در دهه ۱۹۸۰ ارتش شوروی در حال دریافت چهار ناو هواپیمابر بود و نیاز به یک جت ناونشین بر اساس شکاریهای جدید میگ ۲۹ و سوخوی۲۷٫ این نیرو در دهه ۱۹۷۰ شروع به مطالعه برای خرید یک ناونشین کرد اول بر روی نسخه های ناونشین سوخوی۲۴ و میگ ۲۳ کار کرد ولی این طرح رها شد. بعد از ان سه طرح یاک ۱۴۱ / سوخوی۲۷ کا و میگ ۲۹ کا را انتخاب کرد که در نهایت سوخوی۲۷ کا پیروز شد. کمپانی سوخو بر اساس سوخوی ۱۰ اس (پیش نمونه سوخوی ۲۷ اس)دست به تکمیل نسخه ناو نشین زد .هواپیما از نظر الکترونیک با سوخوی۲۷ فرقی نداشت ولی دارای دو کانارد بود تا زاویه حمله هواپیما را کنترل و باعث فرود ارام و با سرعت کمتری بر روی ناو شود.سوخوی۳۳ مانند دیگر ناو نشین های روسها از سکوی پرتاب برای برخاستن از روی ناو بهره میبرد و دارای غلاف جهت گرفتن کابل فرود بود.هواپیما دارای ارابه های فرود محکمتر ،بالهای جمع شونده بری کاهش فضای بر روی ناو بود. ازمون های پروازی در سال ۱۹۸۷ اغاز شد و سرانجام این ازمونها در سال ۱۹۹۱ با ۲۲۷ پرواز و ۳۵ نشست و برخاست بر روی ناو به پایان رسید. تولید از سال ۱۹۹۰ شروع شد ولی تا سال ۱۹۹۴ سوخوی۳۳ به مرحله کامل عملیاتی نرسید . در سال ۱۹۹۰ این هواپیما تحویل نیروی دریایی شوروی شد.در مجموع ۲۴ فروند سوخوی ۳۳ که سوخوی۲۷ کا نیز شناخته میشد ساخته شد. همچنین یک نسخه دو سرنشین با دو خدمه در کنار هم نیز ساخته شد که سوخوی۳۳ کا یو بی نام گرفت و حتی قرار بود نقش جنگنده تهاجمی را بازی کند که تنها یک فروند از ان ساخته شد.

سوخوی۳۳ پرنده ای بزرگتر و با موتور قویتری نسبت به سوخوی۲۷ است.دست کم ۱۲ % تغییرات به خود دیده است.دارای لوله سوختگیری هوایی بود.سوخوی ۳۳ از یک رادار ان ۰۰۱ متعلق به سوخوی۲۷ بهره میبرد ولی کمی بعد با کمی تغییراتی توان هوا به دریای نیز پیدا کرد . سوخوی۳۳ همانند سوخوی۲۷ توان حمل انواع موشک های رادار نیم فعال موشک ار ۲۷ تا برد ۱۳۰ کیلومتر و موشک فروسرخ ار ۷۳ را داشت و از سامانه نشان گیری این موشک بر روی کلاه خلبان بهره میبرد. در ارتقا بعدی توان حمل یک موشک ضد کشتی خا ۴۱ را نیز پیدا کرد.موشک خا ۴۱ یک موشک کروز ضد کشتی با سرعت بیش از ۳ ماخ است. در کنار ان میتواند ۶٫۵ تن بمب شامل تا ۳۲ بمب صد کیلویی و یا ۲۸ بمب ۲۵۰ کیلویی و هشت بمب ۵۰۰ کیلویی و ویا انواع راکت را حمل کند(چیدمان تسلیحاتی تقریبا مشابه سوخوی۲۷).دارای هشدار دهنده راداری است و میتواند غلاف جنگ الکترونیک را زیر بدنه ویا نوک بالها حمل کند.سوخوی ۳۳ اگرچه موتور هایش قویتری نسبت به سوخوی۲۷ دارد ولی دو تن سنگین تر است و سوخت کمتری حمل میکند. رانش به وزنش کمتر از سوخوی۲۷ است و چالاکی کمتری دارد.سقف پرواز و سرعت اوجگیری کمتری نیز دارد.



