فاسیولا هپاتیکا

[cloudy]

اسامی دیگر: کپلک، دوو، کرم کبد گوسفند
چون محل زندگی این کرم در صفرا است به آن هپاتیکا گویند. این کرم در بین دامداران به نام کپلک یا liver rude عامل فساد کبدی معروف است. چون شکل آن برگی است به آن کرم فلوک هم می گویند.
این کرم دارای پراکندگی جهانی است و در اکثر نقاط جهان که دامپروری وجود دارد و آب و هوای معتدل دارند و بارندگی و آب زیاد است وجود دارد. بیماری در شمال کشور و استان خوزستان شایعتر از بقیه جاها است در سال 1367 شدیدترین اپیدمی بیماری در دنیا در گیلان رخ داد. این انگل بویژه در گوسفندها و بز بیماری ایجاد می کند.
میزبان اصلی انگل: علف خواران
میزبان تصادفی: انسان (یعنی انسان تصادفا در چرخه زندگی این کرم قرار می گیرد)
همراه مواد دفعی علف خواران مثل گوسفند تخم های نارس دفع می شود. این تخم های نارس وارد آب می شوند و در عرض یک الی دو هفته در داخل آب به تخم جنین دار تبدیل می شوند (به این جنین می گن میراسیدیوم) این میراسیدیوم در آب از تخم بیرون می آد چون دارای مژک است در داخل آب حرکت می کند و در آب وارد بدن حلزون می شود. اسم این حلزون ها لیمنه اسن که در تمام نقاط ایران وجود دارند. در داخل بدن این حلزون این میراسیدیوم تبدیل می شه به اسپوروسیست (مژک خودش را از دست می دهد و به شکل کیسه در می آد). این اسپروسیست تبدیل می شه به ردی و این ردی ها تبدیل می شوند به سرکر. این سرکرها اگر دما و نور مناسب باشد در آب بدن حلزون را ترک می کنند. بعد از چند ساعت این سرکرها در آب روی گیاهان می نشینند ، دم خودشان را از دست می دهند و یک غشای دو جداره دور خودشان ایجاد می کنند که حالا به آن می گویند متاسرکر. حالا ما انسان ها اگر این سبزیجات ( مثل شاهی آبی، پونه، بولاغ اوتی و...) را که آۀوده به متاسرکر هستند بدون اینکه آن را خوب تمییز کنیم و خام و نیم پز بخوریم این متاسرکر وارد بدن ما می شود.
وقتی آن را خوردیم متاسرکر وارد دستگاه گوارش انسان یا میزبان اصلی می شود. دیواره متاسرکر در دستگاه گوارش انسان ( در معده یا دئودنوم) یا حیوان حذف می شود و در واقع از حال کیستی خارج می شود. لارو یا کرم جوان یا فلوک جوان در روده باریک آزاد می شود. در اینجا این کرم چند مسیر در پیش رو دارد که می تواند یکی از اینها را انتخاب کند:
1. روده را سوراخ می کند
2. وارد خون می شود
3. وارد لنف می شود
وارد صفاق می شود و کپسول گلیسونی را که در اطرف کبد است را سوراح می کند و کبد را له و سوراخ می کند و وارد مجاری صفراوی می شود و در آنجا بالغ می شود. اگر کبد ار بررسی کنیم نمی توانیم کرم را در آنجا ببینیم چون محل زندگی اش فقط در مجاری صفراوی است.
بیماری که ایجاد می کند دو فرم حاد و مزمن دارد.
کرم های جوان روده را سوراخ می کنند و به کبد می رسند.
علائم:
- تب های نامنظم
- لرز
- تعریق
- کهیر
- کرم حین عبور مسیری را از کبد که طی می کند تا به مجاری صفراوی برسد له می کند و سلول های پرانشیمی مسیر را از بین می برد و یک بافت نکروزه فیبری بر روی بافت کبد ایجاد می شود . تا الان فرم حاد بیماری بود از زمان ورود به صفرا و تولید تخم و ... مرحله مزمن شروع می شود. در واقع زمانی که کرم بالغ شد مرحله مزمن بیماری است.
- بعد از اینکه بالغ شد مهمترین مشکلی که ایجاد می کند انسداد مجاری صفراوی است که چند مشکل ایجاد می کند: 1. یرقان 2. اختلالات گوارشی
- کرم بالغ در مجاری صفراوی حرکت می کند و میتواند باعث فیبروزه شدن مجاری صفراوی و اطراف مجاری می شود. داخل مجاری صفراوی ضخیم می شود. و حتی باعث گشاد شدن مجاری صفراوی هم می شود.
- فرد کم خون می شود چون هم انگل خونخوار است و هم خونریزی ایجاد می کند.
- کاهش وزن هم ایجاد می کند

