پیش درآمد:
سامانه دوش پرتاب Blowpipe یک موشک پدافندی برد کوتاه بود که توسط کشور انگلستان توسعه یافت. این موشک در سال ۱۹۷۵ میلادی وارد خدمت شد و به دلیل عملکرد ضعیفش تنها در یک دهه بعد یعنی در سال ۱۹۸۵ میلادی از رده خارج شد. البته لازم به ذکر است که این موشک تا سال ۱۹۹۳ میلادی برای کشورهای متقاضی در حال تولید بود.
دو سرباز کانادایی حامل موشک بلوپایپ طی تمرینات ناتو با پوشش ضد حملات شیمیایی

مشخصات:
بلوپایپ یک موشک شانه پرتاب برد کوتاه بود که می توانست اهداف پرنده را در حداکثر فاصله ۳٫۵ کیلومتر منهدم کند. حداقل برد درگیری این موشک نیز ۵۰۰ متر می بود. این موشک تنها ۱٫۵ ماخ سرعت داشت و از این رو تنها قادر به درگیری با اهداف پرنده مادون صوت نظیر بالگردها و یا هواپیماهای کوچک بود. همین امر سبب شده بود که در برابر طیف وسیعی از تهدیدات ناتوان باقی بماند. وزن کلی این سامانه برابر ۲۲ کیلوگرم بود که ۱۴٫۵ آن سهم موشک درون لانچر و حدود ۶ کیلوگرم نیز وزن لانچر بود. این سامانه توسط Thales Air Defence Limited توسعه یافت و تا زمان بازنشستگی ۳۴۳۸۲ سامانه از آن ساخته شد.
این موشک هدایتی نیمه اتوماتیک داشت. به طوری که پس از ردیابی و شلیک, موشک به دمت ۲-۳ ثانیه توسط جستجوگر فروسرخ خود هدایت می شد و پس از آن کاربر سامانه می بایست هدایت موشک را بر روی زمین به دست گرفته و توسط joystick دستی آن را تا نزدیکی هدف هدایت کند. مسلما این امر بسیار سختی بود و حتی رهگیری کم تحرک ترین پرنده ها نیز با این روش کاری طاقت فرسا و دشوار می بود و به همین علت درصد موفقیت این موشک در هدف گیری هواگردها بسیار پایین بود.
تاریخچه جنگی:
بلوپایپ توسط کشورهای بسیاری به خدمت گرفته شد و همین امر سبب شد تا در جنگ های بسیاری شرکت کرده و محک زده شود. در طی جنگ فالکلند در سال ۱۹۸۲ میلادی این سامانه توسط هر دو طرف درگیری یعنی آرژانتین و انگلیس بکار گرفته شد. انگلیسی ها با شلیک ۹۵ فروند موشک از این سامانه تنها موفق به شکار ۹ هواگرد آرژانتینی شدند که آنها هم همگی شامل هواپیماها و بالگردهایی با میزان تحرک پایین بودند و آرژانتینی ها نیز موفق شدند توسط این سامانه یک هارییر انگلیسی را ساقط نماید.
این سامانه ها به قدری کارایی ضعیفی از خود نشان دادند که در سال ۱۹۸۶ اکثر آنها به افغانستان صادر شده و در اختیار مجاهدین که در حال جنگ با شوروی بودند قرار گرفتند. ولی در آنجا نیز کاری از پیش نبردند و نتوانستند کارنامه خوبی از خود به جا بگذارند. با این حال گزارشات حاکی از آن است که تا سال ۲۰۱۲ میلادی هنوز این سامانه ها در افغانستان موجود بودند و تعدادی از آنها کشف شدند.
موشک بلوپایپ

در طی جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ میلادی نیز کانادایی ها تعداد ۲۷ عدد از این سامانه ها را جهت حفاظت از ناوگان خود به همراه برده بودند که تعداد ۹ فروند از این موشک ها شلیک شدند که همگی به خطا رفتند!
اما شاید بتوان گفت موثرترین عملکرد این موشک ها طی جنگ اکوادور-پرو بوده باشد. اکوادور که از این موشک ها بهره می برد آنها را ضد بالگردهای غول پیکر میل-۱۷ پرو مجهز کرد و توانست تهدیدی جدی برای این بالگردها ایجاد کند.
خروج از خدمت:
در نهایت به دلیل کارایی ضعیف این موشک با سامانه جاوالین (نسخه زمین به هوا) جایگزین شد. بلوپایپ به کشورهای زیادی صادر شد که میتوان به اسرائیل,عمان,نیجیریه,اکواد ر,آرژانتین,کانادا,مالزی,پر غال,قطر و تایلند اشاره کرد. هر چند که این موشک کارایی ضعیفی از خود نشان داد ولی خود مقدمه ای برای طراحی و توسعه موشک های بهتری نظیر جاوالین و استاراستریک شد.

گردآوری و تالیف:مهدی زمانی
منبع : http://jangaavaran.ir