سوخوی33 به دلیل داشتن کانارد در قسمت جلوی در زیر کابین خلبان برای کنترول زاویه حمله از برادر بزرگترش سوخوی27 به خوبی قابل تشخیص هستند. کنترول زاویه حمله برای افزایش دید در هنگام فرود روی ناو بود

در میانه دهه گذشته درسال ۲۰۰۵ میلادی برنامه های برای ارتقا سوخوی۳۳ در دست بود که شامل کابین دیجیتال، و ارتقاع رادار و هماهنگ سازی تسلیحات هوا به زمین بود چیزی مشابه سوخوی۲۷ اس ام ولی ارتش روسیه در سال ۲۰۰۹ با سفارش ۲۴ فروند میگ ۲۹ کا خواهان جایگزینی سوخوی۳۳ تا سال ۲۰۱۶ شد. میگ ۲۹ کا ( در شماره ۱۱۱ معرفی شد) دارای رادار پیشرفته تر با توان هوا به زمین و هوا به دریا است و توان نقشه برداری از سطح زمین را دارد و میتواند دو نوع موشک ضد کشتی و چندن نوع موشک و بمب هدایت اپتیکی و لیزری و موشک ضد رادار را حمل کند توان که سوخوی۳۳ از ان بی بهره است.اگرچه همچنان سوخوی۳۳ از نظر میزان تسلیحات قابل حمل و شعاع رزمی از میگ ۲۹ کا برتر است. میگ ۲۹ کا یک جنگنده نسل ۴+ و سوخوی۳۳ یک نسل چهارم است.


تصویری از یک سوخوی33 با بالهای جمع شونده . این روش در جنگنده های ناو نشین برای کاهش فضای مورد نیز پارک کردن در نظر گرفته شده است


سوخوی ۳۴

در میانه دهه ۱۹۸۰ در حالی که هنوز تولید سوخوی۲۴ ام ادامه داشت و پیشرفته ترین جنگنده تهاجمی روسها بود ، نیروی هوایی شوروی خواهان طراحی جایگزینی برای ان بود. در نیازمندی اعلام شده نیاز به یک هواپیمای تهاجمی با توان حمل تسلیحات بیشتر و سنگینتر در برد بیشتر و چالاکی بیشتر مطرح شده بود. در طرح در نظر گرفته شده بود از انجای که سوخوی۲۴ توان دفاعی کمی در مقابل جنگنده های دیگر از خود داشت در این طرح این مسئله باید در نظر گرفته میشد.کمپانی سوخو بر اساس سوخوی ۲۷ کار بر روی جنگنده جدید را اغاز کرد.از انجای که تجربه ساخت سوخوی۲۴ و دو خدمه در کنار هم نشان داده بود بار کاری خدمه را کم و عملیاتهای دوربرد را اسان میکند این ترکیب برای این پرنده در نظر گرفته شد.اولین پرواز جنگنده جدید که سوخوی ۲۷ آ بی (SU27IB) شناخته میشد و داریا کابینی جدید با دو خدمه در کنار هم بود در سال ۱۹۹۰ انجام شد.تا چند سال غرب فکر میکرد این هواپیما یک نسخه دو سرنشینه اموزشی ناو نشین است.در واقع غرب این نمونه را با سوخوی۲۷ کا یو بی اشتباه گرفته بود.ولی در نهایت در سال ۱۹۹۳ به اسم جدید سوخوی۳۲ و در نهایت با اسم نهایی سوخوی۳۴ شناخته شد.



