چگونه بفهمیم بیماری کیسه صفرا داریم؟

[MR_Jentelman]

بیماری کیسه صفرا (کوله سیستیت)، اغلب بعد از اینکه فرد چندین بار دچار سنگ های صفراوی گردید، آشکار می شود. درد این بیماری در ناحیه مشخصی از بدن و شدید می باشد.

طی مراحل زیر متوجه خواهید شد که آیا دچار بیماری کیسه صفرا هستید یا خیر؟

1- قسمتی از بدن را که درد شدیدی دارد، مشخص کنید. وقتی شخص دچار سنگ کیسه صفرا باشد، درد در قسمت کیسه صفرا دیده می شود که در سمت راست بدن و بالای شکم ، درست در زیر قفسه سینه است. درد می تواند به ناحیه پشت و شانه ها هم منتشر شود.

2- مراقب علائم بیماری باشید که تب، عرق سرد، تهوع، اسهال و درد شدید از مهم ترین آنها هستند. درد به قدری شدید است که نمی توانید به راحتی بنشینید، بایستید یا دراز بکشید.

3- آخرین باری که غذا خوردید، به یاد داشته باشد. درد سنگ کیسه صفرا معمولاً بعد از عصر شروع می شود. مثلا فرد بعد از خوردن شام، وقتی بخوابد، بعد از چند ساعت دچار دل درد می شود. هنگامی که بدن در حال استراحت است، عمل هضم غذا شروع می شود و باعث شروع درد می شود. درد به سرعت زیاد می شود و حدود 6 تا 8 ساعت طول می کشد.


4- ببینید که آیا در معرض خطر ابتلا به بیماری های کیسه صفرا هستید یا خیر؟ اگرچه هر فردی ممکن است به این بیماری دچار شود، ولی کسانی که بیشتر در معرض خطر هستند شامل خانم های باردار، خانم های بالای 40 سال سن، مردان و زنان چاق و هر کسی است که اخیراً کاهش وزن سریعی داشته است.

5- به پزشک مراجعه کنید.
تنها راهی که می توانید از وجود سنگ در کیسه صفرای خود مطمئن شوید، انجام سونوگرافی یا عکس برداری با اشعه ایکس است.
اگر سنگ ها دیده شوند، پزشک آنها را اندازه می گیرد تا مشخص شود، بیماری شما تا چه حدی شدید است.
سنگ های کوچک تر، بیشتر از سنگ های بزرگ مشکل زا هستند، زیرا می توانند وارد مجرای صفراوی شوند و آن را مسدود کنند، ولی سنگ های بزرگ نمی توانند وارد این مجرا شوند.


سایت تبیان

[MR_Jentelman]

کیسه‌ی صفرا روی سطح زیرین لوب چهارم کبد قرار دارد و عمل اصلی آن غلیظ کردن، ذخیره سازی و ترشح صفرای تولید شده توسط کبد است (کیسه صفرا در تصویر بالا با رنگ سبز مشخص شده است). ترکیب اصلی صفرا را کلسترول، بیلی روبین و نمک‌های صفراوی تشکیل می‌دهند.
بیلی روبین از آزاد شدن هموگلوبین در گلبول‌های سرخ منهدم شده به دست می‌آید. این ماده پس از انتقال به کبد، از طریق صفرا دفع می‌شود. نمک‌های صفراوی که به وسیله‌ی سلول‌های کبدی از کلسترول ساخته می‌شوند برای هضم و جذب چربی‌ها، ویتامین‌های محلول در چربی و بعضی از مواد معدنی ضروری می‌باشند. صفرا وارد مجاری صفراوی شده و در نهایت از طریق مجراها وارد کیسه‌ی صفرا می‌شود. در طی عمل هضم با رسیدن غذا به دوازدهه( قسمت فوقانی روده باریک) ، با تحریک کیسه صفرا، صفرا وارد دوازدهه می‌شود.

