بيماري موسكاردين کرم ابریشم

[Dr.vet]

بيماري موسكاردين

بيماري موسكاردين
موسكاردين ازكلمه ايتاليايي موسكاردينو به معني (نقل بيدمشك) گرفته شده است .بدن كرمها آلوده به اين قارچ، سفيدو خشك شده و ظاهر آن شبيه نقل مي شود .نام ديگر بيماري كالسينو كه اين واژه ايتاليايي است وبدين جهت انتخاب شده كه سر كرمهاي آلوده مانند گچ يا آهك مي شود.بسته به نوع هاگهايي كه بدن كرم را مي پوشانند رنگ بدن كرمها تغيير مي يابد .
موسكاردين ها به اسامي موسكاردين زرد،موسكاردين سياه و موسكاردين قرمز مشهورند و رايج ترين انواع آنها موسكاردين سفيد و سبز مي باشد .

موسكاردين سفيد
موسكاردين سفيد رايج ترين بيماري قارچي است كه در كشورهاي پرورش دهنده كرم ابريشم وجود دارد .اين بيماري معمولاً در فصول باراني و همچنين فصل زمستان كه درجه حرارت پايين و ميزان رطوبت بالا است روي مي دهد .
سبب شناسي : اين بيماري به وسيله انواع گوناگون Beauverina كه بيماريزاترين آنها Beauverina bassina (BALSAMO)Vuittemin مي باشد، اين قارچها متعلق به خانواده Moniliacea از نوع Monilales از طبقه قارچهاي Imperfecti مي باشد .
معمولاً كونيديوم ها گرد، كرويو به ندرت بيضي شكل مي باشند .دربعضي موارد كونيديومهاي استوانه اي شكل نيز مشاهده شده است .كونيديومها به تنهايي بيرنگ بوده ولي زماني كه بر روي هم جمع مي شوند، به رنگ سفيد گچي درمي آيند . كونيديوم در زمان توليد مثل متورم شده و از خود يك يا دو لوله توليد مثل بيرون مي فرستد .

چرخه حياتي و بيماري زايي
اساساً آلودگي از طريق پوست صورت مي گيرد (آلودگي از طريق بلع و يا از طريق مجراي ناي نيز مشاهده مي شود.)بعد از اين كه كونيديومها بدن حشره را آلوده كردند، عفونت خيلي سريع آغازمي شود .معمولاً عفونت به وسيله سوراخ كردن مستقيم پوست بدن حشره توسط ميسليوم صورت مي گيرد .كونيديومهاي استوانه اي از طريق مايع بدن انتشار يافته و به محض ورود به بدن قارچ به رشد خود ادامه مي دهند و باعث كاهش ميزان خون مي شوند .در نتيجه سلولهاي خوني از بين رفته و اسيديته خون به حد خنثي مي رسد .وقتي كه آلودگي به مرحله پيشرفته رسيد، گردش خون كند شده و خون غليظ مي شود .سرانجام گردش خون متوقف شده و كرم مي ميرد .
سير تكاملي Beauveriana Bassiona شامل سه مرحله متمايز به نامهاي كانيديوم، ميسيليوم گياهي و ميسيليوم هوازي مي باشد .كانيديومها در خون تكثير يافته و به بافتهاي چربي، ماهيچه ها، سيستم عصبي، غده ابريشم و لوله هاي مالپيكي و غيره نفوذ مي كنند .بعد از مرگ كرم ابريشم، انتشار قارچ در بافت هاي مختلف سريعاً پيش مي رود و سطح بدن با ميسيلوم آرد مانند سفيد رنگي پوشيده مي شود.كانيديومها به سرعت بيرون آمده به اطراف گسترده شده و باعث عفونت ثانويه مي گردند .در اين مرحله سطح بدن حشره مرده توسط كريستالهاي سفيد اكسالات منيزيم واكسالات آمونيم پوشيده مي شود .
پروانه هاي مرده منبع خطرناكي براي انتشار آلودگي هستند .لاروها در طي مرحله پوست اندازي نسبت به بيماري حساسيت بيشتري دارند .چرخه حياتي ازهاگ به هاگ در هواي ابري 10 روز و در هواي گرم 4 روز مي باشد .پروانه بالغ به ندرت آلوده مي شود و در صورت آلوده شدن، نسبت به كاترپيلار زودتر از بين مي رود .
اگر كونيديومها سطح خارجي تخم ها را آلوده سازند، آلودگي به وسيله اين تخم ها از نسلي به نسل ديگر انتقال مي يابد .

