کشاورزی، موتور محرکه اقتصاد ایران پس از هدفمندی یارانه ها
در صورت حمایت واقعی، کشاورزی موتور محرکه اقتصاد ایران پس از هدفمندی یارانه ها خواهد بود.
مطالعه پیرامون توسعه اقتصادی در کشورهای مختلف جهان نشان می دهد که توسعه اقتصادی در بیشتر کشورها با محوریت بخش کشاورزی بوده است.
بررسی تاریخ اقتصادی توسعه حاکی از آن است که انقلاب علمی در اروپا در عصر رنسانس علمی پیش زمینه انقلاب سبز که همان انقلاب کشاورزی است گردید و متعاقب آن، انقلاب صنعتی در اروپا رخ داد. در کشور ما نیز بخش کشاورزی از مزیت نسبی برخوردار است و به شرط حمایت جدی دولت قادر است موتور محرکه اقتصاد کشور در دهه آتی باشد.
به دلیل تنوع آب و هوایی، کیفیت بالای تولیدات کشاورزی و استعدادهای انسانی و تجهیزاتی، اشتغالزایی مناسب، سرمایه بری نسبی کمتر و بسیاری از مزیتهای دیگر، بخش کشاورزی می بایست در اولویت قرار گیرد. در این صورت نه تنها راه تعالی به سوی توسعه اقتصادی هموار می گردد، بلکه عدالت اجتماعی هم برقرار می شود. چرا که در حال حاضر بخش قابل توجهی از جمعیت کشور در روستاها و مناطق کشاورزی هستند که متاسفانه به دلیل عدم توجه جدی به این بخش اقتصادی، با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند.
تحقیقات انجام شده در گذشته در خصوص سرمایه گذاری در این بخش نشان می دهد که نرخ سرمایه گذاری بسیار کم بوده است. این در حالیست که این بخش در سالهای گذشته منشاء ایجاد درآمد قابل توجه و اشتغالزایی زیاد در کشور بوده است.
به طور خلاصه باید گفت کشاورزی اگرچه به عنوان محور توسعه در کشور پذیرفته شده اما هیچگاه به اندازه نیاز در این بخش سرمایه گذاری نشده است. لذا به نظر می رسد در آستانه اجرای طرح هدفمندی یارانه ها دولت باید از محل یارانه های آزاد شده، بخش کشاورزی را به طور نسبی بیشتر مورد حمایت قرار دهد و اگر چنین شد قطعا بخش کشاورزی می تواند زمینه را برای توسعه سایر بخشهای اقتصادی در کشور فراهم کند.
البته نکته مهم دیگر این است که استراتژی بخش صنعت نیز باید متناسب با بخش کشاورزی تدوین گردد. در کشورهایی که وضعیت ساختار اقتصادی مشابه کشور ما دارند، بخش صنعت به صورت مرحله ای و تدریجی حمایت می شود. به طوری که ابتدا توسعه صنایع وابسته به کشاورزی و صنایع روستایی در اولویت قرار می گیرد و بعد صنایع نیمه سنگین و نهایتا صنایع مادر و بزرگ.
موفقیت طرح هدفمندی یارانه ها با حمایت از بخش کشاورزی بیشتر می شود
موفقیت طرح هدفمندی یارانه ها به دو عامل اساسی بستگی دارد: اول این که 30 درصد از منابع حاصل از این طرح که قانونا باید صرف تقویت بنیه سرمایه گذاری و تولیدی کشور در بخشهای مختلف کشاورزی و صنعتی شود، چگونه هزینه گردد و دوم اینکه منابع ریالی و یا ارزی حاصل از صرفه جویی در مصرف چگونه مورد استفاده قرار گیرد. اگر منابع درآمدی اشاره شده صرف ارتقای سطح سرمایه گذاری و تولید در کشور خصوصا سرمایه گذاری در کشاورزی شود، دورنمای طرح مثبت ارزیابی می گردد و برعکس، اگر منابع مذکور صرف مواردی غیر از این گردد نه تنها دورنمای مثبتی را نباید انتظار داشت بلکه چه بسا به وضعیتی بدتر از حال حاضر نیز برسیم.
