حكايتهاي مربوط به جوان

[MR_Jentelman]

فضیل بن عیاض شاگردی جوان داشت که از همه شاگردانش داناتر بود. روزی جوان بیمار شد و هر چه درمان کرد ، سودی نبخشید و به حال مرگ افتاد. فضیل ، درهنگام احتضار بر بالین وی حاضر شد و برای راحت جان دادنش ، شروع به خواندن سوره " یس" کرد. اما ناگهان جوان محتضر چشمانش را گشود و گفت : استاد ! این سوره را نخوان ! فضیل، از خواندن قرآن باز ایستاد و به شاگرد خود تلقین کرد که بگو : " لا !اله الا الله" شاگرد گفت: نمی گویم من از این کلمه بیزارم. و در همان حال دیده از جهان فروبست
فضیل ، از مشاهده این وضع ، بسیار پریشان و ناراحت شد. برخاست و به منزل خود رفت و تا مدتی از خانه بیرون نیامد. شبی در عالم خواب دید که شاگرد جوانش را به سوی جهنم می برند . از او پرسید : تو از بهترین و دانشمندترین شاگردان من بودی ، چه شد که خداوند معرفت را . از تو باز گرفت و به عاقبت بد ، از دنیا رفتی ؟ گفت : به خاطر سه خصلت زشت اهل دوزخ شدم
نخست آن که من ، مردی سخن چین و نمام بودم و با سخنانم میان مردم اختلاف و دشمنی پدید میاوردم. دوم آن که مردی حسود بودم. هر صاحب نعمتی را می دیدم ، آرزو می کردم که خدا آن نعمت را از او باز پس گیرد. سوم آن که شراب می خوردم ، زیرا مرضی داشتم که پزشک به من گفته بود باید هر سال یک جام شراب بنوشی و گرنه این بیماری در وجود تو باقی خواهد ماند. من نیز ، به خوردن شراب ادامه .دادم. به این سه دلیل بود که بدعاقبت شدم و با آن وضع از دنیا رفتم

منبع:تبيان

[MR_Jentelman]

