وظائف طحال در بدن

[JABR920]

طحال عضوی از بدن است که به اندازه مشت انسان می باشد و در قسمت بالا و سمت چپ شکم قرار دارد و بین معده و دیافراگم و تقریبا زیر دنده ها واقع شده است. به رنگ بنفش پررنگ می باشد. طحال توسط دنده ها از آسیب محافظت می شود.

اگرچه طحال یک ارگان مهم است، ولی برای بقای انسان حیاتی نیست و می توان بدون طحال زندگی کرد. طحال در واقع یک عضو ناشناخته است که همه عملکرد آن کاملا درک نشده است.

برخی از وظایف طحال در بدن :
1- تصفیه خون
اولین و مهم ترین نقش طحال در بدن، عمل تصفیه خون می باشد، نقشی که مشابه به آن را کبد در بدن انجام می دهد. طحال خون را تمیز می کند. طحال، گلبول های قرمز آسیب دیده در جریان خون را شناسایی و آنها را از جریان خون خارج می کند.

2- بازیافت خون
اجزای قدیمی سلول های خونی آسیب دیده مانند آهن و هموگلوبین، در طحال بازیافت شده و به مغز استخوان و سیستم گردش خون فرستاده می شوند تا خون سالم در سیستم گردنش خون در جریان باشد. هموگلوبین از مغز استخوان به سیستم گردش خون منتقل می شود و مسئولیت حمل اکسیژن را به عهده دارد.

3- ذخیره سازی خون
یکی از کارکردهای طحال، ذخیره سازی خون برای بدن است. با توجه به نیاز خونی بدن، طحال می تواند با گشاد و تنگ کردن رگ هایش مقدار خون مورد نیاز بدن را برایش بفرستد.
طحال مقداری خون ذخیره شده را در خود نگه می دارد تا هنگامی که بدن در اثر آسیب و جراحت و بیماری، به خون احتیاج پیدا کرد، آن را در اختیارش قرار دهد.
اگر طحال شروع به خونریزی کند و خونریزی اش ادامه یابد، ممکن است پزشک جراح تصمیم بگیرد تا طحال را از بدن خارج کند
4- حفظ ایمنی بدن
طحال نقش کلیدی در عملکرد سیستم ایمنی بدن ایفا می کند. هنگامی که طحال خون را تصفیه می کند، گلبول های قرمز آسیب دیده در اثر عفونت را خارج می کند.
در طی فرایند خارج کردن سلول های قرمز آسیب دیده از گردش خون، طحال گلبول های سفید تولید می کند و آنها نیز با تولید آنتی بادی، سبب از بین رفتن عفونت و باکتری (عوامل بیماری زا) می شوند.

5- تولید لنفوسیت (گلبول سفید خون)
وظیفه دیگر طحال، ساخت گلبول های سفید خون که لنفوسیت نامیده می شوند، می باشد.
افراد بدون گلبول سفید، توانایی مقابله با عفونت و باکتری را ندارند.
همچنین گلبول های سفید سبب ترمیم قسمت های آسیب دیده بدن می شوند.
همچنین طحال با همکاری غدد لنفاوی، لنفوسیت هایی تولید می کند تا بدن بتواند با باکتری و ویروس ها بجنگد.
بزرگ شدن طحال

6-جمع اوری و معدوم کردن گلبول های قرمز خونی پیر و فرسوده و یا آسیب دیده

موقع بزرگ شدن طحال :
- در موقع هضم غذا و بعد از آن اندازه طحال افزایش می یابد.
- عفونت هایی مانند بیماری مالاریا نیز سبب افزایش حجم طحال می شوند.
اگر اندازه طحال خیلی بزرگ شود، ممکن است منجر به پارگی طحال گردد که باید فرد سریعا تحت مراقبت های پزشکی قرار گیرد.
بیماری های طحال:

بزرگ‌طحالی: بزرگ شدن بیش از حد طحال در برخی بیماریها مانند بیماری سیروز کبدی
پرکاری طحال: فعالیت بیش از حد طحال
بی‌طحالی: نبودن طحال یا فقدان کارکرد آن مثلاً در اثر ترومای به طحال که فرد را به برخی بیماریهای عفونی مانند پنوموکوک آسیب پذیرتر میکند.


