تیروئید، پُرکاری و کم کاری آن

[MR_Jentelman]

قدیمی‌ها وقتی می‌دیدند کسی دل و دماغ ندارد و تیروییدش هم کمی برجسته شده، می‌گفتند غمباد گرفته است. امروزی‌ها می‌دانند که گواتر یا بزرگ شدن غده تیرویید تحت تاثیر استرس، تشدید می‌شود و شاید نامگذاری قدیمی‌ها روی این حالت، چندان هم بی‌ربط نباشد. غده تیرویید، یکی از مهم‌ترین غدد درون‌ریز بدن ماست که شاید بتوان گفت حیات ما بسته به آن است.
تیرویید چیست؟

غده تیرویید در ناحیه جلوی گردن واقع شده و دارای دو لوب است كه در دو طرف نای درست زیر حنجره قرار دارند. این غده حدود 15 تا 25 گرم وزن دارد. دو قسمت غده تیرویید توسط نوار نازك نسجی كه به عنوان ایستموس (ISTHMUS) تیرویید نامیده می‌شود، به یكدیگر وصل گردید‌ه‌اند.
هورمون‌های تیرویید پس از ساخته شدن در این غده به جریان خون منتقل شده و بسیاری از فرآیند‌های شیمیایی را در بخش‌های مختلف بدن كنترل می‌كنند. این هورمون‌ها برای تكامل و عملكرد طبیعی مغز و سیستم عصبی و برای حفط دمای بدن و انرژی ضروری‌اند. غده تیرویید هورمون‌های خود را در خون ترشح می‌کند.
این هورمون‌ها (یعنی تری‌یدوتیرونین و تیروكسین) واكنش‌های شیمیایی عضلات، كبد، قلب و كلیه‌ها را تحت تآثیر قرار داده و برای رشد و تكامل مغز نیز ضروری‌اند. هورمون‌های تیرویید بر غده هیپوفیز اثر نموده و موجب ترشح هورمون كنترل كننده تیرویید، یعنی TSH می‌شوند كه به نوبه خود موجب تحریك تیرویید می‌شود. وقتی میزان هورمون‌های تیرویید در خون كاهش می‌یابد، هیپوفیز با ترشح بیشتر TSH، تیرویید را فعال‌تر می‌کند.
آثار عمده هورمون‌های تیرویید در بدن

1- تولید انرژی
2- تحریك ساخت پروتئین‌ها
3- تأثیر در رشد و تكامل
4- تنظیم ورود اسید آمینه، كربوهیدرات‌ها و الكترولیت‌ها به داخل سلول
5- تأثیر روی سوخت و ساز كربوهیدرات‌ها
6- تأثیر روی سوخت و ساز چربی‌ها
7- تغییر در سوخت و ساز بعضی از دارو‌ها
نقش ید در بدن

ید در سال 1811 توسط كورتوا، یك شیمی‌دان فرانسوی كه به منظور تهیه باروت برای ارتش ناپلئون كار می‌كرد، از جلبك‌‌های دریایی خشك كه به عنوان منبع آهك برای ساخت نیترات پتاسیم به كار گرفته بود، به دست آمد. در سال 1820 یك پزشك سوئیسی به نام كوآنده، بیماران مبتلا به گواتر را با موفقیت با محلول الكلی ید درمان كرد. پس از آن شاتن، میزان ید را در مواد غذایی و آب آشامیدنی‌ اندازه‌گیری نمود و نشان داد كه میزان آن در مناطق گواتر خیز نسبتا پایین است و پس از آن در سال 1920 كندال و استنبرگ توانستند ماد‌ه‌ای حاوی ید را كه تیروكسین نامیدند، به صورت متبلور از تیرویید جدا كنند.
مهم‌ترین مورد استفاده ید در بدن، شرکت آن در ساختمان هورمون‌های تیروییدی است. اگرچه تیرویید دارای مکانیسم‌هایی است که می‌تواند تا حدودی کمبود نسبی ید را جبران کند، ولی کمبود شدید ید موجب بروز اختلالات شدید در اعمال غده تیرویید می‌شود.
مصرف روزانه ید در مناطق مختلف دنیا متفاوت است. به طوری که در کشور‌های غربی به دلیل افزودن ید به نان و نمک و سایر مواد غذایی، مصرف روزانه ید در حدود 500 میکروگرم و در سایر کشورها میزان متوسط مصرف روزانه در حدود 150تا 200 میکروگرم است.
نیاز روزانه ید در هر فرد به طور متوسط بین 70 تا 100 میکروگرم است که 5 تا 10 درصد آن از طریق آب آشامیدنی و بقیه از طرق دیگر تامین می‌شود.
بهترین و غنی‌ترین منابع غذایی حاوی ید، ماهیان و سایر مواد غذایی دریایی هستند، چون برف و باران موجب شسته شدن ید سطحی ارتفاعات و دامنه‌های آن شده و به تدریج که آب‌ها به دریا سرازیر می‌شوند، فرآورده‌ها و محصولات غذایی دریایی، ید بیشتری جذب می‌کنند.
وظایف زیستی تیرویید

