صور فلكي

[N I M A]

Ursa Major
دب اکبر - خرس بزرگ

بدون شک دب اکبر را می توان یکی از شناخته شده ترین صورتهای فلکی نیم کره ی شمالی به حساب آورد زیرا 7 ستاره ی پر نور آن مانند یک ملاقه ی بزرگ ، در محدوده ی وسیعی از آسمان به آسانی دیده می شوند . بر این اساس اقوام مختلف به این صورت فلکی نام های بسیار داده و تصورات متفاوتی از آن داشته اند . به طور مثال رومی ها ، یونانیان باستان و حتی بومی های آمریکا به این صورت فلکی خرس بزرگ میگفتند در حالی که در نقاطی دیگر نضیر غرب اروپا به آن خیش بزرگ نام داده بودند و یا ایرانیان باستان آن را هفت اورنگ میهن ، هفت برادر و یا هفت خواهرنامیده بودند .

درافسانه های یونان باستان ، داستانهای گوناگونی در مورد این برج نقل شده است . از جمله این که " کالیستو" دختر پادشاه " آرکادای " که بسیار زیباتر از " جونو " ملکه ی المپ بود ، زئوس را شیفته ی خود کرد و جونو بدلیل حسودی کالیستو را به شکل خرس در می آورد . سال ها بعد " آرکاس " پسر کالیستو و زئوس به شکار رفته و در آنجا با خرسی مواجه می شود و در پی شکار آن بر می آید ، البته او نمی داند که خرس همان مادرش است و زئوس پیش از آن که اتفاق ناخوشایندی رخ دهد ، او را نیز به خرس تبدیل کرده و در کنار مادرش در آسمان ها قرار می دهد.

اجرام مهم قابل مشاهده:

M40 : یا Winnecke یک ستاره دوتایی از قدر 9 که تقریباً در فاصله ی 500 سال نوری از ما قرار دارد .




M81 و M82 :شاید بتوان گفت که این دو جرم از معروف ترین جفت کهکشان های آسمان هستند که با بزرگنمایی کم می توان آنها را در یک میدان دید مشاهده کرد . هر دوی آنها کهکشان مارپیچی هستند ، اما با این تفاوت که M81 یا Bode's galaxy از روبرو ولی M82 یا کهکشان سیگار از لبه دیده می شود . تضاد زیبایی که این دو کهکشان همسایه موجب می شوند ، صحنه ی بسیار زیبا ، دیدنی و لذت بخشی را در آسمان شب پدید می آورد . M81 یکی از پرنورترین اجرام فهرست مسیه به شمار می آید که به راحتی با بسیاری از دوربین های دوچشمی دیده می شود . در نوردهی های بلند مدت دو بازوی بارز M81 آشکار می شود که البته در رصد با تلسکوپ های بزرگ نیز این دو بازو قابل تفکیک است . دهها میلیون سال قبل M81 که بسیار بزرگتر از حال حاضرش بود به همسایه ی کوچگش بسیار نزدیک شد و از برخورد این دو M82 شکل گرفت که رصد ها نشان می دهد که فاصله این دو کهکشان فقط 150،000 سال نوری است و همینطو این دو کهکشان که M81 از قدر 5ر7 و M82 از قدر 5ر8 ، در فاصله ی 12 میلیون سال نوری از زمین واقع شده اند.






M97 : سحابی سیاره نمای جغد یا Owl nebula که با روشنایی حدود 12 که در فاصله ی 48 دقیقه ی قوس از M108 و در فاصله ی 2 درجه و 16 دقیقه ای از ستاره ی بتای دب اکبر قرار دارد .





M101 : این کهکشان مارپیچی زیبا 101 یکمین (M 101) جرم از فهرست مسیه محسوب می شود. این کهکشان از قدر 8.5 بوده و در فاصله ی 27 میلیون سال نوری از ما قرار دارد.



M108 : کهکشان مارپیچی در فاصله ی 45 میلیون سال نوری از زمین که از لبه دیده می شود و در فاصله ی 48 دقیقه ی قوس از M97 و در فاصله ی 1 درجه و 31 دقیقه ای از ستاره ی بتای دب اکبر قرار گرفته است . وروشنایی آن در حدود 10 می باشد .