جوان آزاد منش



آورده اند که یکی از خلفا برای حج به مکه رفت و تا آخر ماه ذی الحجه در آن جا ماند. چند روز پیش از سفر به عراق ، گروهی از بزرگان شهر مکه ، نامه ای نوشته و از وی خواستند که قاضی عادل و شایسته ای را برای رسیدگی به امور قضایی مردم مکه برگزیند.
خلیفه به آنان گفت : " اگر بخواهید ، می توانید فردی لایق را از میان خود برگزینید تا او را به این مقام بگمارم وگرنه از عراق قاضیی لایق برایتان خواهم فرستاد. "
نویسندگان نامه تصمیم گرفتند قاضی را از شهر خود برگزینند. پس دو نفر را نامزد کردند اما در در انتخاب نهایی ، به توافق نرسیدند. ناچار خلیفه را از اختلاف خویش آگاه ساختند.
خلیفه آن دو نفر را به حضور طلبید . چون آمدند یکی از آن دو را پیر و دیگری را جوان یافت. پس مصمم بر آزمودن آن دو شد تا امر قضاوت مکه را به آنکه از نظر هوش علمی و هوش قضایی شایسته تر است واگذارد.
نخست به آزمایش قاضی پیر پرداخت . بدین منظور اختلافی پیچیده میان خود و وزیرش طرح نمود و از او خواست که میانشان حکم کند . قاضی شکایت را بررسی کرد و سئوالاتی از طرفین پرسید و آنها پاسخ دادند ؛ سرانجام به سود خلیفه رأی داد و مجلس قضا پایان یافت . سپس نوبت به قاضی جوان رسید و خلیفه همان شکایت را طرح کرد و از وی خواست که میانشان داوری کند.
قاضی جوان گفت که جایگاه خلیفه ، برتر و بالاتر از مکان وزیر است ، فاصله شما دو نفر نیز از یکدیگر زیاد است و این هر دو، بر خلاف آداب مجلس قضاست ؛ می ترسم این تفاوت جایگاه در روحیه و کیفیت سخن گفتن دعوا اثر بگذارد و آنکه بالاتر نشسته ، با قدرت و قاطعیتی بیشتر سخن بگوید و همین ، به پیروزی او و شکست خصمش کمک کند و نیز ممکن است قاضی شما هم ، تحت تاثیر مقامتان قرار گیرد و به سخنان آنکه بالاتر نشسته بیشتر توجه کند و حق را به او بدهد . پس خلیفه و وزیر در کنار هم روبروی قاضی نشستند و آزادانه شکایت خود را مطرح نمودند .
قاضی جوان ، با دقت به سخنان هر دو گوش داد و از هر یک توضیحاتی خواست و سرانجام ، به نفع وزیر حکم داد و جلسه دادگاه پایان یافت.
آزادگی و صراحت قاضی جوان ، خلیفه را به شگفت آورد و به وزیر خود گفت : سزاوار است این جوان ، رئیس قاضیان کشور باشد. وزیر سخن خلیفه را تصدیق کرده و گفت : البته حق مردمی که او را انتخاب کرده اند ، مقدم است.
خلیفه بزرگان مکه را فرا خواند و از قاضی جوان بسیار تمجید نمود. سپس گفت : " آیا اجازه می دهید این جوان را به عراق ببرم و او را به ریاست تمام قاضیان منصوب کنم."
حاضران درخواست خلیفه را پذیرفتند . ولی جوان آزاده از تصمیم وی سخت نگران و ناراحت شد. چرا که می ترسید با پذیرش این مقام ، در معرض خطرهای معنوی قرار گیرد و لحظاتی پیش آید که ناچار شود برای اجرای دستور خلیفه ، اوامر الهی را زیر پا بگذارد . از این رو با لحنی ملایم به خلیفه گفت :
" اگر خلیفه مرا در پذیرش این کار مجبور می سازد ، می پذیرم و اگر آزاد و مختارم ، من عافیت و اقامت در حرم خدا را برمی گزینم."
خلیفه پاسخ داد: " برای من شایسته نیست که مسلمین را به حال خود واگذارم و شخص لایقی چون تو را در رأس کارهایشان نگمارم . پس فردا صبح رهسپار عراق خواهیم شد."
قاضی جوان اجباراً به عراق رفت و از آنجا که خویش را در پیشگاه عدل الهی مسئول می دانست از پذیرش چنین مقام مهم و حساسی رنج می برد. او نگران بود که عمل نامشروعی از وی بخواهند و ناچار باشد بر خلاف امر پروردگار گام بردارد.
سرانجام ناراحتیهای درونی و فشارهای روانی ، در روح قاضی جوان اثر گذاشت و آرامش فکر و آسایش خاطر را از او گرفت ، مزاجش فرسوده و ناتوان گردید ، بسیار زود از پای درآمد و پس از سه سال از دنیا رفت.

[MR_Jentelman]