افزایش سوخت و ساز بدن، تاثیر اصلی هورمون‌های تیروییدی است. این هورمون‌ها سوخت و ساز قندها و چربی‌ها را افزایش می‌دهند. آنها باعث تحریك ساخت پروتئین نیز می‌شوند. بنابراین هورمون‌های تیرویید برای رشد طبیعی بدن ضروری هستند.
کم‌کاری تیرویید (هیپوتیروییدیسم)

این كلمه به معنی ناكافی بودن مقدار هورمون تیرویید در بدن است و با سنجش مقادیر كم هورمون‌های تیرویید در خون، تشخیص داده می‌شود.
هیپوتیروییدیسم موجب تنبلی، خواب آلودگی، خشكی پوست ، عدم تحمل سرما و یبوست می‌شود و در كودكان خیلی خردسال، نه تنها موجب بروز این نشانه‌ها می‌شود، بلكه با تأخیر رشد جسمی و مغزی همراه است.

گواتر یعنی چه؟

اصطلاح گواتر به معنی آن است كه غده تیرویید بزرگ‌تر از حد طبیعی شود (تصویر روبرو).
افرادی كه كمبود ید دارند به گواتر مبتلا می‌شوند، زیرا تیرویید آنها نمی‌تواند هورمون كافی تولید نماید. با كاهش هورمون تیرویید در خون، غده هیپوفیز هورمون TSH بیشتری تولید می‌کند كه این خود موجب افزایش كار تیرویید برای ترشح بیشتر هورمون می‌شود. گواتر نشانه‌ای از تلاش بدن برای جبران كمبود ید است، گرچه گواتر علل دیگری نیز دارد.
وقتی تیرویید پرکار می‌شود

پرکاری تیرویید بیماری نسبتا شایعی است که اکثر مردم از آن غافلند یا به تشخیص آن اهمیت چندانی نمی‌دهند. پرکاری تیرویید زمانی ایجاد می‌شود که تیرویید به هر دلیلی بیش از حد عادی هورمون تولید کند. پرکاری تیرویید بیشتر در سنین 20 تا40 سالگی رخ می‌دهد و زنان بیش از مردان دچار این بیماری می‌شوند.
در پرکاری تیرویید نیز کم‌پشتی وسیع موهای سر و ریزش مو دیده می‌شود و حتی در مواردی، موهای زیر بغل هم کاهش می‌یابد. علائم آن کاهش وزن زیاد با وجود تغذیه طبیعی، لرزش دست‌ها، تپش قلب ، عصبانیت و تغییرات پوست و مو است.
خارش پوست ، عدم تحمل گرما و برجسته شدن کره چشم (اگزوفتالمی) دردسرهایی هستند که اغلب این بیماران با آن دست به گریبانند.
خوشبختانه با یک آزمایش ساده خون می‌توان فعالیت تیرویید را اندازه گرفت و با درمان خوراکی یا دیگر درمان‌های رایج، مشکلات آن را کم کرد و به راحتی از آسیب پوست و مو جلوگیری نمود.
بنابراین علت ریزش موی شما، خارش پوستتان و خشکی آن را شاید بتوان صرفا در اختلالات تیرویید جستجو کرد. پس در موقع بروز این مشکلات، علاوه بر پزشک متخصص پوست، به یک پزشک متخصص غدد هم مراجعه کنید تا مطمئن شوید که مشکل از تیرویید شماست یا نه.


منبع:سلامتیران

[MR_Jentelman]

از اختلالات تیروئید بیشتر بدانیم



نشانه های وجود اختلال در غده تیروئید كدامند؟
1 - خستگی، اضطراب، بی خوابی
2 - كاهش وزن با وجود زیاد شدن اشتها
3 - افزایش ضربان قلب
4 - افزایش تعریق بدن
5 - تحمل نكردن گرما
6 - سوزش چشم
7 - اختلال در فرو بردن آب دهان
8 - ضعف ماهیچه های بدن

چه موقع نزد پزشك برویم؟
در صورت مشاهده هر یك از علائمی كه در بالا ذكر كردیم به پزشك مراجعه كنید تا با معاینه و آزمایش خون، وجود یا عدم وجود بیماری در شما به موقع تشخیص داده شود تا بتوانید هرچه زودتر برای درمان آن اقدام كنید.

