تانک تی 90 روسیه

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

تانک T-90، یکی از سومین نسل تانک های مدرن روسیه است که به صورت اساسی، نمونه ی مدرنیزه شده ی تانک T-72B به شمار می رود. در کل، بهبود رسانی و همینطور ارتقاء هایی روی این تانک نصب شده است که اغلب آنها نمونه های ارتقاء یافته ی تانک T-80U هستند. در اصل، این تانک T-72BU نامگذاری شد، اما بعد ها آن را تانک T-90 نامیدند. در حال حاضر این تانک، مدرن ترین و همینطور پیشرفته ترین تانک روسیه محسوب می گردد که در خدمت نیروی زمینی روسیه و همینطور سایر یگان ها می باشد. روی هم رفته، توسعه هایی روی T-72 صورت گرفت که آن را به T-90 امروزی تبدیل کرد. برخی ویژگی ها نظیر استفاده از توپ 125 میلیمتری 2A46 بدون خان، سایت دیدبانی 1G46 توپچی، پرتاب کننده های نارنجک های دودزا، زره واکنشگر فعال کنتاکت 5، گیزنده های هشدار دهنده ی لیزری، استتار ناکیلدا و همینطور سامانه های جیمینگ مادون قرمز اشتورا که برای منحرف کردن موشک های ضد تانک هدایت شونده به کار می رود، روی تانک نصب شده است. منتشر کننده ی های EMP یا الکترونیک- مغناطیس پالس هم روی این تانک آزمایش شده اند، اما تا کنون خبری از نصب آنها روی تانک های در حال خدمت T-90 نشده است. تانک T-90 در کمپانی Uralvagonzavod نیزانی تگیل روسیه ساخته می شود. از سال 2011، به نیرو های زمینی ارتش روسیه گفته شد که قرار است با تانک های جدید Armata که ساخت فدراسیون روسیه هستند، مجهز شوند، اما از قرار معلوم، یگان های روسی در سال 2016 به این تانک ها مجهز خواهند شد.
توسعه
در سال 1992، وزارت دفاع روسیه تصمیم گرفت تا به صورت موازی، دو طرح ساخت تانک های اصلی میدان نبرد، به جهت تامین نیاز های بخش زرهی ارتش را در کشورش آغاز کند. وزارت دفاع تصمیم گرفت تا دو طرح، اولی ساخت T-80U و دومی نیز تانک T-72B بود را اجرایی کند. این دو هر کدام در شهر مختلفی ساخته می شدند و برای روسیه به لحاظ اقتصادی بسیار درآمد زا و پر سود بود. دولت تصمیم گرفت تا بخش کوچکی از درآمد این تانک ها به شهر هایی اختصاص دهد که تانک ها در آن ساخته می شوند. در کمپانی Omsk 5 دستگاه تانک T-80U و Uralvagonzavod نیز 15 دستگاه تانک T-72 ساخته شد. هر دو کمپانی امیدوار بودند تا بتوانند تانک ها را برای یک سفارش بزرگ خارجی آماده کنند. نیزانی تگیل یک مقدار بیشتر تانک T-72BA ساخت. تانک های T-72B با زره های واکنشگر انفجاری نسل سوم که در روسیه کنتاکت 5 نامیده می شدند، پوشیده شد که هم اکنون و در حال حاضر در تانک T-80U نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