صرف منابع حاصل از آزاد سازی یارانه ها و صرفه جویی در مصرف باید بیشتر در جهت تولیداتی باشد که نسبت سرمایه به تولید در آنها کمتر است و میزان سرمایه مورد نیاز برای یک واحد اشتغال نیز کمتر باشد. منظور این است که تولیداتی که به طور نسبی سرمایه کمتری می برند و اشتغال بیشتری ایجاد می نمایند، بهتر است تا در اولویت قرار گیرند. در همین راستا حمایت از بخش کشاورزی، صنایع روستایی، صنایع وابسته به کشاورزی، گردشگری و موارد مشابه در اولویت قرار می گیرد.
از جمله کارهایی که در زمینه حمایت از بخش کشاورزی و روستائی می توان توصیه نمود عبارتند از: استفاده بیشتر از علم و تکنولوژیهای جدید در بخش کشاورزی و خصوصا دانشهای کاربردی که منجر به افزایش بهره وری تولید و تجارت محصولات کشاورزی گردد - توجه به کیفیت و کمیت آموزش در همه سطوح شامل آموزشهای دانشگاهی بلند مدت و کاربردی کوتاه مدت برای کشاورزان - مدیریت هزینه های تولید و تجارت و اصلاح نظام مدیریتی به طوری که کارها به دست متخصصین مربوطه قرار گیرد. توجه بیشتر به تولید علم و خصوصا علوم کاربردی که با توجه واقعی به بخش تحقیقات و آموزش کشاورزی تحقق می یابد. توجه به نوسازی بخش کشاورزی و خصوصا فراهم سازی زمینه حضور افراد جوان و تحصیلکرده در بخش کشاورزی و استفاده از شیوه های جدید مدیریت مزرعه مانند بکارگیری قراردادهای متقابل کشاورزی با هدف بهره مندی بیشتر از سرمایه گذاری در بخش کشاورزی کشور و ارتقای بهره وری تولید و بازار محصولات کشاورزی. اصلاح ساختار اقتصاد کشور در جهت حمایت از بخش کشاورزی مانند اصلاح نرخ ارز و تعرفه محصولات کشاورزی نیز باید متعاقب طرح هدفمندی یارانه ها مورد توجه باشد.
حمایت از قیمت مصرف کننده و کنترل تورم در کشور نباید به گونه ای پیش رود که سود تولیدات کشاورزی را بیشتر کاهش دهد. اگر حمایت از مصرف کننده به صورت شعاری و افراطی پیش رود ممکن است باعث ضربه به تولیدات کشاورزی گردد که در درازمدت کشور را در بخش کشاورزی وابسته به کشورهای دیگر می کند و ضررهای جبران ناپذیری وارد می گردد.
ضروری به نظر می رسد تا از منابع دیگری همچون صندوق توسعه ملی و منابع حاصل از درآمدهای نفتی نیز برای حمایت از تولیدات کشاورزی در سالهای آتی کمک شود.
به نظر می رسد که به دلیل فشار تورمی ناشی از اصلاح نظام پرداخت یارانه ها، منابع 30 درصدی از یارانه آزاد شده برای جبران هزینه واحدهای تولیدی در همه بخشها خصوصا در تولیدات کشاورزی کافی نباشد./
گروه: اقتصاد کشاورزی
نویسنده / مولف: رضا صداقت
تحصیلات / سمت: دکترای اقتصاد کشاورزی و توسعه / عضو هیات علمی وزارت جهاد کشاورزی
دوست عزیز، به سایت علمی نخبگان جوان خوش آمدید
مشاهده این پیام به این معنی است که شما در سایت عضو نیستید، لطفا در صورت تمایل جهت عضویت در سایت علمی نخبگان جوان اینجا کلیک کنید.
توجه داشته باشید، در صورتی که عضو سایت نباشید نمی توانید از تمامی امکانات و خدمات سایت استفاده کنید.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (Bookmarks)