دم کشیده سوخوی34 محل قرار گیری رادار ان 012 است. این رادار وظیفه حفاظت از نیمکره پشتی جنگنده را برعهده دارد و برای اولین بار است در یک جنگنده چنین روشی به کار میرود


سوخوی۳۴ دارای دو خدمه در کنار هم بر روی دو صندلی با ماساژور برای کاهش خستگی مجهز بود و یک اشپزخانه و توالت کوچک پشت سر خدمه صندلی قرار داشت.خدمه بر روی صندلی پرتاب شونده کا ۳۶ قرار میگیرند.دارای کابین دیجیتال با پنچ نمایشگر رنگی و دو اچ یو دی بود(در نسخه اولیه یک اچ یو دی). خدمه در درون یک وان تیتانیومی مینشینند که در برابر اتش پدافند مقاوم بود.از نظر الکترونیکی سوخوی۳۴ را باید پیچیده ترین جنگنده روسها دانست که در حال حاضر عملیاتی است حتی از برخی جنبه ها پیچیده تر از سوخوی۳۵٫سوخوی۳۴ برای عملیات تهاجمی در عمق خاک دشمن بدون پشتبانی هوایی ساخته شده و میتواند هر عملیاتی از انواع شناسایی، تهاجمی، پشتبانی هوایی نزدیک سرکوب پدافند هوایی ،ضد کشتی و ضد زره را انجام دهد .سوخوی۳۴ همانند تمامی خانواده سوخوی ۲۷ دارای دو موتور کاملا جدا است،دو موتور لیولکا ۳۱ ام ام ۱٫این موتور با توان فراهم کردن قدرت ۳۰۰۰۰ پاوند رانش بر روی برخی نسخه های سوخوی۳۰ و سوخوی۲۷ اس ام نیز نصب شده است.برد انتقالی سوخوی۳۴ با یک مخزن سوخت خارجی عدد ۴۰۰۰ کیلومتر و شعاع رزمی ان با دو تن سلاح هزار کیلومتر است .هواپیما میتوانست برای برد بیشتر یک مخزن سوخت ۳۰۰۰ لیتری را زیر بدنه حمل کند که بر روی سوخوی۲۴ فنسر نیز نصب شده است.

در دماغه از یک رادار بزرگ اریه فازی غیر فعال بی دو صفر چهار (۰۰۴) بهره می برد.این رادار یک رادار تمام عیار است که توان انجام هر ماموریتی را به این هواپیما میدهد.رادار در باند ایکس کار میکند و روسها مدعی هستند بسیار بهتر از رادار ای پی کیو ۱۶۴ بمب افمن ب۱ ب لنسر عمل میکند.برد ان بر ضد یک کشتی ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر است و میتواند دست به نقشه برداری دو بعدی از زمین از برد ۱۵۰ کیلومتری بزند.میتواند یک تانک را از ۳۰ کیلومتری و یک جنگنده را از ۹۰ کیلومتری کشف کند.توان تعیقب عوارض زمین را دارد و میتواند به کمک سامانه هدایت هواپیما دست به پرواز خودکار در ارتفاع پست بزند. سوخوی۳۴ یک رادار نیز در قسمت عقب دارد . در ان کشیدگی بین دو خروجی موتور که در سوخوی۲۷ /۳۰/۳۳ و ۳۵ چتر ترمز، پرتاب کننده شراره و پوشاله و هشدار دهنده های راداری وجود دارد در سوخوی۳۴ یک رادار ان ۰۱۲ است. این رادار دارای برد ۹۰ کیلومتر است و میتواند نزدیک شدن جنگندهای متخاصم را به خلبان اطلاع دهد. سامانه ناوبری ان بر اساس سامانه گلنوس است (گلنوس سامانه مشابه جی پی اس است ولی متعلق به روسها)



تصویری از سوخوی34 در حالی که به موشک های رادار نیم فعال ار 27،فرورسخ ار 73 و موشک ضد رادار و ضد کشتی خا 31(هر دو مدل را زیر ورودی های هوا حمل میکند)و موشک هوا به زمین خا 59 در میان دو ورودی


