گیاهانی که باعث مسمومیت در دامها میشوند

[رضوان 2014]

نباتات سمی مراتع :
وجود نباتات سمی در مراتع یکی از مسائل مهم مرتعداری می باشد که بایستی بدان توجه فراوانی نمود. گیاهان سمی موجب خسارت زیادی از جمله مرگ و میر احشام و کاهش ارزش دام می گردد. در اثر چرای مفرط و بی رویه ای که در کلیه نقاط کشور صورت می گیرد اکثر نباتات مفید فرصت تکثیر و ازدیاد نیافته و به تدریج از بین می روند. با از بین رفتن نباتات علوفه ای مفید گیاهان کم ارزش و سمی جانشین آنها می شود و دام ها هنگام گرسنگی و یا عدم دسترسی به علوفه های خوشخوراک اجباراً از این گونه نباتات تغذیه ی می نمایند.
از بین بردن نباتات سمی با توجه به آب و هوای ایران مثمرثمر نخواهد بود. جلوگیری از پیش چرا یکی از نکاتی است که باید مدنظر داشت زیرا در بهار قبل از آنکه نباتات علوفه ای هر مراتع ظاهر گردد نباتات سمی پدیدار می شوند و مورد چرای دام واقع می گردند و بالنتیجه تولید خسارت فراوانی می نمایند. برای نمونه دامها از خوردن گون و یا زبان پس قفا صدمات زیادی می بینند که گاهی منجر به مرگ آنها می گردد.

روش های کاهش اثرات منفی نباتات سمی :
1) جلوگیری از چرای مفرط یک مرتع و یا بخشی از یک مرتع در بعضی موارد حیوانات به علل خاصی مانند بودن زیر سایه درخت و یا نزدیک بودن به آخور و یا محل آب فقط از قسمت های خاصی از مرتع تغذیه کرده و باعث از بین رفتن گیاهان مناسب آن ناحیه می شوند.
2) در صورت عدم تعلیف دام باعلوفه خشک و یا با در دسترس قرارندادن علوفه سبز به احشام و تا زمانی که حیوان به حد کافی سیر نشده باشد نباید آن را در مرتعی که دارای نباتات سمی می باشد داخل نمود.
3) نمک برای دام ضروری می باشد زیرا با در دسترس بودن مقداری نمک دام به تغذیه نباتاتی که بدانها چندان توجه نمی نموده ترغیب شده آنها را چرا می کند.
4) مصرف مواد معدنی از قبیل فسفر اشتهای دام را زیاد می نماید. ضمناً چنانچه مقداری گرد استخوان به خوراک دام اضافه شود. تلفات ناشی از مسمومیت نباتات سمی کاهش قابل ملاحظه ای خواهد یافت.
5) برخی از نباتات در یک نوع دام به خصوص مسمومیت ایجاد می کند در حالی که برای سایر دامها سمی می باشد. برای نمونه انواع دم اسبی ها (Equisetum sp) برای اسب و انواع زبان پس قفاها (Delphinia sp) و انواع لوپن ها(Lupinus sp) برای گاو تولید مسمومیت می نماید.

6) چنانچه دامی دچار مسمومیت شود بایستی قبل از رجوع به دامپزشک غذاهای ملین به او خورانید. تاکنون صدها گونه نباتی سمی شناسایی شده که تنها فقط تعداد محدودی از آنها برای دامها سمی می باشد گل حسرت یا سورنجان (colchicum) انواع دم اسبی ها (Equisetu sp) و (فرنیون )(Euphorbia).

[ramazan2020]