نسخه های بهبود یافته ی تانک T-72 که برای صادرات در نظر گرفته شده بودند، چشم انداز بهتری در مقایسه با تانک T-80U داشتند. همینطور نیزانی تگیل انتظار داشت تا توسط وزارت دفاع این تانک ها خریداری شوند و خط تولید انبوهشان نیز راه اندازی گردد. تانک T-80U دارای یک سیستم کنترل آتش تا حدودی غیر تخصصی بود که به عنوان سیستم کنترل آتش تانک T-72BU نیز در نظر گرفته شد و در طراحی این تانک به کار رفت. تانک T-90 توسط دفتر Kartsev-Venediktov، زیر مجموعه ی Uralvagonzavod طراحی و توسعه داده شد که در در نیزانی تگیل روسیه واقع شده است. مدل های ساخته شده ی T-90 مبتنی بر پایه و اساس تانک T-72BM بود که برخی از تجهیزاتش را از تانک T-80 به ارث برده بود.
تانک T-90 با یک موتور 830 اسب بخاری وارد خط تولید کارخانه به صورت تولید سطح پایین گردید که این اتفاق در سال 1993 میلادی رخ داد و تعدادی نمونه ی اولیه ساخته شد. از ویژگی های تانک جدید می توان به وجود زره واکنشگر انفجاری کنتاکت 5 بر روی بدنه و برجک اشاره کرد. ظاهر این تانک تا حدودی معمولی و بدور از پیچیدگی ساخته شده و نشان دهنده ی یک ارتقاء سنگین و همه جانبه در سیستم های تانک T-72 به شمار می رود که می توان در این خصوص به توپ این تانک اشاره کرد. نسخه ی T-90S برای مدل صادراتی در نظر گرفته شد. تانک T-90 دارای 3 خصیصه ی جدید و مدرن برای حفاظت می باشد که می توان به این موارد اشاره کرد: 1- زره کامپوزیتی روی برجک 2- نسل جدید زره های حفاظتی کتاکت 5 3- سامانه های حفاظت فعال جیمینگ اشتورا-1 در دو طرف برجک.
تاریخچه ی خدمتی تانک T-90
وزارت دفاع روسیه در خصوص انتخاب یک تانک به عنوان تانک اصلی میدان نبرد در کشورش دچار شک و دودلی شد. در سال 1995 قرار بر این شد که یکی از آن دو نوع را به عنوان تانک اصلی میدان نبرد برگزیند، اما در این راه مشکلاتی نیز وجود داشت. از جمله آنها می توان به کمی گران بودن تانک T-80 و همینطور ضعیف بودنش اشاره کرد. این تانک به علت وجود موتور توربینی، سوخت بسیار زیادی مصرف می کرد و نیروی لجستیک دائما می بایست در میدان نبرد سوخت مورد نیاز این تانک را تامین کند، اشاره کرد. همینطور عملکرد ضعیف و بد این تانک در جنگ اول چچن (البته در این خصوص مقصر اصلی تانک ها نبودند، به علت اینکه تازه شوروی فروپاشی شده بود، خدمه و همینطور فرماندهان از متد های جدید جنگی استفاده نمی کردند، به همین علت در جنگ چچن، در برابر فرماندهان چچنی که اکثرا در جنگ افغانستان شرکت کرده بودند، شکست خوردند) وزارت دفاع را از انتخاب این تانک منصرف کرد.

نشان ناحیه نظامی سیبری

در سپتامبر سال 1995، 107 دستگاه از تانک های T-90 در ناحیه نظامی سیبری به وسیله ی روسیه ساخته شد. در اواسط سال 1996، 107 دستگاه تانک ساخته شده، به خدمت شرقی ترین ناحیه نظامی ارتش روسیه درآمد. در سال 1999، کارایی ها و همینطور عملکرد این تانک برای ارتش تا حدودی مورد تایید قرار گرفت و مدل جدید را با برجک تانک Object 187 (تانکی که در زمان شوروی قرار بود تا ساخته شود، اما به دلایل مشکلاتی ساختش کنسل شد) در عوض برجک از طریق ریخته گری یا Casting مجهز گردد. نسخه ی جدید ساخته شده را به افتخار سرپرست طراحان و توسعه دهندگان این تانک، Vladimir Potkin، Vladimir نامیدند. این شخص در سال 1999 فوت کرد. هنوز نامعلوم است که چه کسی دیگر طراحی ها و توسعه ها را روی این تانک بعد از فوت ولادمیر پوتکین، چه از لحاظ حفاظت زرهی و چه از لحاظ طراحی ظاهری بر عهده گرفته است.
در سال 1999 و در طی جنگ های چچن و داغستان، وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که حین نبرد با دشمنان، یک دستگاه تانک T-90A به وسیله ی 7 عدد راکت RPG مورد اصابت قرار گرفت، اما بدون هیچ مشکلی و پس از یک سری باز سازی ها، دوباره به خدمت بازگشت. روزنامه ها و همینطور ژورنال های آن زمان در طی نتیجه گیری هایشان، از تانک T-90A ، به عنوان یکی از بهترین و همینطور حفاظت شده ترین تانک موجود در ارتش روسیه یاد کردند که با استفاده از سامانه های حفاظت فعال، اللخصوص سامانه ی Shtora-1 و Arena حفاظت تانک در برابر راکت ها و موشک های ضد تانک به صورت محسوسی بالا رفته است.

