اقتصاد پایدار با توسعه گردشگری

[MR_Jentelman]

گردشگری، یكی از پویاترین فعالیت‌های اقتصادی عصر حاضر است كه نقش مهمی در توسعه پایدار محلی ایفا می‌كند. این صنعت از طریق تركیب و به‌ كارگیری همزمان منابع داخلی و خارجی منافع اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و فرهنگی زیادی را به همراه دارد.
در بسیاری از كشورها، امروزه گردشگری نیروی اصلی بهبود و رشد اقتصادی كشور محسوب شده و با فراهم آوردن فرصتی راهبردی به اقتصاد محلی تنوع بخشیده، موجب اشتغالزایی شده، ایجاد درآمد می‌كند و باعث افزایش ارزش منابع وارد شونده به محیط محلی می‌شود.
از این رو گردشگری، یك گزینه اولیه در امر توسعه به حساب می‌آید و اركان مهم آن عبارتند از: محیط زیست و فرهنگ محلی در كنار رضایت و موافقت محلی برای پذیرش گردش.
گردشگری و توسعه محلی یك قلمرو
رشد گردشگری در خلال دهه‌ های اخیر، به گونه‌ای بوده كه در مناطق مختلف دنیا به وضوح دیده شده است. فرآیند جهانی‌سازی به طور مشخص توسعه این بخش را تحت‌تاثیر قرار داده و مرزها را به عنوان یكی از مشكلات مهم برای آن از بین برده است.
حركت‌های جمعیت و منابع، عوامل دخیل در این تحول محسوب شده و اثبات می ‌كنند گردشگری ظرفیت بالایی برای تاثیرگذاری داشته و می‌تواند طلایه ‌دار توسعه اقتصادی و اجتماعی در قلمروهای مختلف باشد.
زیر بخش‌های اقتصادی كمی وجود دارند كه از چنین انعطاف ‌پذیری و قابلیت انطباق با محیطی كه در آن عمل می ‌كنند، بهره ‌مند باشند و این دلیل ارتباط مبحث گردشگری با موقعیت‌های راهبردی برای توسعه محلی است، اما گردشگری، ارتباط تنگاتنگی با سایر عوامل اقتصادی دارد و عوامل مختلف دست به دست هم می‌دهند تا كشوری، از مسیر گردشگری به موفقیت‌های اقتصادی برسد.
در چارچوب گفتمان‌ های اشتغالزایی و سرمایه ‌گذاری، نیز گردشگری می ‌تواند ابزار مهمی برای توسعه ثروت باشد. فراتر از این، گردشگری تاثیرات مثبتی در تقویت ارزش‌های بومی منطقه، اثبات ارزش‌های فرهنگی محلی، گشودن جوامع محلی به روی تاثیرات خارجی و توسعه توان بالقوه یك قلمرو می‌گذارد كه شایان توجه است. اما چگونه؟
ایجاد شرایط لازم برای فعالیت این منطقه به عنوان منطقه گردشگری فرآیند پیچیده‌ای است و مشكلات فراروی آن اغلب از به كمال رسیدن و ایده‌آل شدنش جلوگیری می‌كند.
عملكرد صحیح یك منطقه هدف گردشگری، به طور مستقیم و انحصاری به تعداد گردشگرانی كه از آن بازدید می ‌كنند برنمی‌گردد، بلكه این عدد صرفا یك شاخص و دستاورد است و نباید مرجع قرار گیرد و یا به عنوان نقطه‌ای برای آغاز تفسیر چرخه زندگی پیچیده یك منطقه گردشگری انتخاب شود.
از سوی دیگر، ایجاد یك منطقه هدف جدید درون جریان‌ها و شبكه‌های موجود در بازار، كار ساده‌ای نیست و فروش چیزی كه تازه آغاز به فعالیت كرده، مشكلات زیادی را به دنبال دارد.

از این رو، نهادهای اجرایی محلی، باید در جهت ارتقای وضعیت بافت اجتماعی – اقتصادی فعالیت كنند، به نحوی كه در سرمایه ‌گذاران منطقه برای سرمایه ‌گذاری در زیرساخت‌های مربوط به خدمات گردشگری مانند هتل، رستوران و ... انگیزه ایجاد كنند.
گردشگری و اشتغالزایی
توان بالقوه گردشگری برای اشتغالزایی، یكی از ویژگی‌های مهم این صنعت است. خدمات زیادی در بخش گردشگری تاكنون به وجود آمده است و ظرفیت بالایی برای ایجاد خدمات جدید دیگر نیز وجود دارد و از این گذشته، گردشگری توان جذب نیروهای مازاد سایر بخش‌های اقتصادی را نیز دارد.
اما یكی از مشكلات نگران ‌كننده در این عرصه، استخدام كنترل ‌نشده و بی‌رویه نیروهای غیرمتخصص است و این امر در درازمدت می‌تواند به افت شدید كیفیت خدمات ارائه ‌شده در این بخش و كاهش مطلوبیت و به تبع ارزش آن در بازار منجر شود.
دلایل شكل ‌گیری چنین وضعیتی متعدد است از جمله اینكه در مناطقی شرایط اقتصادی نابسامان موجب می‌شود كه قسمتی از نیروهای كار متعلق به بخش‌های دیگر به بخش گردشگری انتقال پیدا كنند و تبدیل به مجریان تورهای كوچك شوند. این تغییر ناگهانی آن قدر سریع اتفاق می‌افتد كه برنامه‌های آموزشی صحیح و كارآمد نمی‌تواند برای آن پیش‌بینی شود.
همچنین در مناطقی كه هیچ سنتی در زمینه گردشگری وجود ندارد، فعالیت‌های گردشگری به طور غریزی سامان یافته و این آفتی است كه به ویژه در زمینه گردشگری روستایی زیاد به چشم می‌خورد. به این ترتیب تخصص‌گرایی مورد غفلت واقع می‌شود و در اینجا هم دوباره اهمیت دخالت به هنگام نهادهای اجرایی عمومی در برگزاری دوره‌ها و برنامه‌های آموزشی خود را نشان می‌دهد.
چگونه می‌توانیم برنامه راهبردی مناسبی طراحی كنیم؟
تشخیص صحیح، نخستین گام یك برنامه‌ریزی موفق است، برای درك واقعیت اجتماعی – اقتصادی یك قلمرو، دستیابی به یك تشخیص صحیح حیاتی است. تلفیق و تحلیل داده‌های موجود از طریق وقوف به موقعیت واقعی منطقه به نتیجه درست یعنی حل مشكلات راهبردی منجر می‌شود.
راه‌های متفاوتی برای رسیدن به تشخیص صحیح وجود دارد. یكی از معروف‌ترین آنها به نام تحلیل SWO+ شناخته می‌شود، این روش منطقه گردشگری است. در این روش، نقاط ضعف و قوت فرصت‌ها و تهدیدهای گذشته، حال و آینده، مورد بررسی قرار می‌گیرند.
میزان تاثیرگذاری این روش بستگی به روش‌ شناسی مورد اجماع همه واحدهای محلی فعال در این زمینه دارد. ممكن است بسیار سودمند باشد اگر كارگزاران بیرونی مانند كارگزاران توسعه گردشگری و شركت مشاور در این زمینه استفاده شود.
به هر روی برای دستیابی به یك برنامه راهبردی در توسعه گردشگری باید تحلیل منابع موجود و در دسترس قلمرو، شناخت مشتریان، انتخاب راهبردی تجاری مناسب و مهندسی مجدد موقعیت گردشگری داشته باشیم.




منبع:تبيان