استان کردستان

[بانوثریا]

عمارت آصف وزیری (خانه کرد)



عمارت آصف که با نام خانه کرد در سنندج معروف است، به عنوان نمادی از هویت فرهنگی اقوام کرد و گنجینه مردم شناسی مردم کرد از با ارزشترین آثار فرهنگی و تاریخی استان کردستان است. عمارت آصف که امروز در برگیرنده بخشی از پروژه فرهنگی خانه کرد، شامل فضاها و غرفه های نمایشی موزه است، که یکی از قدیمی ترین بناهای شهر سنندج محسوب میشود و در خیابان امام خمینی ، نزدیک مسجد دارالاحسان قرار دارد. این عمارت توسط «آصف اعظم» (میرزا علی نقی خان لشکر نویس) در دوره صفویه احداث شد.

[بانوثریا]

قلعه تاریخی قمچقای بیجار


این قلعه در چهل و پنج کیلومتری بیجار و روی یكی از كوه‌های بلند منطقه قرار دارد، موقعیت جغرافیایی این قلعه به دو دلیل از عظمت خاص برخوردار است، نخست آن كه از یك سو به دره‌ای مشرف است كه در قدیم به دره شاهان شهرت داشت و تیغه‌های بلند و هولناك این كوه با پرتگاه‌های مخوف و بلند، بالا رفتن از آن و رسیدن به دژ را بسیار دشوار میكند. از سوی دیگر، از جنوب غربی، جنوب شرقی و شرق نیز به پرتگاهی دیگر مشرف است . از این رو، ایجاد استحكامات برای این قلعه لازم نبود، اما در سمت شمال كه پشته از ارتفاع كم تری برخوردار است، بقایای دیواری عریض و محكم از سنگ لاشه با ملات و برجهای نیم استوانه موجود است . دروازه قلعه در این سمت قرار دارد، بقایای این حصار یادآور دیوارهای تخت سلیمان است و احتمالا به دوره ساسانی تعلق دارد . در پای پشته سنگی، حصارهای دیگری از قرون وسطی، عمود بر بستر رودخانه كشیده شده است، استحكام قلعه و نشانه‌های ساختاری بنا از جمله پی‌های خانه- هایی كه مشهود است نیز این گمان را تقویت می‌كند كه این قلعه ساسانی باشد. ‪آب انباری و راهرویی كه آن را هم در دل كوه حفر كرده‌اند، نشانه‌های دیگری از اهمیت ویژه این قلعه و آب انبار آن است سنگهای تراش خورده "قم چقای" دارای مشخصاتی نیست كه بر مبنای آن بتوان زمان ساخت بنای قلعه را به دقت تعیین كرد، با این حال به احتمال قوی می‌توان آن را متعلق به دوره‌های پیش از میلاد مسیح، مثلا دوره مانایی و ماد دانست كه تا دوره‌های ساسانی و اسلامی نیز مورد استفاده بود. منابع ذخیره آب كه توسط تونل پله‌داری به پایین راه می‌یابد، تا حدودی به آب انباری كه در زندان سلیمان وجود دارد شبیه است و نشانه دیگری از قدمت قلعه تا دوره مانایی است

[بانوثریا]

عمارت وکیل الملک


از جمله بناهای دیدنی و قدیمی شهر سنندج عمارتی معروف به عمارت وكیل است كه در خیابان كشاورز قرار گرفته است. این عمارت، ملك موروثی و شخصی خانواده «وكیل » می باشد که همیشه در تاریخ کردستان مسند قدرت را در دست داشتند. این بنا و مجموعه‌ای بزرگ شامل یك بخش اصلی در وسط و قسمت‌های دیگر در پیرامون آن است

[بانوثریا]

اورامان (شهرستان سروآباد)


اورامان یا هورامان تخت از روستاهای شهرستان سروآباد در استان کردستان ایران است. این روستا در منطقه هورامان واقع شده‌است.
اورامان مرکز دهستان اورامانات با هفت هزار نفر جمعیت از شرق با کرمانشاه، از غرب با عراق، از شمال با کردستان و از جنوب با جوانرود محدود می‌شود و جاده‌ای به طول ۷۵ کیلومتر آن را به شهر مریوان متصل می‌نماید. این روستا در دره‌ای شرقی- غربی و در شیب تندی روبه روی کوه « تخت» واقع شده‌است. خانه‌های روستا به طور کلی از سنگ و اغلب به صورت خشکه چین و به صورت پلکانی ساخته شده‌است که به همین دلیل آن را « هزار ماسوله » نیز می‌نامند. این روستا در بین اهالی روستاهای منطقه به شهر اورامان معروف است. بنا به اعتقاد مردم منطقه این روستا زمانی شهری بزرگ بود و مرکزیتی خاص داشت و به همین خاطر از آن به عنوان تخت یا مرکز ( حکومت) ناحیه اورامان یاد می‌کردند. مردم اورامان تخت که به لهجه اورامی {هورامی}- که در گذشته زبان کتابت به شمار می‌آمده و لهجه رسمی بوده - سخن می‌گویند، مسلمان بوده و سنی مذهب ولی با این وجود آیین‌های باستانی ایرانی هنوز در حافظه تاریخی برخاسته از نیاکان مردم این منطقه، جای دارد و آن را پاس می‌دارند