M109 : کهکشان مارپیچی از قدر حدود 8ر9 که در فاصله ی حدود 40 دقیقه ای از ستاره ی گامای این صورت فلکی و در فاصله ی 55 میلیون سال نوری از زمین قرار دارد .




ستارگان :
ستاره ی " آلفا "ی دب اکبر ( Dubhe ) با قدر 1.78 در فاصله 123.78 سال نوری از زمین قرار گرفته است و دارای طیف K0 III می باشد. امتداد ستاره های آلفا و بتای دب اکبر به ستاره ی قطبی می رسد و یکی از راههای جهت یابی و یافتن ستاره ی قطبی به شمار می رود .

ستاره ی " زتا " یا Mizar وستاره ی 80 این صورت فلکی دوتایی بصری ( یعنی هیچ رابطه ی فیزیکی با یکدیگر ندارند ) زیبا و معروفی به اسم عناق ( ستاره ی زتا ) و سها ( ستاره ی 80 ) را تشکیل می دهند . این در حالی است که خود ستاره ی زتا از دو ستاره تشکیل سده است که فقط 14 ثانیه از یکدیگر فاصله دارند واین دوستاره هر چند هزار سال یکبار ، یکدیگر را دور می زنند . ستاره " پسی " Psi با روشنایی 2ر3 ، ستاره " نو " Nu با قدر 5ر3 ، ستازه دوتایی " زی " Xi با روشنایی مشترک 8ر3 ، ستاره " خی " با رو شنایی 6ر3 ، ستاره " لاندا " یا تانیای شمالی (Tania Australis) و با رو شنایی 4ر3 ، ستاره ی مو یا تانیای جنوبی (Tania Borealis) با قدر 2ر3 و با رنگ قرمز در این صورت فلکی قرار دارند . ستاره 47 که در تصویر در سمت چپ ستاره ی مو قرار دارد ، طیفی شبیه به خورشید دارد و در سال 1995 سیاره ای در حدود 3ر2 برابر مشتری که در فاصله ی 320 میلیون کیلومتری از ستاره ی مادر قرار دارد و زمان گردش انتقالی آن به دور ستاره ی 47 ، 3 سال می باشد .
تهیه و تنظیم : محمد طه قوچکانلو

منابع مفید :
دهر (دکتر حسین سالاری)

[N I M A]

Gemini
دو پیکر - جوزا

این صورت فلکی مربوط به دو برادر دو قلو به نامهای " کاستور Castor " و " پولوکس Pollux " است که فرزندان " لدا " و " زئوس " و برادران "هلن " تروا هستند . در میان این دو پولوکس فنا ناپذیر بوده ولی کاستور همچون دیگران زندگیش به مرگ منتهی می شد . سالها گذشت ، تا روزی کاستور در جنگ کشته شد و پولوکس تصمیم گرفت تا جاودانگیش را با برادرش تقسیم کند و سرانجام دو برادر در آسمانها جای گرفتند . در شرایط مساعد می توان 45 ستاره از آن را با چشم غیر مسلح دید. در اواخر پائیز و فصل زمستان و اوایل بهار به خوبی می توان این صورت فلکی را در کنارصورت فلکی بارز و زیبای " جبار Orion " دید .
اجرام مهم قابل مشاهده:

M35 : یا NGC 2168 یک خوشه ی باز با قدر 5 که در فاصله ی 2800 سال نوری از ما قرار گرفته است. این جرم در نزدیکی لبه ی غربی جوزا و در شمال غربی اتای جوزا قرار دارد .






NGC 2392 : سحابی سیاره نما با اسم C39 را اولین بار ویلیام هرشل در سال (1787م) گزارش کرد. روشنایی این جرم حدود 9 بوده و فاصله آن از خورشید پنج هزار سال نوری است . این سحابی از بقایای ستاره ای شبیه خورشید است که در طول ده هزار سال لایه ی خارجی خود را به تدریج از دست داده و در حال تبدیل شدن به یک کوتوله سفید است. دوربین های مستقر در زمین آن را به شکل صورتی که کلاهی از پر دور آن قرار گرفته است ، نشان می دهند و از این رو (( اسکیمو )) نیز نام گذارده شده است.