جوان امانتدار



در زمان حکومت عبدالملک مروان، مرد تاجری بود که همگان وی را به امانت و درستکاری می شناختند . او در بازار دمشق چنان مورد اعتبار مردم بود که بازرگانان ، کالاهای خود را برای فروش نزد وی ، به امانت می گذاشتند تا به هر قیمتی که صلاح می داند ، بفروشد.
از قضا، تاجر در یکی از معاملاتش ، از مسیر امانت منحرف گردید ، مرتکب خیانت شد و شخصیت و اعتبارش در بین مردم متزلزل گشت. رفته رفته کسب و کارش از هم پاشید و طلبکاران ، در فشارش گذاشتند.
فرزند بازرگان که جوانی فهمیده و هوشیار بود، از سرگذشت تلخ پدر، درس عبرت گرفت و دریافت که گاه یک خیانت ، آبرو و شرف آدمی را بر باد می دهد و زندگی با عزت را به بدنامی و ذلت تبدیل می سازد .
اما سرانجام رفتار پسندیده جوان ، موجب شهرت و عزتش گردید . در همسایگی آنها افسر ارشدی زندگی می کرد که از سوی عبدالملک مامور شد که همراه سربازان به جبهه جنگ روم برود . وی پیش از حرکت، جوان را طلبید و تمام سرمایه نقد خود را که ده هزار دینار سکه طلا بود به او سپرد و گفت:
" این مال نزد تو امانت باشد ، اگر در جبهه زنده ماندم که خود مال را پس می گیرم ولی اگر کشته شدم مراقب خانواده ام باش، زمانیکه دچار تنگی شدند ، یک دهم آنرا برای خود برداشته و بقیه را در اختیار آنان قرار بده که آبرومندانه زندگی کنند ."
افسر در جنگ کشته شد. پدر مرد جوان ، یعنی همان تاجر شکست خورده ، وقتی از کشته شدن افسر مطلع گشت ، به پسر خود گفت : کسی از اموالی که نزد تو است خبر ندارد ، مقداری از آن را به من بده ، وقتی در کارم گشایشی پیدا شد ، به تو بازمی گردانم."
جوان گفت: " پدر تو از خیانت به این روزگار سیاه گرفتار شده ای . به خدا سوگند اگر اعضای بدنم را تکه تکه کنند، در امانت خیانت نخواهم کرد. "
مدتی گذشت. خانواده افسر مقتول تنگدست شدند. نزد جوان آمده و از وی تقاضای نوشت نامه ای برای عبدالملک کردند تا کمکی به آنها بکند . جوان نامه را نوشت ، اما جوابی نگرفت چرا که افرادی که کشته می شدند نامشان از دفتر بیت المال حذف می گردید.
در این زمان بود که جوان ، فرزندان افسر را طلبید و ماجرای وصیت پدرشان را برای آنها بازگو کرد .فرزندان از شنیدن خبر خشنود شده و گفتند : " ما دو برابر وصیت پدر را به شما خواهیم داد ."
چند روزی از ماجرا گذشت ، عبدالملک در تعقیب نامه بازماندگان افسر مقتول ، آنان را به دربار فرا خواند و از وضع زندگیشان سئوال نمود و آنان ماجرا را تعریف کردند.
عبدالملک در شگفت ماند ، جوان را فرا خواند ، از امانتداری اش قدردانی کرد و مقام خزانه داری کشور را به وی سپرد

[MR_Jentelman]

<H1>جوان بلهوس



فضل روایت کند : با قافله ای به سفر حج می رفتیم . در راه به قبیله ای از اعراب چادرنشین رسیدیم . هنگام پرس و جو از احوال آنان ، گفتند : " در این قبیله ، زنی بسیار زیبا زندگی می کند که در معالجه مارگزیدگی مهارتی شگفت دارد . "
ما به فکر افتادیم که او را از نزدیک ببینیم . برای دیدنش ، بهانه ای جز معالجه مارگزیدگی در کار نبود . جوانی از همراهان ما که با شنیدن اوصاف زن ، فریفته جمالش شده بود ، چوبی از روی زمین برداشت و ساق پایش را با آن زخمی کرد . سپس برای درمان زخم مار ، به خانه زن رفتیم . او را چون خورشید درخشان یافتیم .
جوان بلهوس ، خراش پایش را نشان داد و گفت : " این ، اثر زخم مار است که ساعتی پیش مرا گزیده است . "
زن زیبا نگاهی به خراش انداخت و پس از معاینه کوتاهی گفت : " این زخم مار نیست ، ولی از چیزی که آلوده به ادرار مار بوده ، خراش برداشته و آن آلودگی ، بدن را مسموم کرده است و علاج پذیر نیست و تا چند ساعت دیگر خواهی مرد . "
جوان هوسران که از دیدن طبیب ماهرو ، خود را باخته و همه چیز را فراموش کرده بود ، ناگهان به خود آمد و تازه متوجه شد که چگونه با اندیشه های شیطانی ، جان خویش را در معرض خطر مرگ قرار داده است . هنگام غروب آفتاب ، جوان بلهوس بر اثر مسمومیتی که از ناحیه چوب آلوده پیدا کرده بود ، چشم از جهان فرو بست و قربانی نگاه هوس آلود به زن بیگانه شد
</H1>

[MR_Jentelman]