نقشه ناحیه نظامی سیبری

در سال 2007، گارد پنجم تانک های محفاظ واقع در ناحیه نظامی سیبری، تعداد 334 دستگاه تانک T-90 و همینطور 7 دستگاه نیز به نیروی دریایی ارتش تحویل داده شد. در همان سال، 31 دستگاه تانک جدید به خدمت ارتش درآمد. در سال 2008 نیز نیز تعداد 60 دستگاه تانک T-90 وارد خدمت گردید.
سازمان فدرال روسیه که بر قرارداد ها نظارت دارد، در جولای سال 2008، قراردادی با کمپانی Uralvagonzavod عقد کرد تا تانک جدید T-95 را که در دسته ی تانک های نسل چهارم روسیه قرار داشت، تولید نماید. در سال 2009 این تانک برای بررسی ها و همینطور توسعه های مورد نیاز به Uralvagonzavod نیزانی تگیل رفت اما در می سال 2010 بنا به دلایلی کنسل شد.
روسیه بعد از شکست پروژه ی T-95، تصمیم گرفت تا پلتفرم جنگی یکپارچه ی T-99 که با نام Armata نیز شناخته می گردد را در سال 2015 عملیاتی کرده و به نیرو های ارتش تحویل دهد. این تانک در بسیاری از موارد به صورت اساسی توسعه داده شده و از این موارد می توان به موتور قدرتمند، زره بهبود یافته، توپ جدید با یک بارگذار خودکار و در انتها افزایش فضای ذخیره سازی مهمات و قرار گیری خدمه اشاره کرد.


صادرات تانک T-90 به دیگر کشور ها

هند

در سال 2001، کشور هند تصمیم گرفت تا از روسیه تعداد 310 دستگاه تانک T-90 مدل S خریداری نماید. از این 310 دستگاه، 120 دستگاه به صورت کامل تحویل هند داده شد و 90 دستگاه نیز به صورت کیت های نیمه کامل و 100 دستگاه نیز به صورت کیت های کامل به هند تحویل داده شد. تانک T-90 به این دلیل به خدمت ارتش درآمد و این کشور آن را خریداری نمود که هند خود دارای یگان بزرگی از تانک های T-72 می باشد و این تانک با T-90 در 60 درصد موارد، از لحاظ لجستیکی و آموزش و نگهداری مشترک می باشد. هند این تانک ها را از روسیه بعد از تاخیر و مشکل به وجود آمده در ساخت تانک Arjun خریداری کرد و مهمترین علت خرید هند، مقابله با کشور پاکستان بود که به تازگی تانک های T-80UD را از اوکراین در بین سالهای 1995 الی 1997 خریداری کرده بود. تانک های فروخته شده به هند، فاقد سامانه ی غعال/غیرفعال Shtora-1 است و حفاظت از این تانک ها فقط توسط زره های کنتاکت 5 صورت می گیرد. البته هند به تازگی در حال صحبت با روسیه در خصوص مدرنیزه کردن تانک های T-90 خود با تجهیزات و امکانات مناسب میدان نبرد است و ممکن است در این بروزرسانی هایی که به هند فروخته می شود، سامانه ی shtora-1 نیز به چشم بخورد.

تانک های T-90 کشور هند با دو استتار متفاوت

تانک T-90M Bhishma، نمونه ی مدرنیزه ی T-90S خریداری شده از روسیه است که کشور هند با کمک متخصصین روسی و فرانسوی، یک سری برورسانی های تقریبا سنگینی را روی آن اجرا کردند. (Bhishma نام یک استوره ی شکست ناپذیر هندی در افسانه ی مهاباراتا است) تانک های جدید با سایت های حرارتی ساخت تالس فرانسه به نام Catherin-FC است و همچنین زره کنتاکت 5 روسها K5 مجهز می شوند. کنتاکت 5 روسها در T-90 های صادراتی حفاظت سطح 1.2 (20 درصد) در برابر گلوله های انرژی جنبشی (APFSDS) و 1.7- 1.8 (70 درصد) نیز در برابر گلوله های انرژی شیمیایی (Tandem HEAT) فراهم می کند. البته لازم به ذکر است که لایه های نیمه فعال زره سرامیکی با نرخ بالای حفاظت روی این تانک ها به عنوان پوشش زرهی نصب می شوند. در نسخه های داخلی، یک ترکیب خاص و تقریبا پیشرفته از زره ها روی برجک نصب می شوند که در نسخه ی موجود در هند یعنی T-90 Bhishma نیز نصب شده اند. در برخی از آزمایشات انجام شده روی این تانک، با حضور یک سری نمایندگان دولت و ارتش، در فاصله ی 250 متری، یک گلوله ی M829A2/KEW-A2 APFSDS بر روی تانک T-90S قفل کرد و به سمتش شلیک شد که روی این تانک ها با وجود اینکه زره های توکار ERA کناکت 5 موجود نمی باشد، با احتساب اینها، باز هم به داخل تانک نفوذ نکرد و حفاظت خوبی را برای تانک فراهم نمود. البته این کار بزرگترین دلیل هند برای خریدن تانک های T-90 Bhishma برای ارتش محسوب می گردد.
در آپریل سال 2008، ارتش هند برای مهندسین کمپانی های Rafael، BAE Systems، Raytheon، Rosoboronexport، Saab، و IBD Deisenroth درخواستی مبتنی بر کمک در ساخت یک سیستم حفاظت فعال برای تانک T-90S Bhishma به آنها ارسال کرد. هند میان این شرکت ها مزایده ای برگذار نمود که برنده می توانست آن سیستم را برای تانکهای هندی با ارزش قرارداد 270 میلیون دلار، بسازد. کمپانی سوئدی Saab با سیستم حفاظت LEDS-150 پیروز این مزایده گردید.