NGC 2129 : خوشه ی باز از قدر 12 در نزدیکی M35

ستارگان :

صورت فلکی دو پیکر در شمالی ترین ناحیه منطقة البروج جای دارد و یکی از بزرگ ترین و آشکار ترین آنهاست. نوار راه شیری این صورت فلکی را قطع می کند ، از این رو ناحیه مزبور بسیار پرستاره است . پیکر یکم (ستاره ی کاستور) سفید رنگ و پیکر دوم (ستاره ی پولوکس) نارنجی رنگ است، تفاوت رنگ آنها با چشم تنها نیز قابل تشخیص است . ستاره ی کاستور خود از 6 ستاره تشکیل شده است . بدین گونه که دو ستاره ی اصلی آن با روشنایی 9ر1 و 9ر2 با تلسکوپ معمولی قابل تشخیص است. کاستور یک ستاره ی دوتا یی است که هر 420 سال یک بار یکدیگر را دور می زنند و فاصله ی آنها از هم حدود 8ر12 میلیارد کیلومتر و جدایی ظاهریشان 5ر2 ثانیه ی قوس است . هر یک از این دو ستاره نیز خود یک ستاره ی دوتاییند بدان گونه که کاستور A از دو ستاره که هرکدام دو برابر خورشیدند ، تشکیل یافته است که فاصله ی آنها از هم 4ر6 میلیون کیلومتر بوده و هر 2ر9 روز همدیگر را دور می زنند. کاستور B از دوستاره به فاصله ی پنج میلیون کیلومتر که هر 9ر2 روز یکبار همدیگر را دور می زنند تشکیل شده است. کاستور c نیز یک ستاره ی دوتایی است که در فاصله ی 160 هزار میلیون سال نوری از دم جزء اصلی قرار دارد و زمان گردش انتقالی آن به دور کاستور AوB حدود ده هزار سال است.
ستاره ی " زتا " Mekbuda ، متغیری از نوع قیفاووسی است . متغیر های قیفاووسی متغیر های کوتاه مدتند که از ویژگی شان برای اندازه گیری فاصله اسنفاده می شود.
ستاره ی بتای این صورت فلکی یا پولوکس بر خلاف تصور از نام لاتین آن ، پر نور ترین ستاره ی این صورت فلکی است که طیف آن از نوع K0 III با قدر 1ر1 و فاصله ی 36 سال نوری است .
ستاره ی " اتا " یا Propus و ستاره ی " مو " یا Tejat ، از دسته ی متغیر های نیمه منظم هستند. زمان تناوب اتا حدود 230روز است و بهگونه ای پیش بینی نا پذیر کم و زیاد می شود .

تهیه و تنظیم : محمد طه قوچکانلو

منابع مفید :
1. صورتهای فلکی (ویل تریون)
2. دهر (دکتر حسین سالاری)

[N I M A]

صورت فلکی :
Orion
شکارچی - جبار
این صورت فلکی از زیبا ترین ، باشکوه ترین ، بارزترین و شناخته شده ترین صورتهای فلکی به شمار می آید، که به کمک استوای سماوی تقریباً به دو نیم شده ، که نیمی از آن در نیمکره ی شمالی و نیمی دیگر در نیمکره ی جنوبی واقع شده است . این صورت فلکی تقریباً در 5 بهمن به نصف النهار می رسد و می توان در شرایط مناسب حدود 70 ستاره ی آن را در مساحت 594 متر مربعی " جبار " با جشم تنها می توان مشاهده کرد .

این صورت فلکی از زمانهای باستان شناخته می شد و افسانه های گوناگونی در مورد آن نقل شده است.
" اُریون " شکارچی ماهری بود ، اما برای بدست آوردن دل " مروپ " از شکار کردن های خود تعریف میکرد. این کار او به مذاق خدایان خوش نیامد و هنگامی شد که گفتند : (( درست است که او هر حیوانی را شکار می کند اما حشرات را چه ؟ )) از این رو عقربی را به سراغ او فرستادند و اُریون از نیش آن مرد. خدایان عقرب را به پاس خدمتش در گوشه ای از آسمان قرار دادند و چندی بعد که از عمل ناجوانمردانه ی خود پشیمان شدند ، او را زنده کرده و برای همیشه در گوشه ی دیگر آسمان که دست عقرب به وی نرسد ، قرار دادند. در نتیجه این دو صورت فلکی در دو سمت مقابل هم در آسمان قرار گرفته اند ، بنابر این زمانی که عقرب طلوع میکند ، جبار غروب می نماید.

