هفت سین زمین شناسی ------ مختص زمین شناسان

[ابراهیم ناظمی]

سرپانتین (Serpantine)
با فرمول شیمیایی Mg, Fe)₃Si₂O₅(OH)₄) این کانی را می‌توان به فراوانی در: آلمان، سوئیس، اتریش، نروژ، بریتانیای كبیر، چك‌و‌اسلواكی، امریكا، ایران و زیمبابوه یافت.

اطلاعات کلی
دلیل‌نام‌گذاری	از كلمه لاتین Serpens به معنی مار گرفته شده است.
فرمول شیمیایی	3MgO.2SiO2.2H2O
ترکیب شیمیایی	11%h2o -843%mgo-44%sio2-
رده بندی	سیلیكات
اطلاعات کانی شناسی
ساختار بلوری	تک‌شیب
شکل بلوری	فلسی، رشته‌ای یا الیافی، پهن و كوتاه
شکل ظاهری	میكروبلور، دانه‌ای توده‌ای، الیافی
رنگ	سبز، زرد، قهوه‌ای، سیاه، قرمز
رنگ خاکه	سفید، خاكستری
رخ	خوب
جلا	کمی صابونی
شکستگی	صدفی
شفافیت	نیمه‌شفاف ، کدر( اپاک)
اثر اسید	حل شونده در HCl و H2SO4
خاصیت مغناطیسی	ندار

سانیدین (به انگلیسی: Sanidine)
با فرمول شیمیایی K[AlSi3O8] از مجموعه کانی هاست و از کلمات یونانی Sanis بمعنای پهن و کوتاه (ورقه‌ای) وidein بمفهوم دیدن گرفته شده‌است. محلول در HFو قلیاهای الکالن از نظر شکل بلور: پهن وکوتاه - ماکله، رنگ: خاکستری - زرد - متمایل به قرمز، شفافیت: شفاف - نیمه شفاف، شکستگی: صدفی - نامنظم، جلا: شیشه‌ای - صدفی، رخ: کامل - مطابق با سطح و، سیستم تبلور: مونوکلینیک و در رده‌بندی سیلیکات است و منشأ تشکیل آن ماگمائی است.

اطلاعات کلی
دلیل‌نام‌گذاری	از کلمات یونانی Sanis بمعنای پهن و کوتاه (ورقه‌ای) وidein بمفهوم دیدن گرفته شده‌است.
نام دیگر	Sanidine
فرمول شیمیایی	K[AlSi3O8]
ترکیب شیمیایی	محلول در HFو قلیاهای الکالن
رده بندی	سیلیکات
اطلاعات کانی شناسی
شکل بلوری	پهن وکوتاه - ماکله
شکل ظاهری	بلوری بطور محلی فراوان است و بیشتر در آلمان، روسیه و چک اسلواکی
رنگ	خاکستری -کرم- زرد - متمایل به قرمز
رنگ خاکه	سفید
سختی موس	۶
وزن مخصوص	۲٫۵
رخ	کامل - مطابق با سطح و
جلا	شیشه‌ای - صدفی
شکستگی	صدفی - نامنظم
شفافیت	شفاف - نیمه شفاف - کدر(اپاک)
خاصیت مغناطیسی	ندارد
پاراژنز	- بیوتیت- نفلین- کوارتز

سافیرین (به انگلیسی: Sapphirine)
با فرمول شیمیایی Mg3.5 Al4.5[O2-Al4.5 Si1.5 O18] از مجموعه کانی هاست و از واژه سافیر اخذ شده‌است. نامحلول در اسیدها و به سختی در KHSO۴ حل می‌شود. MgO:۲۰٫۴۴٪ Al2O۳:۶۶٫۵٪ SiO۲:۱۳٫۰۶٪ و ادخال‌های Fe برای اولین بار در ماداگاسکار کشف شد و از نظر شکل بلور: قرصی شکل، رنگ: آبی تیره - سیاه - خاکستری تیره، شفافیت: شفاف، جلا: شیشه ای،رخ: کامل- مطابق با سطح و در رده‌بندی سیلیکات است همچنین خاصیت مغناطیسی ندارد و منشأ تشکیل آن دگرگونی - ماگمایی است.

