Tornado

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

TORNADO

هواپیمای «تورنادو» زمانی توانست در آسمان به پرواز درآید که دو کشور انگلیس و فرانسه به فکر ایجاد تحولی در عرصه هواپیماسازی اروپا افتاده بودند. در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی، این تحول بر تغییر در طراحی بال هواپیما متمرکز شد.
در این دهه، انگلیس و فرانسه با پروژه بال های متغیر که به تغییر ژئومتریک انگلیسی - فرانسوی۱ معروف شد، کار تحول در عرصه هواپیماسازی اروپا را شروع کردند. از سوی دیگر شش کشور آلمان، فرانسه، ایتالیا، کانادا، هلند و بلژیک نیز برای طراحی جدیدی دست به کار شدند که نتیجه این اقدام خلق هواپیمایی با نامMRCAبود. در همان سال انگلیس نیز به این گروه پیوست.
پروژه بال های متغیر در عرصه هواپیماسازی اروپا با این هدف آغاز و دنبال شد که هواپیمایی ساخته شود تا هنگام پرواز بتواند با تغییر شکل بال های خود، بهترین بازدهی را در شرایط متفاوت پروازی داشته باشد و از بالاترین سرعت در هر ارتفاع بهره گیرد. به عنوان مثال از بال کاملاً گسترده در هنگام صعود و فرود کمک گیرد تا در سرعت پایین، مطلوب ترین مقدار نیروی برآ را داشته باشد و از بال نیمه گسترده برای چابکی و سرعت بالای هواپیما به هنگام تغییر ارتفاع استفاده کند و با بال های کاملاً بسته در عملیات و مانورهای نظامی - نمایشی بیشترین بازده و عملکرد را به جای بگذارد.
در جولای ۱۹۶۸ میلادی پروژه ساخت هواپیمایMRCA که از ائتلاف ۶ کشور آغاز شده بود در نهایت با فعالیت پررنگ تر سه کشور آلمان، انگلیس و ایتالیا نسبت به دیگر کشورهای شریک، ادامه یافت و این سه کشور نامMRCA راTORNADO گذاشتند که معنای «گردباد» دارد. پروژه ساخت تورنادو به شرکت پاوانیا در مونیخ آلمان که از کنسرسیوم همین سه کشور تشکیل می شد سپرده شد. هر یک از کشورهای آلمان و انگلیس در پاوانیا ۵/۴۲ درصد سهم داشتند و ۱۵ درصد سهم باقیمانده به ایتالیا تعلق داشت.
با جدی شدن طراحی و برنامه ریزی پروژه تورنادو، هر یک از سه کشور مذکور تمرکز مهندسان و طراحان خود را بر بخشی از ساخت این هواپیما متمرکز کردند. به عنوان مثال طراحی بدنه هواپیما به متخصصان آلمان، جلوی بدنه و دم هواپیما به متخصصان انگلیس و بال ها به متخصصان ایتالیا سپرده شد. برای ساخت موتور تورنادو نیز از هر کشور شریک، یک شرکت سازنده انتخاب شد که ۴۰ درصد ساخت موتور به شرکت انگلیسی رولز رویس، ۴۰ درصد به شرکت ام. تی. یو آلمان و ۲۰ درصد به شرکت ایتالیایی فیات واگذار شد.
از همان ابتدای طراحی پروژه، MRCA که تک سرنشینه بود، دو سرنشینه شد. پس از خلق تورنادو، هر سه کشور مذکور، هر یک به نوبه خود سعی کرد در ادامه اعمال تحولات در صنعت هواپیماسازی اش، ابتکار و طراحی جدیدی برای تورنادو در نظر بگیرد. انگلیس که تصمیم به تصاحب هواپیمایی تدافعی - هوایی داشت، با کار روی سه فروند MRCA، در ۹ سپتامبر ،۱۹۶۹ هواپیمایی با طراحی جدید آزمایش کرد که حتی به لحاظ شکلی و فیزیکی نیز متفاوت از نمونه های قبل بود، بدنه ای کشیده تر با دماغی رو به پایین و مجهز به رادار AI-24 و موتور RB199-34 که بعدها با کمی تغییر به هواپیمای F-3 تبدیل شد و تغییر نام داد.
مشخصات GR-1 و GR-4
نوع: جنگنده چندمنظوره
مبنای قدرت = ۲ موتور توربوفون RB199-103
نیروی پیشرانش = ۱۵۸۰۰ پوند
فاصله دوسر بال ( کاملاً باز)= ۹/۱۳ متر
فاصله دو سر بال ( بسته)= ۵۹/۸ متر
طول = ۶/۱۶ متر
سرعت بیشینه= ۲۳۳۶ کیلومتر ساعت
محموله = ۱۸ هزار پوند
F-3 هواپیمایی بود که تمامی خصوصیات F-2 را داشت به علاوه توانایی حمل چهار موشک هوا به هوای کوتاه برد (SideWinder) و ۴ موشک میان برد (Skyflash) را دارا بود. تورنادو F-3 اولین هواپیمایی است که به موشک های هوا به هوای ASRAAM که در ژانویه ۲۰۰۱ طراحی شد مجهز شد. کوشش های موفقیت آمیزی نیز برای الحاق موشک هوا به هوای۲۰۴-AMRAAM AIM به تورنادو F-3 انجام گرفت که در آوریل ۱۹۹۸ موشک های سایه طوفان (Storm shadow) و ضدتانک بریمستون (Brimstons) نیز به آن اضافه شد.