اجرام مهم قابل مشاهده:
M42 : سحابی صادر کننده ی نور- نشری(Diffuse Nebula) جبار از قدر 4 که از اجرام مسیه پر نور و پر طرفدار برای رصدگران و عکاسان نجومی به حساب می آید. (در سمت چپ عکس مقابل دیده میشود.)




M43 : سحابی مرد دونده (Running man) که در نزدیکی سحابی جبار قرار دارد. (درقسمت راست تصویر بالا دیده می شود )


M78 :یک سحابی زیبا ولی نچندان پرنور ( از قدر 8) و جالب برای رصد مستقیم ، عکس روبرو توسط آقای رابرت گندلر گرفته شده است.






NGC 2024 : سحابی شعله که به همراه NGC 2023 و سحابی سر اسب مجموعه ی زیبایی را در یک فریم عکس ایجاد میکنند.






IC 434 : سحابی اسب که از شگفت انگیز ترین اجرام آسمان است . بیشتر بخوانید




ستارگان :
ستاره ی بتا ی آن به نام " رجل " (Rigel) که در عربی پا معنی می دهد و در اینجا پای چپ جبار است، هفتمین ستاره ی روشن آسمان است ، به سفید - آبی بوده ، دمای سطح آن حدود ده هزار درجه ی سلسیوس و دمای هسته ی مرکزی آن حدود صد میلیون درجه ی سلسیوس است . این ستاره دارای ستاره ی همراهی است با قدر6 و جدایی 10 ثانیه و حدود صد برابر خورشید قدرت نورزایی دارد اما در کنار غولی همچون " رجل " کم نور جلوه می نماید ، با تلسکوپ های معمولی می توان این دو ستاره را از هم تشخیص داد.
ستاره ی آلفای آن ( ابط الجوزا ) ، به رنگ قرمز بوده و متغیری است نیمه منظم که روشنایی آن از 1ر0- 3ر1 در نوسان است. ابط الجوزا مثل همه ی غول های سرخ دارای حجم زیاد و جرم کم است به گونه ای که پانزده هزار برابر خورشید قدرت نورزایی دارد ولی جرمش تنها پانزده برابر آن است.

سه ستاره ی درخشان به نام های ، منطقه ( Mintaka ) ، نیام ( Alnilam ) و نطاق (Alnitak) ، کمربند جبار را تشکیل می دهند که از غول های آسمان هستند. " نیام " روشن ترین آنهاست و نامش فارسی پهلوی است که در زبان عربی به النیام تبدیل شده و امروزه با نام مسخ شده ی النیلام در جهان شناخته می شود. " نطاق " دوقلو است ، ستاره ی اول از قدر 8ر1 و دومی از قدر 2ر4 است. درجه ی جدایی آنها 5ر2 ثانیه و زمان تناوبشان 1500 سال است. هر سه ستاره ی کمربند نسبتاً جوان و بسیار انرژیزا هستند و رنگ آنها سفید - آبی است.
متغیر دیگر این صورت فلکی ستاره ی " یو " است که متغیری با دوره ی تناوب طولانی است و یک سال طول میکشد تا روشنتیی آن از 5ر4 به 13 برسد. ستاره های " اتا " و " لاندا " دوتایی هستند که دو جزء اتا دارای قدر 4 و 8ر4 و درجه ی جدایی 5ر1 ثانیه هستند و دو ستاره ی لاندا دارای قدر 5ر3 و 5ر5 و جدایی زاویه 5ر4 ثانیه هستند.
شمشیر جبار که به حمایل آویزان است ، منطقه ی ابرهای ستاره ای (سحابی ها) است . یکی از مهمترین آنها به نام سحابی جبار ( M42 ) است که حدود 30 سال نوری قطر داردو محل زاده شدن ستارگان است، ستارگان جوان و درخشانی که خود سحابی را نورانی ساخته و قابل دیدن می نماید.
تهیه و تنظیم : محمد طه قوچکانلو

منابع مفید :
1. صورتهای فلکی (ویل تریون)
2. دهر (دکتر حسین سالاری

[N I M A]