اطلاعات کلی
دلیل‌نام‌گذاری	از واژه سافیر اخذ شده‌است.
نام دیگر	Sapphirine
فرمول شیمیایی	Mg3.5 Al4.5[O2-Al4.5 Si1.5 O18]
ترکیب شیمیایی	نامحلول در اسیدها و به سختی در KHSO۴ حل می‌شود. MgO:۲۰٫۴۴٪ Al2O۳:۶۶٫۵٪ SiO۲:۱۳٫۰۶٪ و ادخال‌های Fe
رده بندی	سیلیکات
اطلاعات کانی شناسی
شکل بلوری	قرصی شکل
شکل ظاهری	بلوری - آگرگات دانه‌ای کمیاب است و بیشتر درآلمان شرقی، نروژ، فرانسه، ایتالیا، گروئنلند،هند، ماداگاسکار، کانادا، آفریقای جنوبی،آمریکا، قطب شمال و یونان
رنگ	آبی تیره - سیاه - خاکستری تیره
رنگ خاکه	سیاه
سختی موس	۷٫۵
وزن مخصوص	۳٫۴۶
رخ	کامل- مطابق با سطح
جلا	شیشه ای
شفافیت	شفاف،نیمه کدر
خاصیت مغناطیسی	ندارد
پاراژنز	سختی - چگالی - انحلال در اسیدها -واکنش‌های شیمیایی - اشعه Xلازولیت - کیانیت- کورنروپین- اسپینل- کرندوم

سیلویت (به انگلیسی: Sylvite)
با فرمول شیمیایی KCl از مجموعه کانی هاست و به راحتی درآب حل می‌شود-مزه تلخ و شوردارد-کانی مشابه آن هالیت است. از اسم کوچک شیمیدان هلندی Sylvius de la Boe گرفته شده‌است. درشعله شمع ذوب می‌شود و رنگ شعله بنفش دارد.. به راحتی درآب حل می‌شود - مزه تلخ و شوردارد. K:۵۵٫۴۴٪ Cl:۴۷٫۵۶٪ برای اولین بار در فرانسه کشف شد و از نظر شکل بلور: هگزائدر - اکتائدر، رنگ: سفید - زردفام - متمایل به قرمز - خاکستری - متمایل به آبی، شفافیت: شفاف - نیمه شفاف، شکستگی: صدفی، جلا: شیشه ای، رخ: کامل، سیستم تبلور: مکعبی و در رده‌بندی هالوژن است و منشأ تشکیل آن ژیزمان نمک دریایی - دریاچه‌های شور - بخارات ولکانیک است.

اطلاعات کلی
دلیل‌نام‌گذاری	به راحتی درآب حل می‌شود-مزه تلخ و شوردارد-کانی مشابه آن هالیت است. از اسم کوچک شیمیدان هلندی Sylvius de la Boe گرفته شده‌است.
نام دیگر	Sylvite
فرمول شیمیایی	KCl
ترکیب شیمیایی	درشعله شمع ذوب می‌شود و رنگ شعله بنفش دارد.. به راحتی درآب حل می‌شود - مزه تلخ و شوردارد. K:۵۵٫۴۴٪ Cl:۴۷٫۵۶٪
رده بندی	هالوژن
اطلاعات کانی شناسی
شکل بلوری	هگزائدر - اکتائدر
شکل ظاهری	بلوری - اگرگاتهای دانه‌ای، رشته‌ای یا خاکی، قشری و پوسته‌ای تقریباً کمیاب است و بیشتر در آلمان، روسیه، کانادا، آمریکا
رنگ	سفید - زردفام - متمایل به قرمز - خاکستری - متمایل به آبی
رنگ خاکه	سفید
سختی موس	۲
وزن مخصوص	۱٫۹۹
رخ	کامل
جلا	شیشه ای
شکستگی	صدفی
شفافیت	شفاف - نیمه شفاف
پاراژنز	هالیت- کارنالیت- هالیت

سلستین (Celestine) یا سلستیت (Celestite)
با فرمول شیمیایی SrSO₄، تشکیل شده از سولفات استرانسیم است؛ دلیل این نام‌گذاری این است که گاهی به رنگ آبی لطیفی، دیده شده‌است. این کانی شکننده، به شکل‌های بلوری یا گاهی الیافی تشکیل می‌شود. می‌توان آن را در تمام جهان مانند: آلمان، بریتانیا، ایتالیا، چك‌واسلواكی و ... و در مقدار کم پیدا کرد. نوع آبی آن در ماداگاسکار یافت شده‌است.