بیماری‌‌های کیسه‌ی صفرا:


اختلالات سیستم صفراوی هر ساله میلیون‌ها نفر را مبتلا می‌کند. بیماری‌های شایع مجاری صفراوی عبارت‌اند از:
- سنگ کیسه‌ی صفرا،
- سنگ مجرای اصلی صفراوی،
- التهاب کیسه‌ی صفرا و سایر بیماری‌ها.
(تصویر پایین از قسمت پشت بدن، کیسه صفرا را نشان می دهد).



سنگ کیسه‌ی صفرا:


این بیماری سالانه میلیون‌ها نفر را مبتلا می‌کند در بیشتر موارد بدون علایم ظاهری است. ولی وقتی سنگ از کیسه‌ی صفرا خارج و وارد مجرای صفراوی شود، ایجاد انسداد، درد و قولنج می‌نماید. در صورت انسداد، التهاب کیسه صفرا به‌وجود می‌آید. هم‌چنین رنگ مدفوع روشن می‌شود و در صورت ادامه وضعیت، صفرا به عقب برگشته و موجب زردی و صدمه رسیدن به کبد می‌شود.
بیشتر سنگ‌ها از کلسترول، بیلی روبین و نمک‌های صفراوی تشکیل شده‌اند.
عوامل خطر ایجاد سنگ‌ها عبارت‌اند از:
مونث بودن، بارداری، سن بالا، توزیع چربی در ناحیه شکم، دیابت ، استفاده از داروها (داروهای کاهش دهنده‌ی چربی خون، ضدبارداری)، کاهش سریع وزن و غیره می‌باشد. باکتری‌ها هم می‌توانند در ایجاد سنگ نقش داشته باشند. راه درمان سنگ کیسه‌ی صفرا، برداشتن کیسه‌ی صفرا به وسیله‌ی جراحی است. به ویژه اگر سنگ‌ها متعدد و بزرگ باشند. روش مخصوصی برای پیش‌گیری از سنگ کیسه‌ی صفرا، در افراد در معرض خطر وجود ندارد. عوامل تغذیه‌ای، چاقی و اجتناب از خوردن زیاد غذا، باید هر چه سریع‌تر برطرف شود. بعد از عمل جراحی و فقدان کیسه صفرا، صفرا مستقیماً از کبد به روده ترشح می‌شود که با گذشت زمان لوله‌های صفراوی گشاد می‌شوند تا بتوانند مشابه کیسه‌ی صفرای اصلی، صفرا را در خود حفظ کنند.

[MR_Jentelman]

سنگ کيسه صفرا



کيسه صفرا در پشت کبد (سمت راست بدن) قرار دارد. شکل کيسه صفرا شبيه به گلابي است. کيسه صفرا محل نگهداري صفرا مي باشد.
وظيفه کيسه صفرا عبارت است از : ذخيره صفراي ساخته شده در کبد و کمک به هضم و جذب چربي ها در روده کوچک.
بعد از خوردن غذا، کيسه صفرا، صفرا ترشح کرده و آن را وارد روده کوچک مي کند. صفرا از طريق مدفوع از بدن خارج مي شود.
صفرا مايع زرد آبکي و تلخ مي باشد که توسط سلول هاي کبد ساخته مي شود و توسط لوله هاي باريکي به کيسه صفرا و روده کوچک مي ريزد.
محتويات صفرا عبارت است از: کلسترول، کلسيم، نمک هاي صفراوي، لسيتين و ديگر مواد غير قابل استفاده.
هنگامي که، مقدار نمک هاي صفراوي و کلسترول زياد شود، سنگ کيسه صفرا به وجود مي آيد. رشد اين سنگ 3 تا 4 سانتي متر مي باشد.
انواع سنگ هاي صفراوي


1- سنگ هاي کلسترولي
اين نوع سنگ ها همانطور که از نامشان پيداست، از کلسترول ساخته شده اند و رنگشان سبز- زرد است. تقريبا 80 درصد سنگ ها از اين نوع مي باشند.
سلول هاي کبدي، کلسترول را به درون صفرا مي ريزند که اين خود عاملي است براي خارج کردن کلسترول از بدن.
همانطور که مي دانيم، کلسترول نوعي چربي مي باشد و چربي در آب غير قابل حل است. پس، کلسترول در صفرا غير قابل حل مي باشد.
کبد موادي را مي سازد که توسط آنها کلسترول به همراه صفرا خارج مي شود. حال اگر، مقدار زيادي کلسترول در صفرا وجود داشته باشد و يا کبد قادر به ساخت مواد لازم براي حمل کلسترول نباشد، اندازه کلسترول زياد شده و سنگ هاي صفراوي از نوع کلسترولي بوجود مي آيد.