عوامل بروز اختلال كدامند؟
علت های گوناگونی برای ابتلا به بیماری های مرتبط با این غده مهم وجود دارد كه از جمله آنها می توانیم به اختلال در سیستم ایمنی بدن، عوامل ژنتیكی، اختلال هورمونی در بدن، عمل جراحی، قرار گرفتن در معرض پرتوهایی كه به بدن آسیب می رسانند، عادات غذایی و كمبود ید در نوع تغذیه اشاره كنیم.

چند توصیه:
1 - هر چند وقت یك بار ناحیه گردن خود را تحت معاینه قرار دهید.
2 - اگر تیروئید شما پركار است سبزیجات را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
3 - سیگار نكشید. تحقیقات بسیاری ثابت كرده اند كه استعمال دخانیات بر غده تیروئید تأثیر می گذارد و اگر هم در این غده اختلال وجود داشته باشد، بیماری آن را تشدید می كند.
4 - برای درمان بیماری خود می توانید از مكمل هایی چون ویتامین ث و ب كمپلكس استفاده كنید. البته هرگز از یاد نبرید كه بدون مشورت با پزشك برای خود نسخه ای تجویز نكنید!

منبع: هموطن سلام

[MR_Jentelman]

کم‌ کاری مادرزادی تیرویید



خانم دکتر لطفا بفرمایید منظور از کم کاری مادرزادی تیرویید چیست؟


غده تیرویید که در قسمت جلوی گردن قرار دارد، از ماه سوم حاملگی شروع به فعالیت‌ می‌کند و فعالیت این غده برای رشد و تکامل جنین و همچنین بعد از تولد لازم می‌باشد. در نتیجه فعالیت غده تیرویید، هورمون‌هایی ساخته می‌شود که این هورمون‌ها باعث رشد و تکامل مغز، رشد قد و باعث تنظیم فعالیت‌های قلب می‌شود. از طرفی باعث سوخت و ساز چربی و پروتیین و قندها در بدن هم می‌شود و در سوخت و ساز ویتامین‌ها نیز تاثیر دارد. از دیگر اعمال این هورمون تنظیم درجه حرارت بدن است. برای رشد مغز، مخ و مخچه در 2 سال اول تولد، وجود غده تیرویید سالم با فعالیت طبیعی لازم می‌باشد و اگر بچه‌ای دچار کم کاری تیرویید باشد، به اختلالات رشد شدید دچار می‌شود.
یکی از اثرات خیلی مخرب کم‌ کاری تیرویید در نوزادان، عقب ماندگی ذهنی می‌باشد.
کم کاری تیرویید در نتیجه این می‌باشد که یا غده تیرویید تشکیل نشده یا هورمون‌هایی که باید توسط آن ساخته شوند، ساخته نمی‌شوند. متاسفانه به علت شدت ضایعات، معمولا در همان سال اول تولد علامت‌های کم کاری مادرزادی تیرویید خود را نشان می‌‌دهند.

عوامل ایجاد کننده کم کاری مادرزادی تیرویید کدام است؟


در کشورهایی که ید کم می‌باشد، یکی از دلایل کم کاری مادرزادی تیرویید، کمبود ید می‌باشد، ولی اکنون با توجه به این که در بسیاری از کشورها به نمک مصرفی، ید اضافه می‌کنند (از جمله در کشور ایران)، شایع‌ترین علت کم کاری تیرویید در نوزادی، تشکیل نشدن غده تیرویید می‌باشد و هورمون‌هایی که باید ساخته شوند به دلایل مختلف ساخته نمی‌شوند؛مثلا به علت کمبود آنزیم‌های سازنده هورمون.
علت اصلی تشکیل نشدن غده تیرویید مشخص نمی‌باشد، ولی ممکن است وجود یک سری پادتن‌هایی باشد که از رشد غده تیرویید جلوگیری می کنند. همچنین می‌تواند در اثر بیماری‌های ژنتیکی و ارثی، غده ی تیرویید تشکیل نشود و یا ممکن است در اثر این باشد که هورمونی که باید غده تیرویید را تحریک کند (از غده هیپوفیز ترشح می‌شود)، وجود نداشته باشد.
شیوع این بیماری چقدر است و آیا ژنتیک در ایجاد آن تاثیری دارد؟