مهم ترین مدل تورنادو به نام GR-1 است که در سال ۱۹۸۰ اولین مدل آن آزمایش شد. این هواپیما برای عملیات دوربرد و پشتیبانی هوایی طراحی شده بود که مجهز به ۲ مسلسل کالیبر ۲۵ است که هر کدام در طرفی از بدنه قرار دارد. برای حالت تدافعی از یک رادار ضدموشک بهره می جوید و توانایی حمل بمب های خوشه ای و بمب های هدایت شونده لیزری را دارد. رادارهای GR-1 را شرکت تگزاس (Texas) می ساخت. در حال حاضر ۲۹۰ فروند GR-1 در خدمت نیروی هوایی و دریایی آلمان است. ۹۰ فروند در اختیار ایتالیا و ۹۶ فروند در نیروی هوایی سلطنتی عربستان سعودی و ۱۸۶ فروند در نیروی هوایی سلطنتی انگلستان مشغول خدمت می باشند. بعد از مدل مذکور، مدل GR-1A ساخته شد که یک هواپیمای شناسایی بود و GR-1B برای عملیات با برد زیر قابل استفاده بود طراحی شد. در سال ۱۹۸۲ تورنادو IDS یک هواپیمای جنگنده چند منظوره مجهز به حسگرهای نسبتاً مدرن ساخته شد که دقت عمل بسیار بالایی را دارا بود که در جنگ خلیج نیز شرکت داده شد. این مدل با قابلیت سوخت گیری هوایی قادر به پرواز در دورترین نقاط نیز هست. در کل ۶۰۰ فروند از این مدل ساخته شد که به جز ۳ کشور سازنده طی قرارداد الیمامه در مارس ۱۹۸۶ ، ۴۸ فروند از این مدل به عربستان سعودی فروخته شد و اجازه تعمیر و خدمات آن تا سال ۲۰۲۰ اخذ شد. برای هر یک از مدل های ذکر شده موتورهای گوناگونی ساخته شد که مدل به مدل قدرتمندتر شد.
اما پس از مدتی آلمان و انگلیس به فکر بهینه سازی تورنادوها افتادند. هر چه از زمان می گذشت کشورهای دیگر هواپیماهای مدرن و قدرتمندتری می ساختند و تورنادوها که قابلیت مدرنیزه شدن در حد بالایی را داشتند نیز مدرن تر شدند.
نیروی هوایی آلمان مشخصاً برای ارتقای سطح فناوری تورنادوهای خود و بالا بردن توانایی های آن آستین بالا زد. طی قراردادی که بین شرکت ELTA اسرائیل و شرکت هوافضای بنز و دایملر بسته شد، این دو شرکت در بخش ایونیک (الکترونیک هواپیما) متمرکز شدند. بعد از تست یک نمونه که از سیستم راداری جدید و کابینی مجهزتر بهره مند شده بود در سال ۱۹۹۶، اجازه بهینه سازی سری هواپیماهای آلمان در سال ۱۹۹۸ طی قراردادی که فقط سهم شرکت اسرائیلی به ارزش ۱۵۰ میلیون دلار برای بازسازی ۶۰ فروند و پشتیبانی خدماتی آنها بود، به اسرائیل داده شد.
تسلیحات قابل حملGR-4
دو مسلسل ۲۶ میلی متری - IWKA Mauser
۴ موشک ضدکشتی Eagle Anti - ship
۴ موشک Sidewinder
۴ موشک Sky Flash
۴ موشک AIM-20
مو شک MBDA
۴ موشک ضدتانک Brimstone
موشک کروز Storm Shadow
اما بزرگ ترین تحول برای تورنادو در نیروی هوایی انگلیس اتفاق افتاد. از سال ۱۹۹۴ نیروی هوایی سلطنتی RAF شروع به بهینه سازی هواپیماهای GR-1 خود کرد. نمونه جدید که GR-4 نام داشت دست خوش تغییرات زیادی شد. راه هایی برای رادارگریز کردن تورنادوهای GR-1 پیش بینی شد و نیز یک سیستم دیجیتالی ایونیک و سیستم مدرن موقعیت یاب جهانی (GPS)، یک نقشه دیجیتالی و یک تصویربردار حرارتی (Thermal Imager) به آن اضافه شد. سیستم های داخل کابین نیز همه مدرن شدند. کار بهینه سازی در دست موسسه هوافضای وارتون انگلیس بود که متعهد شد هر ساله ۳۱ فروند GR-4 تحول دهد. در اکتبر ۲۰۰۱ میلادی، ۱۰۰ فروند GR-4 به یگان هوایی انگلستان ملحق شد و قرار شد تا سال ۲۰۰۳ تمامی ۱۴۲ فروند GR-1ها به GR-4 تبدیل شوند.
در سپتامبر سال ۱۹۹۹ تورنادوهای انگلیسی و F-15 و F-16 های آمریکایی ۵۴۵۸ ساعت پرواز در نواحی شمالی و جنوبی عراق داشتند که اغلب اوقات پشتیبانی هواپیماهای آواکس (Awacs) را بر عهده داشتند. برای مناطق جنوبی از پایگاه های خود در عربستان و کویت بلند می شدند و برای تجسس مناطق شمالی نیز از مبداء ترکیه به پرواز بر فراز عراق در می آمدند.
http://s-gomnam.ir/eslam/showthread.php?tid=13557