سیستم حفاظت فعال LEDS-150
سیستم LEDS-150 یا سیستم دفاعی الکترونیکی زمینی، یک سامانه ی حفاظت فعال ساخته شده و توسعه یافته توسط کمپانی SAAB سوئد است که توسط کمپانی های آفریقای جنوبی و دیگر زیرمجموعه های SAAB طراحی شده است. این سیستم قادر است تا اغلب خطرات و همینطور تهدیداتی که به سمت وسیله ی نقلیه ای که سیستم رویش نصب شده است را شناسایی کرده و با توجه به نوعشان، از متد ها و شیوه های برخورد نرم و یا سخت علیه آنها به کار گیری کند.
این سامانه شامل یک سری سنسور ها و حسگر های هشدار لیزری ADC-150 کنترل کننده فعال، تعدادی حسگر تشخیص نوع مهمات و همینطور حسگر های تجزیه و تحلیل کننده می باشد. از دیگر سنسور ها می توان به HSDL یا پرتابه های هدایت شده با سرعت بالا که به سیستم اجازه میدهد با توجه به نوعش با آن برخورد نرم و یا سخت انجام دهد و این قابلیت را دارد که نتایج تجزیه و تحلیل و همینطور داده ها را به پلتفرم و از پلتفرم به یک صفحه نمایش درون تانک منتقل کند.
این سیستم از یک دستگاه Mongoose-1 ساخت Denel Dynamics استفاده می کند که اجسام شلیک شده به سمتش را از 5 الی 15 متر تشخیص می دهد و پس از تشخیص، با آن برخورد می کند. سامانه ی حفاظت فعال LEDS-150 یک پوشش 360 درجه به اطراف تانک را فراهم می سازد و از -15 الی +65 نیز می تواند هر شیئ که به سمت آن در حال حرکت است را تشخیص دهد.


http://iran-armory.ir/1393/12/%D8%AA...3%DB%8C%D9%87/

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

سومین قرارداد به ارزش 1.23 میلیارد دلار در دسامبر 2007 برای ارتقاء و بروز رسانی 347 دستگاه تانک T-90M بسته شد که ارتش در نظر دارد تا با انجام این بروزرسانی ها، 21 هنگ متشکل از تانک های T-90 و 40 هنگ نیز شامل تانک های T-72 تشکیل دهد. ارتش هند اولین دسته از تانک های T-90M (M در انتهای نام این تانک به معنای مدرنیزه سازی می باشد) را در پایان 2009 توسط متخصصین Uralvagonzavod در نیزانی تگیل به صورت کیت های مونتاژی در داخل هند، دریافت کردند.

در T-90M جدید، از زره جدید K-6 یا کاکتوس-6 استفاده شده که از خانواده زره های واکنشگر انفجاری یا ERA است و به صورت بلوک های زرهی در قسمت جلوی بدنه و همینطور بالای برجک مورد استفاده قرار می گیرند. (لازم به ذکر است که این چیدمان در تانک T-90S به صورت زره های کنتاکت 5 است) اسرائیل نیز از یک نوع ماده ی خاص جهت گرم نشدن سیستم های دیداری و بصری تانک استفاده کرده است که به صورت محیطی آنها را سرد نگه میدارد. این پدیده را سرما کاری می نامند که بحث بسیار مفصل و پیچیده ای دارد و از حوصله ی این موضوع خارج است. سیستم های نسل جدید تصویر برداری حرارتی THALES فرانسه به نام کاترین FC نیز از این ماده استفاده می کنند. در مجموع کشور هند در نظر دارد تا سال 2018 الی 2020، تعداد 1640 دستگاه تانک را در حال سرویس و آماده باش نگهدارد.

اولین دسته از تانک های تولید شده ی T-90M در هند به صورت تحت لیسانس در 24 آگوست 2009 وارد خط تولید شد. این دسته از تانک ها را ارتش هند در صنایع تسلیحات سازی Avadi در Tamil Nadu تولید کرد. هند بعد از این، تعداد 354 دستگاه تانک جدید T-90MS برای 6 هنگ ارتش خود در نزدیک مرز چین خریداری نمود که در مجموع با احتساب تمامی انواع و مدل های مختلف تانک T-90 در ارتش این کشور، 4500 دستگاه تانک (شامل تانک های T-90، T-72 و آرجون) در حال سرویس، هند سومین کشور بزرگترین دارنده ی تانک در دنیا محسوب می گردد.

