سرگذشت و سرنوشت پول‌سازترین عروسک تاریخ ایران

[neginekimiya]

سیر خلق و تکامل شخصیت کلاه‌قرمزی و پسرخاله و آینده آن از زبان تهیه‌کننده برنامه‌
سرگذشت و سرنوشت پول‌سازترین عروسک تاریخ ایران

سینمای ما- پروین شمشکی نخستین تهیه‌کننده برنامه‌های عروسکی کلاه‌قرمزی خود را خالق این شخصیت و حتی به قول بعضی‌ها مادربزرگ کلاه‌قرمزی می‌داند. کلاه‌قرمزی می‌تواند مهمترین اتفاق نوروزی تلویزیون باشد چرا که خبرهایی از تولید بی‌سر و صدای آن می رسد. پروین شمشکی نخستین تهیه‌کننده برنامه‌های این عروسک در گفت‌وگویی از ناگفته‌ها‌ی این عروسک دوست‌داشتنی می‌گوید.

می‌خواهید از روز تولد شروع کنیم؛ از وقتی که این عروسک‌ها شدند خاطره نسل ما.
یک ایده از قبل داشتیم که پدر و مادرها مشکلاتشان با بچه‌ها را برایمان بفرستند و آنها را به شکلی در برنامه پوشش دهیم و یک‌جور نصیحت غیرمستقیم داشته باشیم. در این ایده قرار بود مجری با خواندن مشکلات غیرمستقیم داشته باشیم. در این ایده قرار بود مجری با خواندن مشکلات با بچه‌ها حرف بزند. با این تغییر و ایده‌ ما سراغ عروسک‌های آرشیوی رفتیم. کلاه‌قرمزی و پسرخاله هر دو چیز جزو عروسک‌های آرشیوی بودند که در کارهای قبلی‌ام هم حضور داشتند. آن‌ زمان قانون تلویزیون این بود که تهیه‌کننده حق داشت از عروسک‌های خودش استفاده کند.

یعنی همان موقع ساخته نشدند؟
نه، فقط مرضیه محبوب آنها را برای بخش تلویزیونی تعمیر کرد. برای کلاه‌قرمزی چشم لنگه به لنگه گذاشت. اغلب عروسک‌های برنامه صندوق پست قبلاً در کار «شانه به سر دانا» یا نمونه‌های دیگرش بودند. قرار شد در این کار هزینه کمتر و مقرون به صرفه باشد و همان‌ها را بازآفرینی کنیم، برای همین سراغ عروسک‌های قبلی رفتم. اسم کلاه‌قرمزی هم بعد از تعمیر گذاشته شد، چون خانم محبوب یک کلاه قرمز برایش گذاشته بود پسرخاله هم آرشیوی بود که تعمیر شد و شال گردن و کلاه گذاشتیم و چون نقش پسرخاله را بازی می‌کرد و در خیلی جاها هنوز مرسوم بود که اقوام همدیگر را با نسبیتی مثل پسرخاله و پسرعمو و دخترعمو صدا می‌زدند، قرار شد اسمش همین پسرخاله باشد که ارتباطش با کلاه‌قرمزی هم معلوم شود و الا اسم «شال خاکستری» به کلاه قرمزی ربطی نداشت.

طرح اولیه کلاه قرمزی اریجینال کی بوده؛ یادتان می‌آید؟
البته آن موقع این شکلی نبود، اما به احتمال زیاد آن قدیمی را هم خانم محبوب با احمدرضا اعلمی با مریم سعادت ساخته بودند. چون من ساخت عروسک‌هایم را معمولاً به این سه نفر سفارش می‌دادم. بعداً وقتی کار گرفت و صندوق پست مشهور شد، عروسک‌های گلابی و ژولی پولی را ساختیم و دیگر سراغ آرشیو نرفتیم.

چی شد ایرج طهماسب مجری برنامه شد؟
پیشنهاد خودم بود که گفتم مجری جدید بیاوریم و اصلا فضا را به سمت نمایش و رابطه پدر و پسری ببریم. آن موقع بهترین گزینه‌ها ایرج طهماسب و حمید جبلی بودند. دعوت کردم و آمدند و با هم به آرشیو رفتیم تا براساس نیازمان عروسک مناسب را انتخاب کنیم. بعد هم که عروسک دوم (پسر‌خاله) اضافه شد و به واسطه هنرمندی بی‌نظیر حمید جبلی هر دو کاراکتر را خودش حرف زد.