منظور از کم کاری نوزادی تیرویید این است که این بیماری در دوره جنینی و نوزادی ایجاد می‌شود.
به دنبال مطالعاتی که در ایران انجام گرفته، تقریبا از هر 1300 نوزاد، یک نفر دچار کم کاری نوزادی تیرویید می‌باشند و معمولا نوزادان دختر دو برابر بیش‌تر از نوزادان پسر به این بیماری مبتلا می‌شوند. اگر در خانواده‌ای سابقه کم‌کاری غده تیرویید به اضافه گواتر (بزرگی غده تیرویید) وجود داشته باشد احتمال تکرار این بیماری در بچه‌های دیگر نیز وجود دارد. ولی اصولا در خود کم کاری غده تیرویید، زمینه فامیلی کم می باشد و می‌توان گفت که شایع‌ترین انواع این بیماری ارثی نمی‌باشند و معمولا به صورت تکی ایجاد می‌شود.
علایم بیماری کم کاری مادرزادی تیرویید کدام است؟


متاسفانه در 90 درصد موارد این بیماری در اوایل نوزادی، هیچ علامتی وجود ندارد و به همین خاطر پزشکان توصیه می‌کند در کشور ایران که غربالگری برای کم کاری تیرویید انجام نمی‌گیرد، همه والدین بایستی بچه‌هایشان را برای کم کاری تیرویید تست کنند و حتما باید آزمایش تیرویید برای بچه‌ها انجام گیرد. از طرفی وقتی که پزشک به تشخیصی می‌رسد و علایم را مشاهده می‌کند ممکن است خیلی دیر شده باشد، در نتیجه بهتر است قبل از این که علایم مشاهده شود، این بیماری تشخیص داده شود.
علایمی که باعث مشکوک شدن پزشک به این بیماری می‌شود، عبارت‌اند: زردی که طول بکشد، بچه‌هایی که زیاد می‌خوابند و کم گریه می‌کنند، بچه‌هایی که فتق نافی دارند و نوزادانی که یبوست دارند، نوزادانی که درجه حرارتشان خیلی پایین است، نوزادانی که حالت صدای آنها بم می‌باشد و گریه‌های خش یا حالت خفگی دارند و به طور کلی اختلال رشد بارز و قوی دارند.
راه‌های تشخیص بیماری کم کاری مادرزادی تیرویید کدام است؟


تشخیص این بیماری بیش‌تر آزمایشگاهی می‌باشد و بهتر است جهت تشخیص ترجیحا در روزهای 5 تا 7 تولد آزمایش تیرویید انجام شود؛ چون این بیماری هیچ علامتی ندارد، تشخیص لازم است حتما با انجام آزمایش تیرویید تایید شود.

[MR_Jentelman]

درمان کم کاری مادرزادی تیروئید


خوشبختانه، اگر این بیماری زود تشخیص داده شود، درمانش فقط با خوردن قرص خوراکی لووتیروکسین انجام می‌گیرد که بر اساس وزن نوزاد، پزشک مقدار مصرف این قرص را تعیین می‌کند.

عدم درمان به موقع این بیماری چه عواقبی ممکن است داشته باشد؟


بهترین زمان درمان این بیماری روزهای اول تولد، به خصوص تا شش هفتگی می‌باشد. وقتی که زمان درمان به تعویق افتد، ضریب هوشی نوزاد کم می‌شود و هر چقدر که درمان زودتر شروع شود، ضریب هوشی بیش‌تر به مقدار طبیعی نزدیک خواهد بود. به عنوان مثال اگر درمان را بعد از 3 ماهگی شروع کنیم، در نتیجه ضریب هوشی طبیعی را نخواهیم داشت، مگر این‌که کم‌کاری مادرزادی تیرویید خیلی شدید نبوده باشد. موارد شدید کم‌ کاری مادرزادی تیرویید و یا درمان بعد از 3 ماهگی نوزاد، منجر به عقب ماندگی ذهنی می‌شود.
در نتیجه، عقب ماندگی ذهنی و اختلال رشد مهم‌ترین عوارض عدم درمان به موقع در این بیماری می‌باشد.
آیا بعد از درمان این بیماری، امکان عود مجدد وجود دارد؟