کشور هند در نظر دارد تا 21 هنگ از تانک های T-90 تا سال 2020 تشکیل دهد که در هر هنگ، 45 تانک عملیاتی و 17 تانک آموزشی وجود داشته باشد که در مجموع هر هنگ شامل 62 تانک می گردد. در 17 سپتامبر 2013، وزارت دفاع هندوستان قبول کرد تا 235 دستگاه تانک T-90 به صورت تحت لیسانس کشور روسیه را در کشور خودش تولید نماید.

دیگر استفاده کنندگان

کمیته ی دفاعی کشور قبرس در ژانویه 2009 طی سلسله جلساتی پذیرفت که 41 دستگاه تانک T-90 ساخت روسیه را خریداری و به ارتش تحویل دهند. پول خرید این تانک ها از بودجه ی تخصیص یافته به وزارت دفاع این کشور تامین گردید که در همان سال به این نیرو داده شد. قبرس در حال حاضر از تانک های T-80 استفاده می کند که ساخت کشور روسیه می باشند. در مارس 2010 خبری منتشر شد مبتنی بر اینکه قبرس در نظر دارد تا 41 دستگاه تانک T-80 بهبود یافته در عوض تانک های T-90 دریافت نماید که بروزرسانی های سنگینی روی آنها صورت گرفته بود.

تانک تی 90 در جشنواره تکنولوژی مهندسی سال 2012

یک منبع آگاه ونزوئلایی در وزارت دفاع این کشور ازعان داشت که در زمان ریاست جمهوری هوگو چاوز، تصمیم داشت تا تانک های اصلی ارتش را که AMX-30 فرانسوی بودند با 50 الی 100 دستگاه تانک T-90 ساخت روسیه جایگزین نماید. این نوشته ها بر اساس گفته های Jack Sweeney در یک مقاله ی تجزیه و تحلیلی منتشر شده در اکتبر 2008 است. در سپتامبر 2009، قراردادی مبتنی بر دریافت 92 دستگاه T-72 میان روسیه و ونزوئلا بسته شد که به جای T-90، T-72 دریافت کردند. عربستان سعودی نیز در سال 2008 تصمیم داشت تا از تانک های T-90 روسی خریداری نماید که تعداد این تانک ها 150 دستگاه بود. وزیر دفاع کشور لبنان، Elias El Murr با وزیر دفاع کشور روسیه، Anatoly Serdyukov در دسامبر 2008 دیدار هایی داشت که در این دیدار ها قرار شد تا این کشور از روسیه تجهیزات نظامی خریداری نماید و تانک های T-90 نیز جزء این خرید ها بودند.

در فوریه سال 2010، قرادادی مابین روسیه و لیبی بسته شد. بر اساس جزئیات این قرارداد که هرگز منتشر نشد، لیبی از روسیه 20 جنگنده، سیستم های پدافند هوایی و همینطور خرید تعدادی تانک T-90 را کرده بود که در کنار این T-90 ها، تعداد 140 دستگاه T-72 مدرنیزه شده نیز وجود داشت. با این وجود، بعد از فروپاشی دولت لیبی توسط شورشیان و از هم پاشیدن این کشور در سال 2011، سازمان ملل هرگونه ارسال تسلیحات و مهمات به هر نحوی را ممنوع اعلام کرد و قرارداد روسیه نیز از اعتبار ساقط گردید.

معرفی تخصصی T-90

جنگ افزار

توپ و همینطور سلاح اصلی تانک T-90، یک توپ 2A46M با کالیبر 125 میلیمتر است. روی این توپ بهینه سازی های سنگینی صورت گرفت تا بتواند انواع مختلف موشک های ضد تانک را شلیک کند و اینکه از این توپ در سری T-80 نیز به عنوان سلاح اصلی مورد استفاده قرار گرفت. این توپ به راحتی می تواند تعویض گردد و همینطور قادر است تا گلوله های مختلف از جمله APFSDS، گلوله های شدیدالانفجار ضد تانک HEAD و شدیدالانفجار ترکش دار HE-FRAG مانند 9M119 رفلکس ضد تانک هدایت شونده که از طریق این توپ شلیک می شوند. رفلکس روسی یک موشک نیمه خودکار هدایت لیزری با سر جنگی خرج گود است که می تواند از فاصله ی 100 متر الی 6 کیلومتر تاثیر گذار باشد، همچنین این گلوله به 17.5 ثانیه زمان برای رسیدن به حداکثر برد نیازمند است. گلوله ی رفلکس می تواند تا 950 میلیمتر یا 37 اینچ درون زره از جنس استیل نفوذ کند. از این گلوله می توان برای هدف قرار دادن بالگرد هایی که در ارتفاع پایین پرواز می کنند نیز استفاده نمود.