برساووش

این صورت فلکی در پاییز ، در شرق و در بالای سر ، بویژه در نیمکره ی شمالی ، به خوبی دیده می شود و در میان" آندرومدا "،" ذات الکرسی " و" ارابه ران " جای دارد . پرسه ئوس (برساووش) فرزند زئوس و دانایی ، پس از نبرد با مدوزا (زنی که موهایی از مار داشت ) اورا کشته، سرش جدا کرده و با خود می برد و با استفاده از آنغول دریا ها ، قیطوس را سنگ میکند و سر مار آبی Hydra با داسی که از الماس ساخته شده بود قطع می کند و آندرومدا را نجات می دهد و با هم زندگی شادی را در آسمان ها شروع ودر کنار یکدیگر تا ابد ادامه می دهند.

اجرام مهم قابل مشاهده:
M34 :کهکشان خوشه ی باز از قدر 6 که دارای حدود 60 ستاره است و تقریباً 1450 سال نوری از ما دور است.






M76 : سحابی سیاره نمای دمبل کوچک Little Dumbbell nebula از قدر 12 است و حدود 8200 سال نوری با ما فاصله دارد.






NGC 884-869 : خوشه ی باز و زیبای برساووش یا X و H از قدر 5ر4 است و در آسمان با چشم غیر مسلح قابل تشخیص است و با دوربین دوچشمی تصویری خیره کننده از آن دیده می شود.






NGC 1499 : سحابی کالیفرنیا از قدر 7








NGC 1275 که کهکشانی نا منظم از قدر 11 و همچنین خوشه های باز NGC 1245 -1342 - 1528 نیز از اجرام داخل این صورت فلکیند.
ستارگان :
ستاره ی بتا ی بر ساووش یا الغول ( اشاره به سر مدوزا است ) یک ستاره ی آغازین از نوع گرفتی جفتی و از طبقه ی متغیر هاست ، یعنی هر یک از این دو ستاره ، به تناوب باعث گرفتگی دیگری می شود. ستاره ی اصلی بیش از صد برابر خورشید قدرت انرژی زایی دارد و ستاره ی دومی نیز بزرگتر از خورشید بوده ولی قدرت انرژی زاییش کمتر است. گرفت آنها کامل نیست از این رو زمانی که ستاره ی ضعیف تر در جلوی ستاره ی روشنتر قرار می گیرد ، الغول چشمک می زند ولی وقتی عکی این قضیه اتفاق بیفتد چشمک زدن آن بسیار ناچیز است. روشنایی الغول از 1ر2 تا 4ر3 با دوره ی 9ر2 روز تغییر می کند .
ستاره ی آلفا یعنی روشنترین ستاره ی این برج مرفق ( Mirfak ) - آرنج - نام دارد. ستاره ی "رو" یک ستاره متغیر با روشنایی 2ر3 تا 1ر4 است و دوره ی تناوب آن 40 شبانه روز طول می کشد. ستاره ی "اتا" دوتایی است با روشنایی های 8ر3 تا 5ر8 و جدایی زاویه ای 38 ثانیه. ستاره اپسیلون نیز دوتایی با قدر های 3 و 8 و جدایی 8ر8 است.
تهیه و تنظیم : محمد طه قوچکانلو

منابع مفید :
1. صورتهای فلکی (ویل تریون)
2. دهر (دکتر حسین سالاری)

[N I M A]

Andromeda
زن در زنجیر - امراة المسلسله

(( امراة المسلسله )) زنی دز زنجیر ، اشاره به شاهزاده " آندرومدا " دختر " کاسیوپیا " و " قیفاووس " دارد که با زنجیر به صخره ای بسته شده بود تا طعمه ی غول دریایی " قِیطَُس " گردد. البته آندرومدا به دست "برساووش " که شیفته ی او بود نجات می یابد و به یاد بود این واقعه در آسمان جای می گیرد.
این صورت فلکی در کنار اسب بالدار ( فرس اعظم ) مشاهده می شود که ستاره ی آلفا ی آندرومدا با سه ستاره ی آلفا ، بتا و گاما ی اسب بالدار ، مربعی را تشکیل می دهد که به مربع " پگاسوس " معروف است. همچنین باید آندرومدا را در کنار ذات الکرسی ، قیفاووس و برساووش مشاهده کرد. این صورت فلکی با مساحت 720 درجه ی مربع از آسمان که اشغال کرده است به راحتی قابل مشاهده است و در شرایط مساعد 55 ستاره از آن با چشم دیده می شود.