اگر ثابت شود که کم‌ کاری مادرزادی تیرویید به علت نبودن غده تیرویید است و در واقع پزشک تشخیص داده باشد که کم‌کاری تیرویید موقتی نیست، در این گونه موارد درمان تا آخر عمر باید ادامه داشته باشد و در نتیجه هیچ‌وقت مصرف دارو را نباید قطع کرد، ولی در صورتی که تشخیص کم کاری مادرزادی تیرویید داشته باشند، باید تا 3 سال درمان شوند.
در سال اول، هر یک تا سه ماه و در سال دوم، هر سه ماه یک بار آزمایش تیرویید تکرار می‌شود تا مقدار دارو در حد مناسب نگه داشته شود. اگر همکاری والدین صحیح باشد با درمان، آزمایشات به حد طبیعی می‌رسد.
در بچه‌هایی که نتایج آزمایش تیرویید در طول درمان، هیچ‌وقت به حد طبیعی نرسد، باید دارو را تا آخر عمر ادامه داد، ولی بچه‌هایی که در طول سه سال اول درمان، نتیجه آزمایش تیرویید و رشدشان خوب باشد، در 3 سالگی به مدت 6 هفته درمان را قطع می‌کنیم و اگر با قطع درمان، آزمایش آن‌ها به سمت کم کاری تیرویید پیش رفت، می‌بایستی تا آخر عمر درمان را ادامه داد و اگر در 3 سالگی با قطع درمان، آزمایش‌ها در حد طبیعی باقی ماند، کم کاری، موقتی تلقی می‌شود و دیگری نیازی به درمان نمی‌باشد، مگر این که توسط پزشک تشخیص داده شود و دوباره مشکلات و علایم دیگری به سمت این بیماری وجود داشته باشد.
حتماً کم کاری مادرزادی تیرویید باید تا 3 سالگی درمان شود، مگر این که تشخیص داده شود که موقتی است. عقب ماندگی ذهنی و اختلال رشد مهم‌ترین عوارض عدم درمان به موقع در این بیماری می‌باشد. در این زمینه ارتباط پزشک با بیمار و والدین آن‌ها، عامل مهمی در تعیین پیش آگهی برای این بیماران می‌باشد.


آیا راهی برای پیش‌گیری از این بیماری وجود دارد؟
در مورد کم کاری مادرزادی تیرویید، اگر علت، کمبود ید باشد، با دادن ید به مادران قبل از بارداری، قابل پیش‌گیری می‌باشد، ولی در مواردی که علت، نبودن غده تیرویید است پیش‌گیری وجود ندارد.
برای مادری که تست حاملگی مثبت دارد، نمی‌توان ید رادیواکتیو تجویز کرد و یا داروهایی که ایجاد کم کاری در نوزاد می‌کنند، زیرا می‌تواند باعث کم کاری تیرویید در جنین شود. به یاد داشته باشید که تشخیص به موقع از اهمیت خاصی جهت پیش‌گیری از عوارض برخوردار است. خوشبختانه در برنامه‌های وزارت بهداشت پیشنهاد شده که برنامه غربالگری برای نوزادان انجام شود.
آیا در درمان این بیماری با مشکلاتی مواجه هستید؟


خوشبختانه چون برای درمان این بیماران، داروهای مناسب در کشور موجود است، با مشکل خاصی مواجه نیستیم و در واقع باید پدر و مادر برای درمان بهتر، بیش‌ترین کمک را کنند و در ماه‌های اول هر یک تا دو ماه و بر اساس توصیه پزشکان جهت آزمایش تیرویید اقدام نمایند و بلافاصله بعد از مشاهده اولین علایم، حتماً پزشک را در جریان بگذارند.
شرط درمان موفق، ارتباط بین پزشک و والدین این بچه‌ها می‌باشد.

[MR_Jentelman]

تغذیه درکم کاری تیروئید






علایم کم کاری تیروئید


در کم کاری تیروئید، سطح ترشح هورمون های تنظیم کننده ی سوخت و ساز ( متابولیسم ) بدن یا به عبارت دیگر، میزان مصرف چربی ها، پروتئین ها و کربوهیدرات ها، 15-40 درصد کاهش می یابد؛ بنابراین برخی علایم بیماری دقیقاً، برعکس علایم ناشی از پرکاری تیروئید است. شایع ترین این علایم عبارت اند از: کاهش ضربان قلب، خستگی، خواب آلودگی مفرط ، افت هوشیاری، اختلال حواس، کاهش حافظه، افزایش وزن بدن بدون افزایش مصرف غذا، یبوست، خشن شدن صدا، افتادگی پلک ها، پف آلود شدن صورت، عدم تحمل سرما، خشک و ضخیم شدن پوست و مو، سردرد و اختلال شدید د رعادات ماهیانه.

درمان


عمده ترین اقدام درمانی ، هورمون درمانی است. علی رغم این که بسیاری ازعلایم ، بعد از چند ماه درمان دارویی برطرف می شوند اما مبتلایان به این بیماری باید تمام عمر تحت نظر پزشک متخصص باشند. حمایت تغذیه ای این بیماران، به ویژه از نظر مواد مغذی که برای ساخته شدن هورمون تیروئید لازم است، همراه با درمان دارویی، بسیار اهمیت دارد.