توپ 2A46-m مورد استفاده در تانک T-90

سلاح ثانویه این تانک، یک مسلسل سنگین 12.7 میلیمتری کالیبر 50 NSV هدایت خودکار ضد هوایی است که می تواند روی جایگاه مخصوص فرمانده نصب شود و همینطور تا برد 2 کیلومتر اجرای آتش موثر نماید به صورتی که هدف از بین برود. نرخ آتش این مسلسل 700 الی 800 گلوله در دقیقه است که 300 گلوله برای این مسلسل در تانک T-90 در نظر گرفته شده است. این مسلسل سنگین، یعنی NSV، در دهه ی 90 میلادی با مسلسل Kord جایگزین شد و از آن به بعد از همین مسلسل به صورت گسترده استفاده گردید. در کنار این کالیبر 50، یک PKMT کالیبر 30 یا 7.62 میلیمتری به صورت هم محور با توپ اصلی که دارای وزنی معادل 10.5 کیلوگرم می باشد، قرار می گیرد و هر جعبه ی این مسلسل توانایی حمل 250 عدد گلوله را داراست که در مجموع 7 هزار فشنگ برای آن در نظر گرفته شده است.

همانند سایر تانک های مدرن روسی، توپ 2A46M تانک T-90 نیز از بارگذار خودکار استفاده می کند. روس ها با افزودن بارگذار خودکار به تانک هایشان، بارگذاری دستی را کنار گذاشتن و با این کار یک نفر از خدمه کاسته می شود و ترتیب خدمه در تانک ها به این صورت است: فرمانده، توپچی و راننده. این بارگذار خودکار قادر است تا 22 گلوله را به صورت آماده در خود نگهداری کند، کنسول مخصوص بارگذار خودکار، الکترونیکی است و می تواند در 5 الی 8 ثانیه گلوله ی مورد نظر را بارگذاری نماید. پیشنهادی ارائه گردید مبتنی بر اینکه بارگذار خودکار تانک T-90 به گونه ای بهینه سازی شود تا بتواند ویژگی مهم و همینطور اساسی را برای این تانک به ارمغان بیاورد و آن شلیک مهمات ضد زره آمریکایی همچون M828A3 در کنار 3BM-44M بود. گلوله های شدیدالانفجار نظیر 3BK21B (با لایه اورانیوم ضعیف شده)، 3BK29 (با توانایی نفوذ 800 میلیمتری درون زره) و 3BK29M (با سر جنگی سه مرحله ای) توانایی شلیک شدن از طریق توپ 2A46M را دارا می باشند. از دیگر ویژگی های این تانک می توان به سیستم تنظیمات فیوز اشاره کرد که به تانک این اجازه را میدهد تا گلوله های 3OF26 شدیدالانفجار ترکش دار را در فاصله ای خاص منفجر کند. این خاصیت را می توان با استفاده از سیستم مسافت یاب لیزری تانک بهبود بخشید، برای مثال این گلوله زمانی که به سمت یک بالگرد شلیک می شود، 2 متر قبل از اینکه به بالگرد اصابت کند، منفجر می شود و با این کار ترکش ها به تمامی نقاط بالگرد خواهند رسید. حداکثر برد این گلوله ها 10 کیلومتر است.

تانک T-90A در حال شلیک

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

سیستم کنترل آتش تانک T-90 دارای یک سری ویژگی های خاص و همینطور منحصر به فرد است که در ادامه آنها را برای شما توضیح خواهم داد. این سیستم توانایی شلیک هنگام حرکت را دارد. با استفاده از این سیستم می توان اهداف جنگی سخت در فاصله ی 5 کیلومتری در حال حرکت با سرعت 30 کیلومتر را هدف قرار داد که این میزان به حدی دقیق است که اکثر اوقات در اولین شلیک به هدف برخورد می کند. در یکی از سلسله آزمایشات تانک T-90، 24 دستگاه پرتابگر یا اصطلاحا لانچر موشک در اطراف این تانک قرار داده شد که هر کدام فاصله ای به میزان 4 یا 5 کیلومتر داشتند و این تانک توانست تمامی 24 دستگاه را مورد هدف قرار دهد. یک توپچی با تجربه می تواند 54 هدف را با سرعت 25 کیلومتر در ساعت با فاصله ی 1.5 الی 2.5 کیلومتر به درستی مورد هدف قرار دهد، یه گونه ای که در انتخاب هدف و همینطور شلیک برنامه ریزی دقیقی صورت گیرد.

