نیروگاه برقابی تلمبه ای-ذخیره ای

[ژوراسیک]

در نیروگاه های برقابی تلمبه ای ذخیره ای در ساعات اوج مصرف برق همچون یک نیروگاه عادی جریان آب از طریق توربین ها تبدیل به جریان الکتریکی می شود، ولی در ساعاتی که
مصرف برق کمتر است همچون ساعات پس از نیمه شب که عموما همگی در خواب بسر می برند نیروگاه بیکار ننشسته و از طریق انرژی الکتریکی ایجاد شده آب را به یک مخزن که
در ارتفاع بالاتر قرار دارد پمپاژ می کند، سپس این آب در ساعات مصرف برق مجددا به مدار برگشته و برق مصرفی را تامین می کند.
توجه شما را به مطلب زیر درباره این نوع نیروگاه ها که اولین آن در امتداد جاده چالوس در استان مازندران که سیاه بیشه نام دارد جلب می کنم.

نیروگاه برق آبی تلمبه ذخیره‌ای روشی برای ذخیره‌کردن و تولید برق به منظور تأمین تقاضای پیک بالا (حداکثر تقاضای مصرف برق) به واسطه حرکت آب بین دو مخزن ذخیره آب در ارتفاعات متفاوت است.
در زمان تقاضای کم برق، ظرفیت تولید برق اضافی برای پمپاژ آب به مخزن آب در ارتفاع بالاتر مصرف می‌شود. وقتی که تقاضای برق بیشتر است آب از ارتفاع بالا از طریق توربین تولیدکننده برق به طرف مخزن آب پائین تخلیه می‌شود.
تراکم انرژی نسبتاً کم سیستم‌های تلمبه ذخیره‌ای به حجم بسیار زیاد آب یا اختلاف ارتفاع زیاد بین دو منبع آب نیاز دارند. مثلاً ۱۰۰۰ کیلوگرم آب (۱ متر مکعب) در بالای برج ۱۰۰ متری حدود ۲۷۲ کیلووات پتانسیل انرژی دارد. تنها راه ذخیره کردن مقدار قابل توجه انرژی، داشتن حجم زیاد آب در روی تپه‌ای نسبتاً نزدیک، ولی تا حد امکان در ارتفاع بالاتر و داشتن حجم آب دوم در منبع پائین است. در بعضی مکان‌ها این شرایط به طور طبیعی اتفاق می‌افتد و در شرایط دیگر یکی از منابع آب یا هر دو منبع آب به دست انسان ساخته و تهیه می‌شود. این سیستم مقرون به صرفه است چون نوسان‌های بار را در شبکه برق یکنواخت می‌کند و اجازه می‌دهد نیروگاههای حرارتی مانند نیروگاههای ذغال سنگی و نیروگاههای هسته‌ای که برق بار پایه را تولید می‌کنند بتوانند با راندمان پیک یا حداکثر (نیروگاههای بار پایه) به کار خود ادامه دهند در حالیکه نیاز به نیروگاههائی که سوخت‌های پرهزینه مصرف می‌کنند را کاهش می‌دهند. بهرحال هزینه سرمایه برای ساخت نیروگاههای ذخیره‌ای آبی زیاد است. نیروگاههای تلمبه ذخیره‌ای به کنترل فرکانس شبکه برق کمک می‌کنند و تولید برق را ذخیره می‌کنند. نیروگاههای حرارتی کمتر قادرند پاسخگوی تغییرات ناگهانی تقاضای برق باشند و باعث ناپایداری فرکانس و ولتاژ می‌شوند.
اولین بار از سیستم تلمبه ذخیره‌ای در دهه ۱۸۹۰ در ایتالیا و سوئیس استفاده شد. در دهه ۱۹۳۰ توربین برق آبی قابل برگشت ساخته و در دسترس قرار گرفت.


--------------------------
تعداد نیروگاه های تلمبه ای- ذخیره ای در سراسر دنیا انگشت شمار نبوده و در مقایس وسیعی در کشورهای مختلف اجرا شده است. لیست کاملی از آن ها در وبسایت vista.ir
ببینید.
همانطور که گفتم اولین نیروگاه تلمبه ای ذخیره ای در سیاه بیشه توسط شرکت تابلیه احداث شده و دومین نیروگاه از این نوع در ایلام توسط شرکت پرلیت در دست احداث است.
اطلاعات و جزئیات بیشتری از نیروگاه و سد سیاه بیشه در وبسایت شرکت کیسون آمده است.