رژیم غذایی در کم کاری تیروئید:


1- برخلاف مبتلایان به پرکاری تیروئید، این بیماران باید از مصرف زیاد مواد غذایی گواتروژن پرهیز کنند و سبزی جات را به صورت پخته مصرف نمایند. مواد غذایی گواتروژن شامل انواع کلم،شلغم، روغن گلزا ( کانولا ) ، بادام زمینی، ارزن و سویا است.
2- سویا می تواند مانع جذب کافی داروهای تیروئید شود. بنابراین باید در مصرف آن احتیاط گردد.
3- توجه داشته باشید که از نمک در پایان پخت غذا استفاده کنید، زیرا در غیر این صورت ید موجود در نمک هنگام برداشتن درب ظرف غذا، همراه با بخار خارج می شود. در این صورت شما میزان ید کمتری از آن چه که انتظار می رود دریافت خواهید کرد. در ضمن نمک یددار را نباید در شیشه های شفاف و در معرض نور نگهداری کرد.
4- توجه کنید که زیاده روی در مصرف ید باعث کم کاری تیروئید خواهد شد.
5- تنظیم کالری دریافتی برای جلوگیری از افزایش وزن ضروری است. برای این منظور مشاوره با کارشناس تغذیه، همراه با استفاده از درمان دارویی توصیه می شود.
6- اطمینان نسبت به تأمین مقادیرکافی ویتامین های C ، A،E و ویتامین های گروه B به ویژه B2 ، B3 ، B6 که برای تولید هورمون تیروئید ضروری هستند لازم است. لذا مصرف منظم مواد غذایی زیر در برنامه ی غذایی روزانه توصیه می شود:
* منابع مناسب ویتامین C: توت فرنگی، آناناس، هندوانه، موز ، سیب زمینی و هلو .
* منابع مناسب ویتامین A: جگر، تخم مرغ ، ماهی های روغنی، سبزی های سبز رنگ ( به جز گیاهان خانواده ای کلم )، سبزی ها و میوه های زرد و نارنجی رنگ. هر چه این میوه ها و سبزی ها پررنگ تر باشند غلظت ویتامین در آنها بیشتر است.
* منابع مناسب ویتامین E: روغن های گیاهی،مغز دانه ها ( به جز بادام زمینی ) وغلات.
* منابع مناسب ویتامین B: غلات سبوس دار، گوشت گاو، گوشت ماکیان و ماهی .
* استفاده از منابع مناسب غنی از روی، نظیر غذاهای دریایی، گوشت قرمز، گوشت ماکیان و غلات سبوس دار.
* استفاده از مکمل مولتی ویتامین و املاح در کنار منابع غذایی بالا.
*مصرف منظم منابع غنی از فیبر، نظیر سبزی ها، میوه هایی مانند انجیر، آلو، سیب ، مرکبات، همچنین حبوبات و غلات سبوس دار، برای برطرف شدن یبوست.
*نوشیدن آب به مقدارکافی (حداقل 7 لیوان) بسیار ضروری است.
* پرهیز از مصرف قند های ساده مانند قند و شکر، شیرینی جات و ...
* پرهیز از مصرف زیاد نوشیدنی های کافئین دار، میانه روی در مصرف فرآورده های شیری و گندم.
* استفاده از منابع غنی از آهن مانند جگر، گوشت قرمز و غلات غنی شده با آهن، به ویژه در افرادی که دارای کم خونی ناشی از فقر آهن نیز می باشند.
* استفاده از منابع غنی B12 مانند جگر گاو، جگر مرغ، گوشت گاو، ماهی قزل آلا به ویژه در افرادی که دارای کم خونی ناشی از کمبود این ویتامین هستند. عدم توجه به کم خونی با هر منشائی که باشد، در تشدید ضعف و خستگی و بسیاری از علایم دیگر مؤثر خواهد بود.
* استفاده از اسیدهای چرب ضروری به ویژه مکمل امگا – 3 که منبع غنی آن ماهی های روغنی آب های سرد هستند، می تواند در تخفیف برخی علایم مفید باشد. کمبود اسیدهای چرب ضروری می تواند باعث بر هم خوردن تعادل در عملکرد غده ی تیروئید شود. با توجه به آن چه که ذکر شد، اصلاح رژیم غذایی با توجه به نوع بیماری تیروئید بسیار مهم است.در ضمن باید در نظر داشته باشید که در پرکاری و کم کاری تیروئید، رژیم غذایی هرگز نمی توان جایگزین درمان دارویی باشد؛ بلکه باید به عنوان یک اقدام تکمیلی بسیار مفید همراه با درمان دراویی در طول زندگی مورد توجه قرار گیرد.