کنترل و پیشگیری
برای پیشگیری باید دو حلقه را کنترل کرد :.1 میزبان اصلی 2. میزبان واسط
میزبان اصلی
1. آموزش خوردن سبزیجات شسته شده
2. در دسترس قرار دادن آب بهداشتی و تصفیه شده
3. عدم استفاده از فضولات حیوانی و انسانی برای پرورش سبزیجات و چمنزار
4. شناسایی و درمان افراد آلوده در مناطق با آلودگی بالا

میزبان واسط
که در اینجا حلزون لیمنه است
1. بیولوژیک: پرورش ماهی ها و مارهای حلزون خوار
2. شیمیایی: استفاده از سولفات مس. اما این مواد شیمیایی برا ی سایر حیوانات هم خطرناک است.

[امير آشنا]

ممنون از مطلب جالبتون

کپلک که ناشی از فاسیولا هپاتیکا و فاسیولا ژیگانتیکا هستش تو کشور ما بیداد می کنه . علاوه بر بهداشت انسانی ، ضررهای اقتصادی فراوونی به دامپروری وارد می کنه

[AvAstiN]

بر خلاف تصور بعضيا خوردن جگر آلوده به اين انگل ، بيماري ايجاد نمي كنه و همون سبزي الوده بيماري ايجاد مي كنه

[AvAstiN]

اين شكل كرم




اين عكسا نحوه آلودگي و به طور كلي چرخه زندگي انگل رو نشون مي ده

[امير آشنا]

تصویر مقایسه اندازه F. Hepatica ( سمت چپ ) با F. Gigantica ( سمت راست )

[مهشید*]

باسلام

این شکل شماتیک اعضای فاسیولا هپاتیکا هست.

[ستاره آسمون شب]

بر خلاف تصور بعضيا خوردن جگر آلوده به اين انگل ، بيماري ايجاد نمي كنه و همون سبزي الوده بيماري ايجاد مي كنه

البته این به این معنی نیست که کلا خوردن جگر آلوده هیچ تاثیری ندارد...بلکه باعث دفع تخم های آلوده می گردد و این تخم ها با تکمیل چرخه ی خود در آب و بدن حلزون به متاسرکر تبدیل شده و باعث تولید مجدد انگل می شوند.

[ستاره آسمون شب]

برای درمان این بیماری انگلی داروهایی مثل Emetine و Dehydroemetine داروهای کلاسیکی هستند که با دوز 1mg/kg روزانه از طریق داخل عضلانی و یا زیر جلدی به کار رفته اند.این داروها موثرند ولی به دلیل عوارض جانبی آنها به ویژه سمیت برای قلب، چند نوع داروی دیگر در درمان بیماری به کار رفته است.
Bithionol با دوز 50mg/kg در سه دوز جداگانه به صورت یک روز درمیان، به مدت 15 روز تجویز می شود.
تریکلابندازول(Triclabendazole) در دامپزشکی برای درمان فاسیولا هپاتیکای بالغ و نابالغ به طور موثری به کار رفته است.دوز پیشنهادی شامل دو رژیم درمانی به میزان 10mg/kg می باشد.
دوز درمانی واحد، تحمل خوب دارو و عدم وجود عوارض جانبی سبب شده است که تریکلابندازول به عنوان داروی انتخابی مورد توجه قرار گیرد.
اخیرا داروی ایگاتن(Egaten) که درواقع تریکلابندازول برای مصارف انسانی می باشد، به سفارش WHO توسط شرکت دارویی Novartis ساخته شده و به کشورهای آندمیک اهدا می شود.
پرازی کوانتل که داروی بسیارمفیدی برای درمان انواع عفونت های ترماتودی است، در مقابل فاسیولا موثر نیست.