نقش رستم

[باستان شناس]

نقش رستم

نقش رستم یكی از مهم­ترین و زیباترین آثار باستانی سرزمین پارس است. این مجموعه در حدود 4 كیلومتری پارسه (تخت جمشید)، در حسین کوه (كوه حاجی آباد - نقش رستم)، قرار دارد. سینه­ی جنوبی حسین کوه در اینجا به طور طبیعی به صورت پرده­ی نمایشی ِبزرگ به بلندی 70 متر و پهنای 200 متر در آمده است.

سمت راست این دیواره پرده­ی نمایشی دیگری به پهنای 30 متر ایجاد شده.بر دیواره­ی عمودی حسین کوه نقش چند چلیپای ( صلیب + ) بزرگ دیده می­شود. سه نقش در روبرو و یک نقش در سمت راست زاویه­ی کوه که هر کدام آرامگاه یکی از شاهان هخامنشی می­باشد.کمی پایین تر از چلیپا های روبرو شاهان ساسانی نقش برجسته­هایی از خود به یادگار گذاشته اند.


آرامگاه پادشاهان هخامنشی


آرامگاه داریوش بزرگ


از بین چهار آرامگاه موجود، فقط این آرامگاه کتیبه دارد . در شاخه بالایی آرامگاه، شاه با لباس پارسی و کمان به دست بر روی سکویی سه پله ایستاده و در حال انجام مراسمی است که می‌تواند شاهی یا مذهبی باشد. نماد فروهر در بالای سر و پیشاپیش پادشاه قرار گرفته است و شاه دست خود را به علامت احترام رو به این تصویر گرفته. سی تن از نمایندگان قبایل مختلف تخت شاهی و سکوی سه پله روی آن را حمل می‌کنند. در قسمت میانی آرامگاه حفره‌ای وجود دارد که ورودی آن مشابه درها و سرستون‌های هخامنشی در سنگ حجاری شده و نمایی از یک ساختمان مشابه ساختمان‌های تخت جمشید را نشان می‌دهد. درون حفره‌ی آرامگاه سه اتاقک در دل کوه کنده شده است که در هر یک سه گور صندوق مانند قرار دارد. تمام این اتاقک‌ها و گورها خالی‌اند و احتمالاً توسط لشکر اسکندر غارت شده‌اند.....

آرامگاه خشایارشا

این آرامگاه در سمت راست آرامگاه داریوش بزرگ قرار گرفته و بجز فقدان کتیبه و برخی اختلاف‌های جزئی در نقش‌های برجسته، کاملاً مشابه آن آرامگاه است. معماری داخل حفره‌ی آرامگاه با آرامگاه داریوش بزرگ تفاوت‌های اساسی دارد..


آرامگاه اردشیر اول

این آرامگاه در سمت چپ آرامگاه داریوش بزرگ واقع شده است ..

آرامگاه داریوش دوم

این آرامگاه غربی‌ترین آرامگاه هخامنشی نقش رستم است ...


پیروزی شاپور اول بر رومیان

این نقش، شاپور اول را نشان می دهد كه والرین امپراتور روم را شكست داده است. این پیروزی در سال 263 م رخ داد.

از لحاظ هنری این نقش زیباترین نقش دوره ساسانی نقش رستم است. در این نقش برجسته « سیریادیس » كه یك پناهنده رومی است، عنوان امپراتوری را از طرف شاپور دریافت می كند.

امپراتور والرین دست ها را برای پوزش در برابر شاپور بالا نگه داشته و در برابر وی زانو زده است

. شكوه وی با لباس ، زینت آلات، افسار و زین اسب، گردن بند، دست بند و تاج شاهی و آرایش موهای وی كه حالت غرور آن مشخص است، نشانگر مهارت حجاران ساسانی است.

در پشت سرشاپور، كرتیر حضور دارد كه انگشت دست وی به حالت احترام نشان داده شده است. پشت سر شاپور كتیبه ای نـَقر( حك ) شده است...


تاجگذاری نرسی


نرسی پسر شاپور یکم و فرمانروای ارمنستان در سال 294 .م بر بهرام سوم پسر بهرام دوم و نوه بهرام اول (یعنی پسر برادرزاده خود) شورید و تاج و تخت ایران را بدست آورد.

این نقش صخره ای بسیار مشهور،تاجگذاری نرسی رانشان می دهد

.حلقه دیهیم دار شاهی میان او و نقش زنی تاجدار قرارداردو مانند آنست که نرسی آنرا از دست ان بانو می گیرد .بانوی مذکور در سمت راست ایستاده است .

موهای مجعدش در بالای تاج کنگره داری آراسته گشته است و لباس بلند و آویزانش با کمربند ی بسته شده و با دکمه ای روی سینه اش و زیر گردنبندی گوهر نشان استوار گریده است .پادشاه تاج گوی مانند ی دارد که در سطحی بالاتر از تاج الهه حجاری شده است و این امر برتری شان او را بر بانوی تاجدار می نماید .
پادشاه پیراهنی آراسته بر روی شلوار چین دار خود پوشیده است وزینت آلات و تاج و لباس و نوارهای افشان او دراین شاهکار هنری جلوه گر می باشد .در پشت سر شاه بزرگ زاده ای ایستاده است که انگشت سبابه دست راست خود را به رسم آنروز به ادای احترام بالا نگاه داشته است .

دو نقش نبرد اسب سواران


این دو نقش در پایین آرامگاه « اردشیر اول » هخامنشی می­باشد و شبیه نقش قبلی نبر اسب سواران هستند.

نقش بالایی ، « آذر نرسه » یا « شاپور ذوالاكتاف » ، را نشان می­دهد که البته نقش­ها تقریبا محو شده­اند. نقش زیرین نیز ، « هرمزد دوم » یا « بهرام چهارم » است و صحنه­ی پیروزی این پادشاه را بر دشمن نشان می­دهد.

در این نقش برجسته ، هرمزد با اسب ، چهار نعل بر دشمن خود تاخته و اسب او را سرنگون كرده است ، دشمن دارای ریشی بریده است و كلاه خود بر سر دارد.

بهرام دوم و درباریان


این نقش سمت راست یادمان تاج‌گذاری اردشیر اول قرار گرفته و بر روی نقش برجسته دیگری قرار دارد که احتمالاً مربوط به عیلامیان است. در این نقش بهرام دوم و همراهان او نقش بسته‌اند و بجز شاه بقیه به حالت نیم‌تنه حجاری شده‌اند.



http://mehrbastan.blogfa.com/