منبع : دنیای تغذیه شماره 33

[MR_Jentelman]

تغذیه در پرکاری تیروئید





غده ی تیروئید، غده ی پروانه ای شکل کوچکی است که در جلوی گردن قرا ر دارد. این غده علیرغم کوچکی اندازه اش، نقش بسیار عمده و حیاتی در سلامت کل بدن دارد. غده تیروئید مسوول تولید و ترشح هورمون هایی به نام های تیروکسین و تری یدوتیرونین است، که میزان سوخت و ساز بدن یا سرعت مصرف انرژی و سرعت رشد و بلوغ را تنظیم می کنند. به طور کلی ترشح منظم این هورمون ها بسیاری از اعمال و ساختار بدن را از میزان ضربان قلب گرفته تا ساختار پوست ، تحت تأثیر قرار می دهد. به علاوه هورمون کلسیتونین که در سوخت وساز کلسیم و فسفر شرکت می کند، از این غده ترشح می شود. عملکرد طبیعی غده ی تیروئید به عوامل متعددی از جمله عملکرد صحیح هیپوتالاموس، غده هیپوفیز، دریافت کافی ید و تبدیل هورمون تیروکسین به تری یدو تیرونین بستگی دارد . هنگامی که هر یک ا ز عوامل فوق به هر دلیلی، از تعادل خارج شوند، فرد، متبلا به پرکاری یا کم کاری تیروئید خواهد شد. اختلال در میزان تولید و ترشح هورمون های تیروئید از شایع ترین بیماری های مربوط به غده ی تیروئید است.
پرکاری تیروئید در بین زنان شایع تر از مردان (4 به 1) است و بیش تر در سنین 40-20 سالگی بروز می کند.


پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم)


شایع ترین علت این عارضه (85 درصد موارد) بیماری گریو است، که ناشی از تحریک بیش از حد غده ی تیروئید توسط سیستم ایمنی است. مصرف بیش از اندازه ی هورمون تیروئید یا داروهای حاوی هورمون تیروئید، فعالیت بیش از حد ندول های غده ی تیروئید و همچنین التهاب تیروئید که باعث ذخیره شدن و ترشح مقدار زیادی هورمون در خون می شود از سایر عوامل ابتلا به پرکاری تیروئید هستند. پرکاری تیروئید در بین زنان شایع تر از مردان (4 به 1) است و بیش تر در سنین 40-20 سالگی بروز می کند. افزایش ترشح هورمون های تیروئید می تواند سطح متابولیک بدن را 100-60 برابر افزایش دهد. این امر باعث بروز دامنه ی وسیعی از علائم زیر می شود.
علایم پرکاری تیروئید


کاهش وزن سریع ( علی رغم افزایش اشتها و حتی مصرف زیاد غذا)، بی حوصلگی و تحریک پذیری شدید، کاهش تمرکز، ایجاد حالات و تنش های عصبی، اضطراب و نگرانی ، اختلال خواب، افزایش- ضربان قلب و تپش قلب به دنبال انجام کارهای معمول، افزایش فشار خون، تعریق بیش از حد، ضعف عضلانی، لرزش و تنشهای غیرارادی،( خصوصاً در دستان و انگشتان) مشکلات بینایی و بیرون زدگی غیر طبیعی کره ی چشم یا اگزوفتالمی، گواتر یا بزرگ شدن غده ی تیروئید، افزایش حساسیت و تحریک پذیری نسبت به گرما، تغییر حرکات طبیعی روده ی بزرگ،( اسهال و یبوست) و ریزش مو .
درمان


این بیمار به محض تشخیص، باید تحت درمان قرار گیرد. معمولاً از ید رادیواکتیو، داروهای ضد تیروئید و در برخی موارد ازروش های جراحی برای برداشتن بخشی از غده، استفاده می شود. در هر یک از این روش های درمانی، تغییر شیوه ی زندگی، تغییر و اصلاح رژیم غذایی و تطابق فعالیت می توانند نقش بسیار مهمی در جهت بهبودی بیمار داشته باشد.