سیستم کنترل آتش تانک T-90، دارای سامانه های دید در شب و روز PNK-4S/SR AGAT که روی برجک و جلوی جایگاه فرمانده نصب می شوند که عمده کار این سامانه تشخیص اندازه و ابعاد یک تانک در شب و همینطور تشخیص فاصله اش با تانک است که می تواند تخیص دقیق از 700 الی 1100 متر باشد. (این میزان بستگی به نوع سامانه دارد و ممکن است در دیگر سامانه ها این میزان متفاوت باشد) در مدل های اولیه تانک T-90، سامانه های TO1-KO1 BURAN روی تانک ها نصب می شدند، اما در نسخه های جدید تر (T-90S) این سامانه به مدل ESSA ارتقاء داده شد که به کاربر اجازه می داد تا فاصله ی 5 الی 8 کیلومتر، به هدف ها شلیک کند، این سامانه ساخت شرکت THALES است که Catherine FC نام دارد. همچنین برای توپچی نیز سایت بصری تعبیه شده با نام 1G46 که می تواند در روز اطراف را مشاهده کند و علاوه بر آن شامل یک مسافت یاب لیزری، کانال هدایت موشک که به توپچی اجازه می دهد تا ابعاد و اندازه هدف را تعینن کرده و از فاصله ی 5 الی 8 متری به آن شلیک کند.

موتور تانک T-90

نیروی محرکه

یکی از جذاب ترین مباحث زرهی، نیروی محرکه ی وسیله ی نقلیه است، اغلب خوانندگان بیشتر وقت خود را صرف دانستن نیروی محرکه و همینطور حفاظت از خودرو، تانک و یا نفربر می کنند که در نوع خود شیرین است! اما برویم به سمت پیشرانه ی این تانک مدرن روسی که یک موتور دیزل B-92C (V-92S) است که در کمپانی Chelyabinsk Tractor Plant روسیه ساخته شده است. در دیگر مدل های این تانک روسی از موتور های مختلفی استفاده می شود، همانند موتور V-84MS که توانایی تولید 840 اسب بخار قدرت را دارا می باشد و از موتور های 12 سیلندر 4 زمانه می باشد که به 1000 و 1250 اسب بخار نیز توسعه داده شده اند و توسط کمپانی Uralvagonzavod ساخته شده اند. تانک های T-90S با یک موتور 1000 اسب بخاری می توانند به نهایت سرعت در جاده ی 60 کیلومتر در ساعت دست بیابند که این مقدار در جاده های خاکی و نا هموار 45 ک م است. پیکره بندی T-90 های قدیمی یا کلاسیک شامل سیستم انتقال قدرت با قرار گیری موتور در بخش عقب تانک بود. موتور 1000 اسب بخاری V-92 4 زمانه با 12 سیلندر، چندگانه سوز دیزل از موتور های اصلی این تانک به شمار می رفت تا زمانی که موتور 1250 اسب بخاری (V-96) ساخته شد. T-90 های صادراتی که T-90S نامیده می شدند، موتورشان به 1000 اسب بخار محدود و دارای قابلیت توربوشارژ بودند. همچنین تانک هایی که برای مناطق گرمسیر استفاده می شدند، دارای یک خنک کننده بودند که در درجه حرارت بالای هوا می توانستند کار کنند.

تانک تی 90 با نصب یک اسنورکل در حال عبور کردن از آب

حفاظت

تانک T-90 با سه مرحله از جدیدترین سیستم های حفاظت دنیا، حفاظت می شود. اولین گام استفاده از زره کامپوزیتی روی برجک است که شامل تکه ها و قطعات زرهی درون مواد و همینطور لایه های آلومنیومی و پلاستیکی، شکل برجک را به صورت کنترل شده ای طراحی کرده اند.

دومین بخش استفاده از زره نسل سوم کنتاکت 5 که جزء خانواده زره های واکنشگر انفجاری قرار دارد که با توجه به طراحی منحصر بفرد این زره، توانایی این را دارد که بصورت قابل توجهی مانع از نفوذ گلوله های انرژی جنبشی یا به اختصار APFSDS شود همنیطور بلوک های زرهی ERA به تانک این خاصیت را می بخشند که شکل برجک به صورت خاصی زاویه دار گردد و از دیگر تانک ها به راحتی متمایز شود. زره های ERA روی سقف برجک مجتمع شده اند که حفاظت نسبتا خوبی را در برابر سلاح هایی که از هوا به زمین می آیند (مانند جاولین) را فراهم می سازد. روی برجک، زره های خاصی تعبیه شده است که که از جنس استیل می باشند که شامل مواد توپُر کامپوزیتی روسی است که به صورت ساندویچی میان زره لایه بالایی و لایه پایینی نصب می شوند. با بررسی های صورت گرفته روی زره کامپوزتیتی، به این نتیجه رسیده اند که این زره علاوه بر وزن سبکی که دارد، حفاظت نسبتا خوبی را فراهم می سازد که در برابر استفاده ی فقط آلومنیومی بسیار موثر و کاربردی است.