چرا جبلی مجری نشد؟ انتخاب شما بود؟
جبلی همیشه بازیگر بود. ضمناً این چیزی بود که بین خودشان تصمیم گرفتند ما اول از طهماسب دعوت کردیم و طهماسب هم جبلی را آورد.

متن‌ها را کی می‌نوشت؟
متن نداشتیم! شاید از 150 برنامه، پنج تا متن هم ازشان نگرفتیم. نامه‌هایی را که پدرها و مادرها می‌فرستادند. بررسی می‌کردیم و موضوع آن‌را در اختیار طهماسب قرار می‌دادیم و آنها براساس نامه کار را می‌گرفتند و کلاه‌قرمزی نقش بچه‌ای را می‌گرفت که کار بدی را که در نامه نوشته شده بود، انجام داده و طهماسب او را نصیحت می‌کرد. بداهه و بده و بستان‌هایشان فوق‌العاده بود. قبل از ضبط هم کمی تمرین می‌کردند و هنرمندی‌شان روی صحنه به اوج می‌رسید.

صدای کلاه‌قرمزی از کجا آمد؟
آن‌قدر این کاراکتر جذاب بود که خیلی سریع و با مهارت با آن همراه شد و همه ما شیفته‌اش شدیم و دیگر احتیاجی به نظر ما نبود.

پس خالق اصلی کلاه‌قرمزی و پسرخاله حمید جبلی بود؟
بله! در کارهای عروسکی فشار کار روی کسی است که صدای عروسک را درمی‌آورد و هماهنگی‌اش با عروسک‌گردان‌. این دو تا عروسک را هم دنیا فنی‌زاده و حسن پورشیرازی می‌گرداندند، به مروز هم تیم بزرگ شد و کلی بازیگر جدید به کار اضافه کردیم.

حالا اگر شما قرار بود کلاه‌قرمزی را بسازید چطور می‌ساختید؟
اگر قرار بود فقط مخاطب جذب کنم. همین کاراکتر کلاه‌قرمزی را حفظ می‌کردم، اما بچه‌های دهه 80 و 90 دغدغه‌هایشان با بچه‌های دهه 70 فوق دارد. رسالت تلویزیون استفاده صرف از نام کلاه قرمزی و تکرار همان ماجراهای قدیمی است.

یعنی کلاه‌قرمزی معتاد باشد باید ایدز بگیرد؟!
نمی‌دانم! شاید کلاه‌قرمزی الان نباید خردسال باشد، باید کودک یا نوجوان باشد. باید با ترفندی به پدرها و مادرها و بچه‌ها آگاهی داد و کمک کرد من امیدوارم کلاه‌قرمزی 90 مثل دو سال قبل نباشد.

یک سئوال پیش آمد؛ یعنی اگر فیلم کلاه‌قرمزی و پسرخاله ساخته نمی‌شد، برنامه تلویزیونی‌اش را ادامه می‌دادید؟
بله! قطعاً وقتی فیلم‌ سینمایی ساخته و پخش شد. من 65 قسمت دیگر قرار داشتم که با بچه‌ها بسازیم و ادامه بدهیم اما این ماجرا باعث شد کل قضیه کنسل شود. من برای 200 برنامه قرارداد داشتم.

شایعه شده انگار قرار بوده و هست در برابر هر فیلم، یک برنامه ساخته شود. مثلاً مجموعه «کلاه‌قرمزی و گیگیلی» ساخته شد و بعد فیلم «کلاه قرمزی و سروناز» اکران شد و همین جور امسال بعد از ساخت سریال فیلم آماده و ساخته شده روی پرده می‌رود.
من با اینکه سال‌ها در تلویزیونم از این مناسبات بی‌اطلاعم و ترجیح می‌دهم چیزی هم ندانم. این‌ها به مقامات بالا ربط دارد، اما من خودم را خالق کلاه‌قرمزی می‌دانم و حتی بعضی‌ها می‌گویند تو مادربزرگ کلاه‌قرمزی هستی. من در همین حد با کلاه‌قرمزی ارتباط دارم که می‌دانم از کجا آمده‌اند، اما اینکه در این دو سال، دو برنامه تلویزیونی ساخته شده و فیلم سینمایی «کلاه قرمزی پولدار می‌شود» هم تولید شده و از اینکه این‌ها چه ارتباطی با هم دارند بی‌اطلاعم.

منبع : همشهری جوان