اگر طحال آسیب ببیند، چه اتفاقی خواهد افتاد
با آسیب دیدن طحال، خونریزی رخ می دهد.
خونریزی داخلی علایمی مانندزیر خواهد داشت:
درد در ناحیه شکم، طوری که فرد از شدت درد دست خود را بر روی آن قسمت می گذارد.
در موقع لمس قسمت بالا و چپ ناحیه شکم، فرد احساس درد شدید می کند.
فرد در ناحیه شانه سمت چپ احساس درد شدید دارد.
این علایم بسیار خطرناک می باشند و باید جدی گرفته شوند، وگرنه ممکن است منجر به مرگ فرد گردند.

اگر پزشک مجبور به برداشتن طحال گردد، چه اتفاقی روی می دهد؟
اگر طحال شروع به خونریزی کند و خونریزی اش ادامه یابد، ممکن است پزشک جراح تصمیم بگیرد تا طحال را از بدن خارج کند.
در فقدان طحال، کار آن توسط سیستم لنفاوی کبد انجام می گیرد، اما ممکن است فرد در مواجهه با عفونت دچار مشکل شود.
فردی که طحال خود را از دست داده است، باید از هر گونه عفونت و بیماری پیشگیری کند و هر مشکل کوچک در بدن خود را جدی بگیرد.

سرطان طحال
در اغلب موارد، سرطان از طحال شروع نمی شود و معمولا از دستگاه لنفاوی آغاز می گردد که لنفوم نام دارد. لنفوم نوعی سرطان خون است.لنفوم در قسمتی از سیستم لنفاوی شروع می شود و به مناطق دیگر آن از جمله طحال حمله می کند و آن را درگیر می کند .

نوع دیگری از سرطان خون، لوسمی نام دارد که از مغز استخوان شروع می شود و به مناطق دیگر مانند طحال حمله می کند و سبب بروز سرطان طحال می شود

سرطان های دیگری مانند سرطان ریه ، سرطان معده ، سرطان پانکراس (لوزالمعده)، سرطان کبد و سرطان روده بزرگ نیز می توانند متاستاز پیدا کرده (پخش شوند) و طحال را نیز درگیر کنند.علائم سرطان طحال
علایم سرطان طحال، مبهم هستند و بسیار شبیه علایم سرماخوردگی می باشند:1- احساس درد و پری در قسمت فوقانی چپ شکم : درد شکم به دلیل بزرگ شدن طحال ایجاد می شود .
2- احساس خستگی : خستگی می تواند در اثر کاهش تعداد گلبول های قرمز خون باشد .
3- تب و لرز : پزشکان علت بروز تب را در اثر ناتوانی طحال در تولید لنفوسیت ها می دانند، زیرا لنفوسیت ها با عفونت ها مبارزه می کنند .

4- درد استخوان و درد مفاصل

5- خونریزی
6- کبودی نقاط مختلف بدن
7- ابتلا به عفونت های مکرر
8- فرد در طول شب عرق می کند
9- ورم گره های لنفاوی
10- کاهش وزن بدون علت
11- کاهش اشتها : در نتیجه با گذشت زمان، فرد مبتلا دچار کاهش وزن می شود.
12- خارش پوست : خارش های شدید دست و پا یکی دیگر از علائم سرطان طحال می باشد و ممکن است در طول شب بدتر شود . این علامت می تواند در اوایل بروز بیماری ایجاد شود .
تذکراین علایم در بیماری های دیگر نیز رخ می دهند، بنابراین تشخیص قطعی این بیماری بر اساس علایم با پزشک می باشد. پزشک با بررسی دقیق فرد و انجام آزمایش های مختلف، تشخیص قطعی را خواهد داد .علایم خطرناک سرطان طحال
اگر با هر یک از علایم زیر مواجه شدید، سریعا به پزشک مراجعه کنید:- کبودی لب ها و ناخن ها- تغییر سطح هوشیاری (مثلا به پرسش های فرد امدادگر جواب ندهد و یا جواب های بی ربط بدهد)- تغییر در وضعیت روحی به شکل ناگهانی مثلا فرد به شکل ناگهانی دچار خواب آلودگی و هذیان گویی و توهم شود- درد قفسه سینه و تپش قلب- تب بالا- ضربان تند قلب- درد شدید شکم- مشکلات تنفسی از جمله تنگی نفس و خس خس سینهعوامل بروز سرطان طحال
- افزایش سن- برخی بیماری های عفونی- تضعیف سیستم ایمنی بدن توسط بیماری هایی مثل ایدز، مصرف داروهای پیوند عضو- ابتلا به سرطان های مختلف و تحت درمان بودن برای آنها مثل شیمی درمانی- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص- سابقه خانوادگی ابتلا به لنفوم و لوسمی- سابقه ابتلا به بیماری های خونی- قرار گرفتن در معرض اشعه

باز نشر :سایت علمی نخبگان جوان