اجرام مهم قابل مشاهده :
M31 :کهکشان آندرومدا به عنوان دورترین جرم آسمانی که با چشم غیر مسلح ، در شبهایی که هوا تمیز و آسمان بدون آلودگی نوری باشد این کهکشان مانند یک توده ی مه آلود و کم فروغ ذیذه می شود. والتر باد ( Walter Baade ) در سال 1952 فاصله این کهکشان را حدود دو میلیون و دویست هزار سال نوری تخمین زد که امروزه این عدد تقریبأ دو میلیون و نهصد هزار سال نوری و قدر آن 5ر4 است.

M32 و M110 : دو کهکشان همجوار و اقماری کهکشان آندرومدا یعنی M32 (جرم گوی مانند بالای m31 ) که یک کهکشان کوتوله از قدر نهم و M110 (کهکشان کوچک پایین m31 ) که یک کهکشان کوتوله ی بیضوی مسطح است در تصویر بالا بو وضوح دیده می شوند.



NGC7662 : سحابی سیاره نما ی " گلوله برفی آبی " ( Blue snow ball ) از قدر 5ر9







ستارگان :
ستاره ی آلفای آن سّیره و الفراتز نیز نامیده می شود ، ستاره ای است دو قلو که دو جزء آن بسیار به یکدیگر نزدیک بوده و تنها از طریق تجزیه طیف نور آنها می توان به دوتایی بودنشان پی برد. ستاره ی گاما یا المعاک دوتایی بوده ، که اولی به رنگ نارنجی و دومی آبی است و از دوگانه های زیبای آسمان است. درجه ی جدایی آنها 10 ثانیه و هر دو ستاره خود از دو جزء تشکیل شده شده اند که با طیف سنجی مشخص شده است. ستاره ی تتا در شمال الفراتز دیده می شود که دارای قدر 5ر4 است . در کنار آن ستاره ی R قرار گرفته است متغیر است که روشنایی آن در طی 410 روز از 9ر5 تا 15 تغییر میکند.
تهیه و تنظیم : محمد طه قوچکانلو

منابع مفید :
1. صورتهای فلکی (ویل تریون)
2. دهر (دکتر حسین سالاری)

[N I M A]

Lyra
شلیاق - چنگ رومی

"هرمس (Hermes) " که رومی ها او را " مرکوری " می خواندند، پیک خدایان بود. روزی به هنگام گشت و گذار خود، لاک پشتی را در ساحل پیدا کرد و ازآن چنگ سحر آمیزی را ساخت که بعد ها به دست " ارفئوس (orpheus) " ،نیمه خدای چنگ نواز افتاد و او چنگ را نواخت تا نیروهای "هادس (Hades) "(خدای عالم ارواح و برادر زئوس) را ترغیب کند تا همسر دوست داشتنی او " ایوریدیس (Eurydice) " را آزاد نماید. این صورت قلکی از صورتهای فلکی تابستانی است که ستاره ی آلفا آن یعنی نسر واقع vega به همراه دو ستاره پرنور دیگر به نامهای نسرطائر و دنب از صورتهای فلکی عقاب و دجاجه، مثلث تابستانی را تشکیل می دهند.

اجرام مهم قابل مشاهده :
M56 : خوشه ی کروی M56 یا NGC 6779 با قدر 8/5 و اندازه ی 7 دقیقه در صورت فلکی شلیاق قرار گرفته است.





M57 : یک سحابی حلقه ای با قدر 9/5 در میانه راه بتا و گامای شلیاق در فاصله ی 2150 سال نوری از ماست. ودر مرکز آن ستاره ی قدر 15 آن دیده می شود.





