اكسيژن‌ درماني در بيماران ريوي

[MR_Jentelman]

تاريخچه اكسيژن‌ درماني به زماني برمي‌گردد كه براي اولين بار «هن شاو» پزشك اروپايي در سال 1662 از هواي پرفشار براي درمان گرفتگي‌هاي قلبي استفاده كرد. در آن زمان پزشكان از هواي تحت فشار زياد براي جلوگيري از روي هم خوابيدن ريه‌ها در كارگران معدن و... استفاده مي‌كردند و اكنون پس از گذشت سال‌ها، اكسيژن‌درماني نوعي روش درماني براي گروهي از بيماري‌ها به شمار مي‌رود.

دكتر سيدعلي جواد موسوي ، متخصص داخلي و فوق‌تخصص ريه و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران در گفتگو با «جام‌جم» يكي از نيازهاي ضروري انسان را «هوا» (اكسيژن)‌ ذكر كرده و مي‌افزايد: هوايي كه ما تنفس مي‌كنيم حاوي 21 درصد اكسيژن است كه در برخي از بيماران اين نياز فراتر از 21 درصد است و بايد 40 الي 50 درصد و حتي گاها 100 درصد اكسيژن دريافت كنند. به همين دليل زماني نياز به اكسيژن‌تراپي احساس مي‌شود كه بيمار به اكسيژن بيش از 21 درصد احتياج پيدا كند.

اين عضو هيات علمي دانشگاه ابراز مي‌كند: برونشيت مزمن، آمبولي ريه، عفونت‌هاي شديد ريوي و برخي ديگر از بيماري‌ها از جمله ضربه خوردن و سرطان‌ها نياز به اكسيژن‌درماني دارند كه به روش‌هاي مختلف ماسك، از طريق بيني، دستگاه‌هاي تهويه مكانيكي و... به بدن مي‌رسد.

فوايد اكسيژن‌درماني

تحقيقات نشان مي‌دهد كه اين روش درمان باعث مي‌شود اكسيژن بيشتري در پلاسما حل شود، فعاليت گلبول‌هاي سفيد در مناطق جراحت ديده تشديد شوند، ادم (تورم بدن)‌ با مكانيسم انقباض عروقي كاهش بيابد، اثرات سمي منوكسيد كربن متوقف شود، از توليد راديكال‌هاي آزاد جلوگيري شود، در برابر آسيب‌هاي مواد احياكننده نقش حفاظتي يا ترميمي ايجاد كند و از تجمع مواد احياكننده در داخل و خراج سلول‌ها جلوگيري به عمل آيد.

به گفته دكتر جواد موسوي، اگر اكسيژن با ميزان دوز بالا در افراد برونشيتي استفاده شود، احتمال اين كه گاز كربنيك خون آنها، بالا رود بسيار زياد است كه در پي آن بيمار دچار خواب‌آلودگي مي‌شود به همين جهت است كه ميزان دوز مصرفي آن بايد طبق نظر پزشك تعيين شود.

وي ميزان دوز مصرف متعادل اكسيژن را بين يك تا 5/0 عنوان كرده و مي‌افزايد: گاهي استفاده از اكسيژن باعث بروز خشكي دهان و سنگيني قفسه سينه مي‌شود كه عارضه مهمي را در پي نداشته و خطرناك نيست؛ ولي قابل ذكر است كه مصرف آن در روزهاي 60 الي 70 درصد كه بيمار زير دستگاه تهويه مكانيكي است، فيبروز و ادم ريه را به همراه خواهد داشت.

اين فوق‌تخصص ريه، يكي ديگر از عوارض مصرف اكسيژن بي‌رويه را، روي هم قرار گرفتن ريه‌ها ذكر مي‌كند كه اصطلاحا به آن «كلاپس» گفته مي‌شود.

بيماران آگاه

گاهي بيماران به هنگام خواب دچار افت و كاهش دريافت اكسيژن مي‌شوند و دسته ديگر به هنگام انجام فعاليت‌هاي ورزشي، نيازمند به استفاده از اكسيژن مي‌شوند كه مصرف اكسيژن در اين برهه به آنها توصيه مي‌شود.

دكتر جواد موسوي با اشاره به اين مطلب مي‌افزايد: بيماراني كه به هنگام ورزش كردن دچار اين عارضه مي‌شوند، با استفاده از دستگاه‌هاي اكسيژن پرتابل (قابل حمل به صورت كوله‌پشتي)‌ خواهند توانست به فعاليت‌هاي ورزشي خود ادامه دهند.

وي مي‌گويد: هنگامي كه بيماران برونشيتي و يا آمفيزمي دچار افزايش ميزان هموگلوبين خون شوند، نارسايي قلبي پيدا كنند و يا در حالت عادي درصد اشباع اكسيژن خونشان پايين بيايد، بايستي از اكسيژن استفاده كنند و ترس از مصرف دائم اكسيژن نداشته باشند؛‌ چراكه مصرف اكسيژن، هيچ‌گونه عوارضي را براي آنها به دنبال نخواهد داشت.

گاهي گفته مي‌شود مصرف مداوم از اكسيژن مي‌تواند باعث «عادت» در بيماران شود؛ در صورتي كه اين موضوع صحت نداشته و فقط نياز بيمار را برطرف مي‌كند و طبق اين فرايند كيفيت زندگي فرد افزايش يافته و احساس بهبودي حاصل مي‌شود و پيشرفت بيماري به تاخير مي‌افتد و گاها ديده شده است كه (تورم)‌ اندام‌هاي بدن بيمار، حتي بدون مصرف داروهاي مدر از بين مي‌رود.

منبع: جام جم آنلاین