سروزیت (به انگلیسی: Cerusite)
با فرمول شیمیایی PbCO3 از مجموعه کانی هاست و دارای شکست ناصاف در زبان لاتین Cerussa به معنای سفید سربی است حل شونده در HNO3 PbO:۸۳٫۵۳٪ CO۲:۱۶٫۴۷٪ برای اولین بار در چک اسلواکی کشف شد و از نظر شکل بلور: تابولار - بی پیرامید - سوزنی - ماکله، رنگ: بیرنگ - زرد - قهوه‌ای - خاکستری تا سیاه، شفافیت: شفاف - نیمه شفاف، شکستگی: ناصاف،جلا: الماسی، رخ: ناقص، سیستم تبلور: ارترومبیک و در رده‌بندی کربنات است و منشأ تشکیل آن ثانوی است.

اطلاعات کلی
دلیل‌نام‌گذاری	دارای شکست ناصاف در زبان لاتین Cerussa به معنای سفید سربی است
نام دیگر	Cerusite
فرمول شیمیایی	PbCO3
ترکیب شیمیایی	حل شونده در HNO3 PbO:۸۳٫۵۳٪ CO۲:۱۶٫۴۷٪
رده بندی	کربنات
اطلاعات کانی شناسی
شکل بلوری	تابولار - بی پیرامید - سوزنی - ماکله
شکل ظاهری	بلور - اگرگات دانه‌ای استالاکیت - به ندرت فیبری یا الیافی فراوان است و بیشتر در آلمان غربی، چک اسلواکی، ایتالیا و آمریکا
رنگ	بیرنگ - زرد - قهوه‌ای - خاکستری تا سیاه
رنگ خاکه	سفید
سختی موس	۳-۳٫۵
وزن مخصوص	۶٫۴-۶٫۵
رخ	ناقص
جلا	الماسی
شکستگی	ناصاف
شفافیت	شفاف - نیمه کدر
خاصیت مغناطیسی	ندارد
پاراژنز	سلستین - باریتین - انگلزیت- آنگلزیت- گالن- پیرومورفیت

سیدریت (به انگلیسی: Siderite)
با فرمول شیمیایی FeCO3 از مجموعه کانی هاست و از کلمه یونانی Sideros یعنی آهن اخذ شده‌است. محلول در HCl FeO:۶۲٫۰۱٪ CO۲:۳۷٫۹۹٪ همراه با ادخال‌های: Mg,Ca,Mn,Zn پوشش فلزی برای اولین بار در آلمان غربی کشف شد و از نظرشکل بلور: رمبوئدر - به ندرت قرصی شکل - منشوری -، رنگ: متمایل به زرد - قهوه‌ای - زرد قهوه‌ای - خاکستری - قهوه‌ای تیره -، شفافیت: غیر شفاف - نیمه شفاف، شکستگی: صدفی - نامنظم - کامل، جلا: شیشه‌ای - نیمه مات، رخ: کامل - مطابق با سطح، سیستم تبلور: رمبوئدریک و در رده‌بندی کربنات است همچنین خاصیت مغناطیسی متغیر و منشأ تشکیل آن هیدروترمال - متاسوماتیک - پگماتیتی - است.

اطلاعات کلی
دلیل‌نام‌گذاری	از کلمه یونانی Sideros یعنی آهن اخذ شده‌است.
نام دیگر	Siderite
فرمول شیمیایی	FeCO3
ترکیب شیمیایی	محلول در HCl FeO:۶۲٫۰۱٪ CO۲:۳۷٫۹۹٪ همراه با ادخال‌های: Mg,Ca,Mn,Zn پوشش فلزی
رده بندی	کربنات
اطلاعات کانی شناسی
شکل بلوری	رمبوئدر - به ندرت قرصی شکل - منشوری -
شکل ظاهری	بلوری - توده‌ای - فشرده - انگورهای کامل - پسودومرف فراوان ; آلمان غربی و شرقی، اطریش، چک و اسلواکی، انگلیس، اسپانیا،فرانسه، آمریکا و الجزایر
رنگ	متمایل به زرد - قهوه‌ای - زرد قهوه‌ای -خاکستری - قهوه‌ای تیره -
رنگ خاکه	سفید - متمایل به زرد
سختی موس	۴
وزن مخصوص	۳٫۷-۳٫۹
رخ	کامل - مطابق با سطح
جلا	شیشه‌ای - نیمه مات
شکستگی	صدفی - نامنظم - کامل
شفافیت	غیر شفاف - نیمه شفاف
خاصیت مغناطیسی	متغیر
پاراژنز	اشعه X و واکنش‌های شیمیائیدولومیت - آنکریت - ماگنزیت- کالکوپیریت- تترائدریت- کلسیت- آنکریت- باریت- پیریت- کوارتز و غیرهپنوماتولیتی - رسوبیبه ندرت ماکله