رژیم غذایی در پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم)


1- از آنجا که میزان انرژی مورد نیاز در این شرایط 60-50 درصد درصد افزایش می یابد، بیماران باید از رژیم پرکالری (حدود 40 کیلوکالری به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) استفاده نمایند. بهتر است بیماران تعداد وعده های غذایی را افزایش دهند و در مقابل، از حجم هر وعده مقداری کم کنند.
2- دریافت پروتئین نیز باید بین 75/1 – 1 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن افزایش یابد. گنجاندن تخم مرغ،گوشت قرمز، گوشت ماکیان و ترکیب غلات و حبوبات در رژیم غذایی برای تأمین نیاز پروتئینی توصیه می شود. در صورت تخلیه ی ذخایر پروتئینی بدن، استفاده از مکمل های پروتئینی به ویژه قبل و بعد از عمل جراحی زیر نظر متخصص تغذیه، می تواند مفید باشد.
3- با توجه به افزایش نیاز به ویتامین ها، استفاده از مکمل ویتامین C، ویتامین B کمپلکس خصوصاً ویتامین های B1 ، B2 ، و B12 همراه رژیم غذایی بسیار مفید می باشد. به طور کلی استفاده از مولتی ویتامین و مولتی مینرال توصیه می شود. منابع غذایی ویتامین های فوق که باید در رژیم غذایی این بیماران گنجانده شوند عبارت اند از: انبه، مرکبات ، کیوی ، شیر و فرآورده های آن، سبزیجات سبز رنگ، جوانه ی حبوبات و ماهی .
به نظر می آید مقادیر زیاد ویتامین A باعث مهار عملکرد غده ی تیروئید و بهبود علایم بیماری گریو می شوند. مکمل ویتامین C نیز برای بهبود علایم و شرایط متابولیکی مفید است. لازم است بدانید دریافت غیرضروری ویتامین ها در بدن مانند دارو، اثر خواهند کرد و می توانند اثرات جانبی متعددی بر سلامت شما داشته باشند.
4- از مصرف زیاد ید پرهیز شود. لازم به ذکر است از آن جا که بعضی از مکمل های ویتامینی و مواد معدنی، دارای مقادیری ید نیز هستند، مبتلایان به پرکاری تیروئید، باید از مصرف این قبیل مکمل ها و هرگونه مکمل ید پرهیز کنند. در ضمن از مصرف برخی غذاهای دریایی، علف ها و جلبک های دریایی هم که غنی از ید هستند، باید اجتناب نمایند.
5- مصرف کلیه ی غذاها و نوشیدنی های تحریک کننده مانند شکلات، نوشیدنی های کافئین دار( مانند چای ، قهوه ، کولا) و همچنین کشیدن سیگار باید در این بیماران محدود شود.
6- از گواتروژن های طبیعی استفاده شود. منظور از گواتروژن ها ترکیباتی هستند که باعث کاهش عملکرد غده ی تیروئید می شوند. بنابراین استفاده از آنها به هنگام پرکاری تیروئید موثر خواهد بود. منابع عمده ی گواتروژن ها عبارت اند از: سبزیجات خانواده ی کلم ،(از قبیل کلم ، گل کلم، کلم قمری، کلم بروکلی و بروکسل) اسفناج، شلغم ، گلابی ، هلو، همچنین بادام زمینی و سویا . جالب است بدانید ترکیبات گواتروژن به دنبال حرات از بین می روند.


نسبت به دریافت توام گواتروژن های طبیعی با داروهای ضد تیروئید باید کاملاً احتیاط نمود، زیرا این ترکیبات می توانند باعث افزایش عوارض جانبی داروها شوند. البته همان طور که اشاره شد پخت مواد غذایی فوق می تواند این اثرات را کاهش دهد. سایر سبزیجات مفید در هیپرتیروئیدیسم عبارت اند از: هویج ، کرفس، فلفل سبز، جعفری، تره آبی، زردآلو ، سیب ، زغال اخته، گریپ فورت و آناناس.
با توجه به این که سوخت و ساز کلسیم در مبتلایان به بیماری گریو تغییر می کند این افراد بیشتر در معرض پوکی استخوان (استئوپروز) قرار دارند. بنابراین مصرف مکمل کلسیم زیر نظر متخصص می تواند مفید باشد. در شرایطی که فرد مشکل کلیوی یا قلبی خاصی نداشته باشد، مصرف روزانه ی 4-3 لیتر آب در روز توصیه می شود. در بعضی از بیماران مبتلا به اگزوفتالمی نیز شاید مجبور به محدود کردن مقدار مایعات و نمک دریافتی باشیم.




منبع: ماهنامه دنیای تغذیه شماره 32

[sr hesabi]

پست های مفید در این باره:


مرور سریع علائم کم کاری و پرکاری تیروئید


رژیم غذایی در کم کاری تیروئید


خطرات کم کاری تیروئید در بارداری


رژیم غذایی در پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم)


پرکاری تیرویید