برجک تانک تی 90 روسیه از نمای بالا

سومین و مهمترین قسمت حفاظت از T-90، استفاده از سامانه ی اقدامات متقابل Shtora-1 یا اشتورا 1 روسی است که توسط کمپانی Elektromashina روسیه طراحی و توسعه یافته است. این سیستم شامل دو دازلر Dazzler الکترو-اپتیکال روی جلوی برجک است که برخی ها به اشتباه آنها را چراغ فرض می کنند، زیرا رنگ آنها در هنگام روشن شدن قرمز است و به آنها Red Eyes نیز گفته می شود. 4 گیرنده ی هشدار دهنده ی لیزری، دو سیستم نارنجک انداز 3D6 و یک سیستم کامپیوتریزه ی کنترلی به همراه اشتورا روی تانک قرار می گیرند. این سامانه زمانی که تانک به اصطلاح توسط سلاح های هدایت لیزیری رنگ شود یا مورد هدف قرار گیرد، خدمه را از این رخ داد آگاه می سازد، سپس خدمه می توانند با انتخاب بهترین راهکار توسط خودشان، تانک را نجات دهند. جیمر های مادون قرمز TShU1-7 EOCMDAS، خطوط فرماندهی درون خط دید سیستم های هدایت پذیر را مختل می کنند تا موشک های ضد تانک هدایت شونده به تانک برخورد نکند. لانچر های نارنجک انداز های دودزا نیز دقیقا درست پس از آنکه اشتورا فهمید که توسط لیزر علامت گذاری شده، به سمت اطراف پرتاب می شوند تا دود حاصله مانع از ادامه ی هدف گیری گردد. تانک های T-90S کشور هند فاقد این سامانه های اقدامات متقابل هستند اما در عوض با سیستم های الکترونیکی دفاع زمینی LEDS-15 کمپانی SAAB سوئدی مجهز می شوند.

مسلسل NSV جدید روسیه

علاوه بر حفاظت های فعال و غیر فعال تانک T-90، این تانک با سیستم های حفاظت خودکار NBC (هسته ای، بیرولوژیکی، شیمیایی) مجهز می شوند، همچنین سیستم های ضد مین KMT و یک سیستم ضدآتش خودکار نیز روی تانک نصب می گردد. سیستم الکترومغناطیسی EMT-7 نیز می تواند روی تانک های T-90 نصب شوند. این سیستم، یک سری پالس های الکترومغناطیسی را به اطراف ساطع می کند تا با غیر فعال کردن مین های مغناطیسی، مانع از فعال شدن آنها قبل از چسبیدنشان به بدنه ی تانک شود.

براساس گفته های مقامات روسی، در طی آزمایشات میدانی تانک T-90 در سال 1999، نمونه های مختلفی از RPG ها، موشک های ضد تانک و گلوله های APFSDS به سمت تانک شلیک شد، اما هیج یک نتوانستند به آن آسیب برسانند. زمانی که روی تانک زره های ERA نصب بود، مقاومت این تانک دو چندان شده و به همین دلیل در طی این سلسله آزمایشات، تانک توسط هیچ سلاح نتوانست مورد هدف قرار بگیرد. البته این را مقامات روسی می گویند و از صحت آن کسی مطمئن نیست، به همین دلیل نمی توان به عنوان منبع جهت نفوذناپذیری این تانک به آن استناد کرد. البته همانطور که در مطلب عنوان شد، در جنگ داغستان به سمت یک دستگاه T-90، 7 راکت RPG شلیک شد که نتوانست به آن آسیب برساند و هم اکنون نیز در حال خدمت است.

تانک تی 90 MS جدیدترین نسخه ی تانک تی 90

تانک های جدید T-90MS دارای زره واکنشگر انفجاری Relict می باشند. این زره های جدید می تواند در برابر پرتابه های با سرجنگی پشت سر هم و همینطور گلوله های انرژی جنبشی APFSDS تا 50 درصد مقاومت نماید و همچنین در عوض زره های کنتاکت 1 الی 5 روی تانک ها نصب شوند.