ستارگان :
ستاره ی آلفا یا نسر واقع Vega به معنای عقاب یا کرکس ، پنجمین ستاره درخشان آسمان است. طیف آن از نوع A0 V ، با قدر تقریبأ 0/03 و فاصله ی 26 سال نوری است. در سال 1983 ماهواره ای به نام IRAS ، که برای ردگیری منابع صادر کننده اشعه های موجبلند به مدار زمین فرستاده شده بود، در طی عمریکساله خود توانست هزاران منبع تولید کننده تابش فروسرخ را کشف کند ، این منابع چیزی جز جرم های آسمانی سرد یا سیاره نیستند. از ستاره نسر واقع نیز تابش های فرو سرخ صادر می شود که ممکن است مربوط به وجود سیاره ای اطراف آن باشد.
ستاره بتا تا زمین 300 سال نوری فاصله دارد و به عنوان نخستین ستاره ی گرفتی محسوب می شود. دو ستاره آن چنان به هم نزدیکند جریان های گاز داغ از آنها به بیرون پرتاب می شودو بتا دارای قدر متغیر از 3/3 تا 4/3 در مدت 12/9 روز است.
ستاره ی اپسیلون با چشم غیر مسلح با قدر 4 به نظر می رسد ، اما دوربین دو چشمی یا تلسکوپ های کوچک آن را به صورت دو ستاره ی مجزا با قدر های 4/7 و 5/1 نشان می دهد. تلسکوپ های بهتر هر یک از این ستارگان را هم بصورت جفتی نشان می دهد.
تهیه و تنظیم : محمد طه قوچکانلو

منابع مفید :
1. صورتهای فلکی (ویل تریون)
2. دهر (دکتر حسین سالاری)

[N I M A]

cassiopeia
ذات الکرسی

این صورت فلکی را در تمام فصول سال در نیمکره ی شمالی و در نزدیکی آندرومدا (andromeda) و برساووش (perseus) است و با کمک دب اکبر به راحتی میتوان آنرا یافت که به شکل M یا W و از صورتهای فلکی دور قطبی محسوب می شود.
در مورد این صورت فلکی قدیمی افسانه ای است که حکایت می کند ؛ " کاسیوپیا " (ذات الکرسی) ، زن "سفه ئوس " (قیفاووس) پادشاه "اتیوپی" بود که با دخترش " آندرومدا " به زیبایی شان بسیار میبالیدند . خدایان از این کار آنها خوششان نیآمد و غولی بنام " سه توس " ( قیطوس ) مأمور کشتن آنها شد. اما " پرسه اوس " (پرساوش) به کمکشان می آید و با نشان دادن سر " مدوزا " ،" سه توس " را به سنگ تبدیل میکند . پیش از آن شاه و ملکه قول داده بودند که در صورت نجات دخترشان از دست " سه توس " ،او را به ازدواجش در آورند، اما بد قولی کردند و در نتیجه پرساوش همه را سنگ کرده و در آسمان قرار داد.
اجرام مهم قابل مشاهده :
M 52 : خوشه باز m 52 دارای ستارگان پر حرارت و سفید رنگی است و از این رو خوشه نسبتأ جوانی است.M 52 یا NGC 7654 دارای قدر 7 و قطر 14 دقیقه است.




M 103 : یا NGC 581 خوشه باز از قدر 7/4 و قطر تقریبی 6 دقیقه است ودر کنار دلتای ذات الکرسی قرار دارد.





ستارگان :
آلفای این صورت فلکی یعنی صدر ذات الکرسی ( در عربی به نام حیوان چهار پا ) یک ستاره ی تقریبأ متغیر است که قدرش 2/2 می باشد و تا زمین 120 سال نوری فاصله دارد .
گامای آن یا Cih (در زبان چینی به معنای تازیانه است) که یک ستاره ی خرده غول ، در فاصله 730 سال نوری است و قدر آن 1/6 تا 3 بدون امکان پیش بینی تغییر می کند.
ستاره ی اتا که گاهی Achird نامیده می شود که طیف آن G0 V ، قدرش 3/4 و به فاصله ی 19 سال نوری است و همدمی از نوع k با قدر 7 دارد.

* در این صورت فلکی ابر نو اختری وجود داشته که ستاره شناس دانمارکی ( تیکو براهه ) در سال 1572.م انفجار آن را گزارش کرد.

تهیه و تنظیم : محمد طه قوچکانلو

منابع مفید :
1. صورتهای فلکی (ویل تریون)
2. دهر (دکتر حسین سالاری)