"روي" بدنتان را كم نكنيد!

[SaSaMc2]

كمبود روي يكي از مشكلات تغذيه‌اي شايع در كشور ما محسوب مي‌شود،
تمامي گروه‌هاي سني از جمله كودكان زير‌6سال ، نوجوانان بين 14 تا 20 سال و زنان باردار ، از كمبود روي در رنج هستند چون عنصر روي يكي از عناصر ضروري بدن است كه براي فعاليت بسياري از آنزيم‌هاي بدن لازم است و در تنظيم بسياري از اعمال بدن نقش دارد.

مقدار روي مورد نياز بدن براي مردان روزانه 11 ميلي‌گرم و براي زنان روزانه 9 ميلي‌گرم است.

دكتر مريم فرويد، متخصص تغذيه و عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي در خصوص اين عنصر با ارزش بدن مي‌گويد: روي در بسياري از مواد غذايي وجود دارد و بهترين منابع آن گوشت قرمز و مرغ است. همچنين در ساير مواد غذايي مانند لبنيات، حبوبات و مغزها و غلات با سبوس وجود دارد.

به گفته وي، كمبود روي براي اولين بار در ايران و مصر گزارش شده است و بر اساس گزارش سازمان جهاني بهداشت ، يكي از 10 علل اصلي همراه با بيماري در كشورهاي در حال توسعه است.

اين متخصص تغذيه با اشاره به اين كه كمبود روي باعث تاخير در رشد ، كاهش اشتها و اختلال در سيستم ايمني مي‌شود ، خاطرنشان مي‌كند: در كودكان مبتلا به كمبود روي ، مقاومت بدن نسبت به عفونت‌ها كاهش يافته و سبب افزايش ابتلا به اسهال و عفونت‌هاي تنفسي مي‌شود ، به همين دليل روي نه تنها نقش مهمي در رشد و ارتقاي سلامت دارد، بلكه سبب پيشگيري از ابتلا به بيماري‌ها نيز مي‌شود.

طبق تحقيقات انجام شده، كمبود روي سبب ريزش مو، تاخير در بلوغ جنسي، هيپوگناديسم در مردان (زماني كه بيضه قادر به ساختن آندروژن يا اسپرم نيست) و ايجاد زخم در چشم و پوست، كاهش وزن و تاخير در بهبود زخم‌ها مي‌شود ولي بايد توجه كرد كه بسياري از اين علائم در اثر كمبود ساير مواد مغذي يا ابتلا به برخي بيماري‌ها ايجاد مي‌شود، لذا براي تشخيص كمبود روي انجام معاينات پزشكي و آزمايش‌هاي مربوط ضروري است.

چه كساني در معرض كمبود روي هستند؟

كساني كه به هر دليلي گوشت و لبنيات مصرف نمي‌كنند، از جمله افرادي هستند كه مستعد كمبود روي هستند.

به گفته اين متخصص تغذيه، افرادي كه داراي بيماري‌هاي گوارشي مانند كوليت اولسراتيو، بيماري كرون و سندرم روده تحريك‌پذير و همچنين كساني كه دچار اسهال مزمن هستند، ‌روي مصرفي از رژيم غذايي آنها جذب نمي‌شود.

كساني‌كه به بيماري‌ها ي كليوي، كبدي، ديابت و سرطان مبتلا هستند و گياهخواران به دليل عدم‌مصرف گوشت، ميزان روي دريافتي آنها پايين است و وجود فيتات در حبوبات، غلات كامل و مغزها مانع جذب روي موجود در غذا مي‌شود، لذا در معرض كمبود روي قرار دارند.

حال با توجه به آن‌كه كمبود روي باعث تاخير در رشد مي‌شود، اين سوال مطرح مي‌شود كه آيا مصرف روي بيشتر مي‌تواند باعث افزايش رشد قدي شود. دكتر فرويد دراين‌باره اظهار مي‌كند: براي رشد مناسب، دريافت روي ضروري است ولي دريافت بيشتر از نياز، تاثيري بر رشد ندارد، ضمن اين‌كه مي‌تواند مضر باشد.

همچنين تامين روي مورد نياز از رژيم غذايي نسبت به مكمل، تاثير بيشتري بر رشد دارد، زيرا براي رشد بدن علاوه بر روي به پروتئين، كلسيم و بسياري از مواد مغذي ديگر نياز است كه در غذاهاي حاوي روي وجود دارد.

مضرات دريافت اضافه روي

دريافت مقادير بالاي روي از طريق دارو مي‌تواند سبب مسموميت حاد يا مزمن شود كه از علائم مسموميت حاد مي‌توان تهوع، استفراغ، كاهش اشتها، گرفتگي عضلات، اسهال و سردرد را نام برد.به گفته فرويد از عوارض مصرف طولاني‌مدت مكمل‌هاي روي، اختلال در عملكرد آهن، اختلال در سيستم ايمني، كاهش كلسترول خوب (HDL-C) و مشكلات ادراري است.

يك نكته

مصرف همزمان روي با برخي داروها مي‌تواند سبب كاهش اثر دارو ‌شود، به عنوان مثال افرادي كه از آنتي‌بيوتيك تتراسيكلين استفاده مي‌كنند، بايد اين آنتي‌بيوتيك را 2 ساعت قبل يا 4 تا 6 ساعت بعد از مصرف مكمل روي استفاده كنند يا كساني كه داروي پنيسيلامين مصرف مي‌كنند بايد مكمل روي را 2 ساعت قبل يا 2 ساعت بعد از مصرف دارو استعمال كنند.

اين متخصص تغذيه تصريح مي‌كند: با وجود آن‌كه كمبود روي يكي از مشكلات شايع تغذيه‌اي در ايران است، اما مصرف مكمل‌هاي حاوي روي بدون تجويز پزشك توصيه نمي‌شود و به منظور كاهش كمبود روي در جامعه، مصرف رژيم غذايي متعادل و متناسب كه حاوي تمام گروه‌هاي غذايي بخصوص گوشت و لبنيات است، توصيه مي‌شود و براي آن‌كه روي مصرفي بخوبي جذب شود، بايد ميزان فيتات (فيبر) رژيم غذايي را كاهش داد، به اين منظور مصرف نان‌هايي كه در تهيه آنها از مخمر استفاده شده است، توصيه مي‌شود. (همچنين خيساندن حبوبات قبل از پخت باعث كاهش فيتات موجود در آن مي‌شود.)