارند، نمی توان به مدت طولانی از آنها استفاده کرد. در نتیجه با قطع دارو، وزن دوباره افزایش می یابد.

داروهای مورد استفاده در کاهش وزن به چند دسته تقسیم می شوند:

الف- داروهایی که بر اشتها تأثیر می گذارند
این داروها مثل فن فلورامین (رژینو) از طریق تأثیر بر سیستم مرکز اعصاب باعث کاهش اشتها می شوند و برای 40-30 درصد خانم هایی که از این دارو استفاده می کنند، عوارض قلبی ایجاد می کنند. مشکل بعدی این است که تأثیر کوتاه مدت داشته و سپس اثر خود را از دست می دهند.
در واقع اشتها به حالت اول برگشته و وزن نیز دوباره افزایش می یابد. عوارض جانبی این داروها عبارتند از: عوارض قلبی، ریزش مو، سوء تغذیه، ضعف، افسردگی، بی خوابی، سرگیجه، خشکی دهان یا گیجی و منگی.

ب- داروهای ترموژنیک
از این دسته می توان داروهایی مثل هورمون های تیروئید و افدرین را نام برد. عارضه جانبی این داروها می تواند باعث هیپرتیروئیدیسم یا پرکاری غدد تیروئید گردد (در پایان همین مقاله به طور مفصل به بررسی افدرین خواهیم پرداخت).

ج- داروهای مدروملین
مثل دیورتیک ها ومسهل ها(افزایش دهنده های دفع) که از طریق افزایش ادرار یا مدفوع باعث کاهش وزن و در نتیجه کاهش مواد مغذی می شوند، کاهش وزن ناشی از دیورتیک ها به علت از دست رفتن آب بدن است نه چربی و به همین دلیل، پس از مدت زمان کوتاهی جایگزین می شود که از این دسته می توان به لازیکس، تیازینیدها، بیزاکودیل، سیلاکس و سنا اشاره کرد. همچنین پودرها یا داروهای گیاهی ملین هم اگر به میزان زیادی مصرف شوند تا مقدار دفع را افزایش دهند و از این طریق منجر به کاهش وزن شوند، معمولاً باعث دفع مواد مغذی شده و کمبودهای تغذیه ای ایجاد می کنند.
در این روش که از سوی بعضی از افراد مورد استفاده است، بسته به میزان مصرف، ممکن است بدن در عرض یک ساعت، مقدار زیادی آب از دست دهد، بدون آنکه تغییری در مقدار چربی داشته باشد.
بسیاری از افرادی که داعیه کاهش وزن یک کیلو در یک ساعت را دارند، از این روش استفاده می کنند.

د- داروهای جدید
دسته چهارم داروهای جدیدی هستند که از طریق کاهش جذب چربی رژیم غذایی عمل می کنند؛ مثل زنیکال تنوئیت که این دسته از داروها، معمولاً تا 30درصد چربی را در رژیم غذایی پایین می آورند. البته این داروها در مورد همه افراد مؤثر نیستند ولی بعضی از افراد که از رژیم غذایی همراه با آنها استفاده می کنند، به میزان 2-1 کیلوگرم اضافه بر میزانی که با رژیم غذایی کم می شود، کاهش وزن پیدا می کنند. در بین این داروها زنیکال از سایر آنها کم خطرتر است، اما استفاده از این دارو هم روش مناسبی برای درمان چاقی نیست، زیرا بیشتر مواد غذایی مصرفی در ایران، مواد قندی و نشاسته ای است و این داروها تأثیری در عدم جذب آنها نخواهد داشت، بنابراین تنها با کاهش جذب چربی نمی توان با چاقی مبارزه کرد. دوم اینکه هزینه سنگین آن باعث می شود مدت زمان مصرف، خیلی کوتاه باشد.
داروهای خطرناک
در اینجا بد نیست به ذکر انواعی از داروهای لاغری متداول که خطرات بی شماری را برای مصرف کنندگان دربردارند، بپردازیم. این داروها را با عنوان داروهای لاغری معجزه آسا در سایت های اینترنتی و مغازه های محلی به فروش می رسانند ولی باید بدانیم مصرف برخی از آنها ممکن است به قیمت زندگی افراد تمام شود.
افدرین و کافئین از اجزای مهم و فعال بسیاری از داروها و مکمل های لاغری هستند که از نام های فراگیر، می توان به
Lean ، Thermo و Fat Burner اشاره کرد که در محصولات تجاری زیر یافت می شوند:
Meta bolife / Metrim /Herbalife / Adiphen / Thermolife / Ther Malean / Lipodrene / Zymax / Genicil / exerem pour plus: Patent lean / Thermoslim / Ultralipo lean / Time life / Xenadrine.
لازم به ذکر است که هرگز نباید گول عنوان گیاهی روی بسته بندی داروها را خورد و مطالعه برچسب ها ضروری است.
در صورتی که عنوان Ma Huange ، Ephedrin ، کافئین و Kolaunt روی آنها قید شده بود، باید از مصرف آنها خودداری نمود.

مقاله ای که در ژورنال نیوانگلند به چاپ رسیده، موارد مرگ در اثر مصرف افدرین را 20 مورد گزارش داده که به تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هم رسیده است.در واقع بیشتر مردم مکمل هایی استفاده می کنند که موجب بروز عوارض جانبی خطرناک می گردند و افرادی که باردار هستند یا از بیماری های روحی و اضطراب رنج می برند، مشکلاتی مثل فشار خون بالا، مشکلات قلبی یا عروقی، آب سیاه(گلوکوم) و ورم پروستات دارند و همین طور بچه ها، نباید از این نوع داروها مصرف کنند.

هیچ مدرکی مبنی بر اینکه Ephedra به کاهش وزن کمک می کند، وجود ندارد و از عوارض آن می توان به لرزش، حمله قلبی، سکته، افزایش فشار خون، سیروز کبدی و تخریب بافت عضلانی اشاره کرد. در اینجا باید متذکرشد که ورزش سنگین و دهیدراتاسیون(از دست دادن آب بدن) عوارض جانبی را تشدید می کنند.
منبع پزشک