جوان بهشتی



روزی حضرت موسی علیه السلام در مناجاتی عرض کرد: خدایا! از تو می خواهم که همنشین مرا در بهشت به من بنمایی تا او را بشناسم. در این هنگام جبرئیل نازل شد و گفت: ای موسی، خدای مهربان می فرماید: همنشین تو در بهشت فلان مرد قصاب است:
موسی علیه السلام به دکان او رفت. جوان قصابی را دید که به مردم گوشت می فروخت. مدتی او را زیر نظر داشت اما کار برجسته ای از وی ندید.
هنگامی که شب فرا رسید قصاب به سوی خانه رفت، موسی علیه السلام نیز در پی او روان شد. چون به در خانه رسید موسی علیه السلام گفت: " ای جوان! میهمان می خواهی؟ "
قصاب گفت: میهمان حبیب خداست، بفرمایید، خوش آمدید!
جوان، میهمان را به خانه برد و غذایی آماده ساخت. در کنار اتاق تختی قرار داشت و پیرزنی بسیار نحیف در آن آرمیده بود. دستان پیرزن را شست و سپس از غذایی که آماده کرده بود، لقمه در دهانش گذاشت تا سیر شد.
دوباره پیرزن را روی تخت خوابانید، در آن هنگام پیرزن دهانش را حرکت داد و سخنی بر زبان آورد، اما موسی نتوانست بشنود.
وقتی قصاب با میهمان خود مشغول خوردن غذا شد، موسی علیه السلام گفت: بگو ببینم این پیرزن با تو چه نسبتی دارد؟
جوان گفت: " او، مادر من است و چون دستم از مال دنیا تهی است، نمی توانم برایش خدمتکاری بگیرم تا از او پرستاری کند. از این رو، خودم کارهایش را انجام می دهم.
موسی پرسید: وقتی به مادرت غذا دادی، او چه گفت؟
قصاب گفت : هر بار که مادرم را تمیز می کنم و غذا به او می خورانم، در حقم دعا می کند. می گوید: خدا تو را ببخشد و همنشین حضرت موسی علیه السلام در بهشت قرار دهد.
موسی علیه السلام گفت: ای جوان، به تو بشارت می دهم که خداوند دعای مادرت را مستجاب فرموده است، زیرا من موسی هستم و جبرائیل مرا از این موضوع آگاه ساخته است.

[MR_Jentelman]

جوان بی ادب



گروهی از جوانان در فصل سرسبز بهار ، با اسباب و اثاثیه برای تفریح و غذا خوردن ، به صحرا رفتند. سفره غذا را در چمن صحرا گستردند و مشغول خوردن ناهار شدند. در این هنگام ، پیرمردی روستایی از راه رسید . گفتند:" خوب است برای سرگرمی و خوشگذرانی ، کمی او را مسخره کنیم."
یکی گفت:" پیرمرد! طاعت شما قبول باشد ، خبر دارم که این ماه به استقبال رمضان رفته ای!" دیگری گفت:" اگر هم روزه نبودی ، نمی توانستی با ما روی زمین غذا بخوری ؛ چون اتوی شلوارت خراب می شد!"
خلاصه ، هریک با شوخی های نیشدار ، او را آزردند. وقتی از خنده آرام گرفتند ، پیرمرد گفت:" اگر شما به روستای من می آمدید ، بهتر از این پذیرایی می کردم." جوانان پرسیدند:" روستای شما کجاست؟"
من صاحب غنی آبادام . اگر بدانید چه جای خوش آب و هوایی است! تا این جا پنج فرسنگ راه است ؛ بیایید صفا و سرسبزی واقعی را تماشا کنید هزار میش و گوسفند دارم ، در این دهات هیچ کس گاوهای مرا ندارد. بیایید از آن نان های شیرمال و ماست های بهشتی بخورید ، بیایید ، میهمان من هستید...!
لحن جوانان عوض شد. آهنگ صدا و معنای نگاه ها تغییر کرد . گفتند:" بفرمایید با ما ناهاربخورید."
پیرمرد غذای مفصلی خورد و گفت:" من نمک نشناس نیستم و حق احسان را بی جواب نمی گذارم. به جای این طعام چرب که با شما خوردم ، نصیحتی پدرانه می کنم ، بپذیرید که اجر دنیا و آخرت خواهید برد:
"همه کس را صاحب غنی آباد فرض کنید و با همه مودب باشید ، اما من به خدا ، جز این لباس ژنده ، در این دنیا هیچ ندارم!"


منبع: قصه ها و مثل ها، مهدی آذریزدی/66