شمعدانی(pelargonium)

[omega]

شمعدانی(pelargonium)
کشت و کار شمعدانی در جهان سابغه طولانی دارد. گونه های وحشی آن نیز در ایران دیده میشود.
این گیاهان همگی دائمی و مقاوم به سرما و سایه هستند. گونه های این جنس همگی بومی آفریقای جنوبی است.
برگهای شمعدانی پهن و کنگره دار،یک رنگ،دورنگ و شکننده هستند.
از لحاظ کشت و پرورش و استفاده در گلکاری انواع شمعدانی را در چهار گروه طبقه بندی می کنند:
1. شمعدانی معمولی(pelargonium zonal)
شمعدانی معمولی گیاهی است چند ساله علفی که ممکن است ابتدای ساقه آن نیمه چوبی شده باشد ولی استحکام چندانی ندارند. پهنک برگ گرد و در وسط برگها یک حلقه تیره رنگ وجود دارد،بنابراین این دسته از شمعدانیها را گاهی حلقه دار نیز می گویند.
از رقمهای این گونه که بعضی ها هم دو رگه هستند می توان انواع زیر را نام برد:
i) شمعدانی حرامزاده
ii) شمعدانی بهار هلویی
iii) شمعدانی نقره ای
iv) شمعدانی سفید
v) شمعدانی ترمه ای
vi) شمعدانی طلایی
2. شمعدانی پیچ یا برگ عشقه ای(pelargonium peltatum)
این گونه شمعدانی دارای ساقه آویزان نازک و زاویه دار و حالت رونده و به قیم نیاز دارد گاهی به عنوان گیاه آویز استفاده می شود. برگها ضخیم ،دارای 5لوب ،به تقریب دارای کرک با حاشیه کامل و رگبرگ مرکزی است. در این نوع نیز بعضی برگها دارای حلقه وسطی تیره رنگ هستند.
3. شمعدانی اژدر یا آلمانی یا گل درشت(pelargonium grandiflorum)
برگها به رنگ سبز تیره و چین دار با دمبرگ دراز،گلها بسیار درشت،به رنگهای صورتی، قرمز و گاهی دو رنگ با رگه های ارغوانی و به صورت چتری هستند. برگها کشیده و به شکل خاصی به طرف بالا متمایل است.
4. شمعدانی عطری
برگهای آنها کرکدار، معطر دارای بریدگیهای عمیق بوده و به رنگهای ساده و ابلق هستند. برگها در اثر تماس عطری بسیار خشبو و به نسبت تند از خود متصاعد می کنند. از این جهت از آنها در عطر سازی استفاده می شود. این دسته شامل 200 گونه است که عطر برگهای آنها متفاوت و شبیه بوی لیمو ترش( p.crispum ) سیب(p.odoratissmum) نعناع(p.tomentosum) گل رز(p.capitatum)توت فرنگی و ادویه هایی مثل فلفل و زنجبیل است.

گلدهی شمعدانیها:
شمعدانی بسته به گونه در فصل بهار، تابستان و مقداری از پاییز دارای "ل است. شمعدانی عطری در اواخر بهار به مدت کوتاهی گل می دهد. از نظر طول روز،همه شمعدانیها روز خنثی هستند.
نیازها
دما:
شمعدانی معمولی در گستره دمایی وسیعی می تواند رشد کند و گل بدهد.
شمعدانی عطری در دمای 5 تا 10 درجه بیشترین رشد و نمو را از خود نشان می دهد.
به طور کلی شمعدانی گیاهی ویژه آب و هوای معتدل و کمی مرطوب سواحل دریا است. گاهی در باغها شمعدانی بلند و قوی میشود ولی در شرایط گلخانه اهی گرم و خشک و یا سرد و بی نور چنین رشدی امکان پذیر نیست. در شرایط محیطی سرد و خشک برگهای مسن قرمز رنگ می شود.
نور:
شمعدانی معمولی به نور مستقیم آفتاب نیاز دارد و در سایه غنچه های گل در آنها تشکیل نمی شود؛ به همین دلیل در زمستان به خاطر تابش کم آفتاب گل خوبی نمی دهند.
آبیاری:
به طور کلی شمعدانی را باید در محلی به نسبت خشک پرورش داد و در فاصله بین دو آبیاری باید خاک گلدان خشک شود. بعضی از رقم ها دارای دوره رکود رشدی هستند که در این حالت نباید آبیاری شوند تا خزان کنند.بر عکس شمعدانی پیچ و شمعدانی عطری نیاز بیشتری به آبیاری دارند و خاک آنها باید همیشه مرطوب باشد. تولید کنندگان از تنش آبی برای کاهش رشد، کنترل ارتفاع گیاه و مقاوم سازی آن پیش از فروش استفاده می کنند.
خاک:
انتخاب و آماده سازی یک محیط کشت مناسب،رمز موفقیت در تولید شمعدانی است.
PHمناسب برای آن 6-6/5 است. یک خاک خوب باغی برای آن خوب است. خاک گلدان آن باید زه کشی کافی داشته و آمیخته ای از3 قسمت خاک لوم ، یک قسمت کود دامی پوسیده و یک قسمت ماسه برای آن مناسب است. به این مخلوط بهتر است مقداری کود شیمیایی مانند سوپر فسفات اضافه شود. ریختن خاکبرگ پوسیده به ضخامت 5 سانتی متر در سطح خاک و نیز در بین بوته های شمعدانی نتیجه بسیار خوبی می دهد.
افزایش:
شمعدانی با بذر و قلمه قابل افزایش است.
افزایش شمعدانی با قلمه علفی ساقه که از اول تابستان تا اواسط پاییز از روی گیاهان برداشت می شود،به راحتی امکان پذیر است. قلمه ها را باید از شاخه های جدید گرفت.
قلمه ها را در ماسه و در محیط گرم گلخانه کشت می کنند. استفاده از مواد ریشه زایی لازم نیست. در روزهای اول به قلمه ها سایه داده می شود ولی پس از آنکه خطر پژمردگی رفع شد به تدریج به آن نور کافی می دهند.
بیماریها:
1. بوته میری شمعدانی: در محل هایی که تراکم بوته زیاد است خسارت بیشتری وارد میکند وبا آبیاری بیش از حد نیز گسترش می یابد. این بیماری از بخش ریشه و طوقه گیاه شروع شده و باعث سیاهی طوقه گیاه می شود.
2. پوسیدگی ریشه: می تواند در نتیجهبر همکنش عواملی مانند آب زیاد، اکسیژن کم، آبشویی بیش از حد و تجمع بیش از حد نمکهای محلول در خاک ایجاد می شود.
3. زردی برگهای شمعدانی: به دلایل مختلف مانند آبیاری کم یا بیش از حد، مواد غذایی، شرایط نامساعد جوی و خشکی بیش ز حدو یا کمی نور ایجاد می شود.
ناهنجاری های فیزیولوژیک:
در شمعدانی پیچ یک ناهنجاری که ورم گفته می شود. مشاهده شده که در آن یاخته های روزنه در سطح زیرین برگ جدا شده و به طور غیر عادی چوب پنبه ای می شوند. این ناهمجاری ناشی از زیادی فشار تورژسانس در زمان بسته بودن روزنه در شب است که در این موقع تبخیر و تعرق کم است ولی سیستم ریشه ای فعال است و در دسترس بودن آب کافی و دمای بالای خاک، به ادامه انتقال آب به برگها کمک می کند.

[کتایون50]

سلام مطالب جالبی بود .کاش عکسهاش رو هم میذاشتید.