). اگرچه همچنان اکثر سامانه های ان محرمانه است ولی دارای هشدار دهنده رادار احتمالا از نوع اس پی او ۳۲ است و میتواند دو سامانه جنگ الکترونیک اس پی اس ۱۷۱ را نوک بالها حمل کند. این سامانه بر خلاف نسخه های غربی که تکی است برای اثر پذیر بیشتر باید به صورت زوج حمل شود و بر روی سوخوی۲۷ ارتقاع یافته /سوخوی۳۳ /سوخوی۳۰ و ۳۵ در کنار ۳۴ نصب میشود.همچنین از سامانه هشدار دهنده فروسرخ ال ۸۰۲ بهره میبرد که نزدیک شدن موشک را به ان اطلاع میدهد.در زیر بدنه میانه دو ورودی در قسمت جلو دارای یک سامانه الکترو اپتیک با توان نشان گذاری لیزری است. سوخوی۳۴ همانند سوخوی۲۴ که دارای سامانه نشان گذاری لیزر کایرا ۲۴ ام است سامانه نشان گذار لیزری داخلی خود را دارد.از این رو برای هدف گیری سلاح های لیزری نیاز به غلاف خارجی ندارد ولی میتوان بر روی ان غلاف های خارجی پیشرفته نشان گذاری را حمل کرد. سامانه داخلی نشان گذار لیزری با توان دید حرارتی ۱۲ کیلومتر برد دارد. از جمله این غلاف های غلاف ناوبری و نشان گذار YOM3 ،غلاف جنگ الکترونیک اس ای پی ۱۴ که به صورت اختصاص یرای خانواده سوخوی۲۷ توسعه یافته و در جایگاه مرگزی حمل میشود ولی تاکنون اطلاعات کمی در مورد ان در دستراس است،غلاف اس پی اس ۵۱۸ یک غلاف جنگ الکترونیک جدید است که ان نیز در جایگاه مرگزی میانه دو ورودی هوا است .سوخوی۳۴ از انجای که به عنوان یک جنگنده تهاجمی با توان دفاع هوایی از خود طراحی شده میتواند موشک های کوتاه برد فروسرخ ار ۷۳، موشک میان برد و دوربرد رادار نیم فعال ار ۲۷ و موشک رادار فعال پیشرفته ار ۷۷ را برای نبرد هوایی حمل کند. در مورد عملیات هوا به زمین این هواپیما تمامی تسلیحاتی موجود در انبار ارتش روسیه را حمل میکند. چیدمان تسلیحاتی این هواپیما شامل ۳۶ بمب ۱۰۰ یا ۲۵۰ کیلویی و یا ۱۸ بمب ۵۰۰ کیلوئی ویا ۳ بمب هدایت لیزری و یا اپیتکی ۱۵۰۰ کیلویی سنگر شکن، یا ۶ بمب هدایت لیزری،اپتیکی و یا ماهواره ای ۵۰۰ کیلوی و یا تا شش موشک خا ۳۱ در انواع ضد رادار و ضد کشتی،و یا تا چهار موشک دوربرد هوا به زمین خا ۵۹ ویا نسخه ضد کشتی ان،و یا یک موشک ضد کشتی خا ۴۱ ،و یا تا سه موشک هوا به زمین کلاب با برد ۳۰۰ کیلومتر و یا نسخه ضد کشتی ان تا مدتها تعداد انگشت شماری از این پرنده تولید شده بود ، تا اینکه در سال ۲۰۰۶ وزارت دفاع روسیه خواهان تحویل ۲۰۰ فروند سوخوی۳۴ تا سال ۲۰۲۰ کرد. از سال ۲۰۰۶ تولید محدود شروع شد و تا پایان سال ۲۰۱۳ عدد ۴۰ فروند تحویل داده شده است.

روسیه در اکتبر سال ۲۰۱۵ از سوخو۳۴ بر علیه مخالفین حکومت سوریه استفاده کرده است

گرداوری:عبدالحمید تارخ