[بانوثریا]

مراسم پیرشالیار


مراسمی به نام «پیرشالیار» در اورامان تخت (هورامان) کردستان، هر سال دو بار در نیمه بهار و نیمه زمستان عروسی «پیر شالیار» را در سه روز جشن می گیرند. این مقبره در انتهای جاده آسفالته اورامان است. در این مراسم از باغ پیرشالیار گردوهایی چیده شده و برای اهالی فرستاده میشود

[بانوثریا]

پیر شالیار که یکی از روحانیان بزرگ زرتشتی بوده است که به تبلیغ دین زرتشت می پرداخته و بعدها به دین اسلام گرویده.پیرشالیار فرزند جاماسب، یکی از رهبران و مُغان آیین زردشت بوده که در اورامان می‌زیسته است، در افسانه های مردم منطقه اورامانات پیری اسطوره ای به نام «پیر شالیار» هست كه می گویند صاحب كرامات بوده است. از جمله این كرامات عجیبی كه درباره او روایت می كنند ماجرای شفا یافتن «شاه بهار خاتون» دختر شاه بخارا است كه «پیر شالیار» او را شفا می دهد. ماجرا از این قرار بوده است كه «شاه بهار خاتون» كر و لال است و تمام طبیبان از مداوای او عاجز می مانند تا اینكه آوازه «پیر شالیار اورامی» به بخارا می رسد. پادشاه بخارا هم شرط كرده است كه هر كسی دخترش را شفا دهد او را به عقد وی درمی آورد؛ بالاخره عموی پادشاه با عده ای از اطرافیان پادشاه به سمت اورامان به راه می افتند تا دختر را به نزد «پیر شالیار» ببرند. وقتی كه نزدیك روستای «اورامان تخت» می رسند گوش های دختر به طوری آنی شنوا می گردند و وقتی هم به نزدیكی های خانه «پیر شالیار» می رسند صدای نعره دیوی توجه آنها را جلب می كند و سریع دیو از تنوره ای كه هم اكنون اهالی به آن «تنوره دیوها» می گویند و نزدیك خانه «پیر شالیار» هست، بر زمین می افتد و كشته می شود، در این اثنا زبان «شاه بهار خاتون» هم باز می شود و شروع به صحبت كردن می كند. پادشاه دخترش را به عقد وی در می آورد و مردم جشن عروسی بزرگی برای پیرشالیار و بهار خاتون برپا میکنند که مراسمی که امروز برگزار برگزار می شود سالگرد همان روز است.

[بانوثریا]

شروع مراسم روز چهارشنبه است. این مراسم سه روز به طول می انجامد. از همان صبح روز اول دامدارانی که دامهای خود را برای قربانی در این مراسم نذر کرده اند دامهای خود را به جلو در خانه پیرشالیار می آورند تا به دست متولین مراسم ذبح شوند. پس از ذبح قسمتی از گوشتها را بعنوان تبرک در بین مردم پخش می کنند و بعضی از آن را هم برای غذای مراسم به داخل خانه پیر انتقال می دهند.
بعد از ظهر دفها را برای لحظاتی دیگر آماده می کنند. نزدیکی های ساعت ۲ الی ۳ مراسم شروع می شود. و نوجوانان و جوانان و پیران دست در دست هم زنجیره ای بزرگ تشکیل می دهند و با تسلسل جسم و درون اتحاد و همبستگی همیشگی خود را به نمایش می گذارند. در حین این رقص شادی (که به نوعی رقص عرفانی هم هست) عده ای دف می نوازند و عده ای به خواندن قصیده هایی در مدح پیامبر و ... می خوانند و گروه بزرگ رقص هم لفظ جلاله الله را زمزمه می کنند. در این سه روزه مردم هورامان تخت تمام کارهای خود را تعطیل می کنند و فقط و فقط وقت خودشان را در این جشن باستانی صرف می کنند. غذای مراسم (آش جو یا "هولوشینه تشی") همان غذایی است که ۹۵۰ سال پیش در مراسم پیر شالیارپخت شده است. بعد ازخوردن غذا مردم به خانه های خود می روند و غذایی که اضافی است به خانه ها می برند تا سایر اعضای خانواده بعنوان تبرک از آن بخورند. درروز آخر (بر خلاف دوروز پیش از آن که تا عصر مراسم برپاست) مردم تا شب به رقص می پردازند و ساعاتی از شب را نیز در خانه پیرشالیارمیگذرانند (که به این شب (شب نشست"شه وونیشتی") گفته میشود. در این شب سخنرانان به سخنرانی درمورد پیر شالیار و بحثهای مذهبی و عرفانی می پردازند .بعد از آن سرودی یا قصیده ای خوانده می شود وپایان جلسه با دعا ختم می شود.

[بانوثریا]