2- سنگ هاي صفراوي رنگي
اين سنگ ها دو نوع هستند: سنگ هاي سياه و سنگ هاي قهوه اي
اين نوع سنگ ها از مواد زائد هموگلوبين به وجود مي آيند. (هموگلوبين، پروتئيني در گلبول هاي قرمز خون است که اکسيژن را حمل مي کند.)
هموگلوبيني که در گلبول هاي قرمز خوني کهنه و تخريب شده وجود دارد، تبديل به بيلي روبين شده و در خون آزاد مي شود. بيلي روبين توسط کبد و صفرا از بدن خارج مي شود.
حال اگر مقدار زيادي بيلي روبين در صفرا موجود باشد، با ديگر اجزاي صفرا ترکيب مي شود. اگر بيلي روبين با کلسيم ترکيب شود، سنگ هاي صفراوي سياه رنگ را تشکيل مي دهد که سخت هستند.
گاهي باکتري هاي موجود در روده، وارد مجراي صفراوي و کيسه صفرا مي شوند و بيلي روبين را تغيير مي دهند. اگر بيلي روبين تغيير يافته با کلسيم وسپس با چربي موجود در صفرا ترکيب شود، سنگ هاي صفرواي قهوه اي را تشکيل مي دهد که نرم تر از انواع سياه مي باشند.
عوامل تاثير گذارنده بر تشکيل سنگ صفرا

1- ژنتيک ( اگر نزديکان درجه اول سنگ داشته باشند).
2- جنس: خانم هاي 20 تا 60 ساله بيشتر دچار سنگ صفراوي مي شوند. به طور کلي، خانم ها دو برابر آقايان دچار اين بيماري مي شوند.

3- چاقي
4- زيادي استروژن
5- داروهاي پايين آورنده کلسترول
6- ديابت: افراد ديابتي مقدار زيادي تري گليسيريد در خونشان دارند.
7- کاهش سريع وزن: کبد مي خواهد کلسترول زيادي را به کمک صفرا خارج کند و اين خود عاملي است براي تشکيل سنگ کيسه صفرا.
8- بيماري هاي لوزالمعده
9- بيماري هاي کبدي، مانند سيروز
10- نوشيدن الکل
علائم سنگ کيسه صفرا

1- مهم ترين علامت وجود سنگ کيسه صفرا، درد در ناحيه معده يا بالاي شکم و زير قفسه سينه مي باشد. اين درد:
- ناگهان در بالاي شکم به وجود مي آيد و به قسمت راست پشت يا شانه ها کشيده مي شود.
- معمولا اين درد باعث مي شود بيمار به سختي دست خود را حرکت دهد.
- از تنفس راحت و عميق جلوگيري مي کند.
- 1 تا 5 ساعت ادامه دارد.
- در شب اتفاق مي افتد و بيمار نمي تواند خواب آرامي داشته باشد.
- بعد از هر وعده غذايي رخ مي دهد.
- غالبا با تب، تهوع و کاهش اشتها همراه است.
2- نفخ
3- عدم تحمل غذاهاي چرب
4- هضم نکرن غذا
5- آروغ زدن
علائمي که نشان دهنده مسدود شدن مجرا و بيرون نرفتن سنگ صفراست، شامل:
يرقان (علائم يرقان عبارت است از زردي پوست و سفيدي چشم ها)
ادرار تيره
مدفوع روشن
تب و سرماخوردگي
تعريق


منبع:سایت تغذیه وسلامت