نشانه هاي بيماري
گسترش بيماري در لاروهاي آلوده بسيار سريع انجام مي گيرد .لارو اشتهايش را از دست داده و غير فعال مي شود .وقتي كه بيماري پيشرفت مي كند، ممكن است بر برروي پوست لارو لكه هاي مرطوب چربي ظاهر شود . لاروها دچار اسهال و تهوع شده،بدن شل مي شود و حالت الاستيسته خود را از دست مي دهد .لارو بي حركت شده و عموماً 5-3 روز بعد از آلودگي مي ميرد و بعد از مرگ بدن كرم به رنگ صورتي يا قرمز در مي آيد كه اين رنگ در اثر تكثير باكتري ثانويه قرمز رنگي بنام Serratia mercescens بوجود مي آيد . بدن كرم عموماً سخت مي گردد و يك يا دو روز بعد از مرگ،بافت هاي رابط بين قسمتهاي مختلف بدن و مجراهاي تنفسي با ميسيليوم هاي سفيد رنگي پوشيده مي شود.(هايف) تعداد بيشماري كونيديوم به رنگ سفيد بر روي بدن تشكيل شده و كل بدن لارو مرده، به جز قسمتهاي كتيني سر به رنگ سفيد گچي درآمده و خشك و موميايي مي شوند .در اين حالت بر خلاف بيماري هاي ديگر لاروها فاسد نشده و از بين نمي روند بلكه به علت ترشحات اكسالات آمونيوم و منيزيم قارچها، بدن لاروها آهكي و سخت شده باقي مي ماند . اگر بيماري درست قبل از تنيدن پيله حاصل شود شفيره قادر به تنيدن پيله ولي پروانه نمي تواند از پيله خارج شود .چنين پيله هايي خشك و سخت وبوده و باشوره هاي سفيد پوشيده شده و وزن آنها به 3/1 وزن عادي مي رسد .اگر اين پيله ها را تكان دهيم از آنها صداي خشكي به گوش مي رسد . در مورد پروانه هاي مرده نيز بدن سخت شده و همان علايم را نشان مي دهند .

پيشگيري و كنترل
در اين مورد دونوع اقدام جهت پيشگيري بايد انجام گيرد :
1 – پيشگيري وكنترل در طي پرورش
2 – پيشگيري و كنترل بين دو پرورش ويا دو فصل
قبل از آغاز پرورش كرم ابريشم بايد سالن ها، تجهيزات و محوطه هاي پرورش به طور كامل توسط فرمالين و يا بليچينگ پودر 5% ضد عفوني گردند .براي كنترل اين بيماري ها در حين پرورش بايد درجه حرارت را بالا برده و ميزان رطوبت را درسطح پايين نگه داشت، زيرا رطوبت زياد و درجه حرارت پايين براي رشد قارچها بسيار مطلوب است .براي جلوگيري از رشد كونيديومها و قارچها بايد بستر پرورش كرم ابريشم تا حد امكان نازك و خشك باشد .اگر درطي پرورش، بيماري مشاهده گرديد بايد سيني ها، كاغذهاي زيركرم ها، تورهاي تميز كننده، تشك هاي فرم و غيره سريعاً ضد عفوني و تعويض گردند .كرم ها بايد قبل از خشك شدن به دقت جمع آوري شده و در ظروف آهك قرار گيرند و يا سوزانده شوند، همچنين مي توان آنها را در خاك دفن نمود . درضمن بايد فضولات بستر و مدفوع روي آن بطور مناسب از بين برده شوند .حشرات روي برگ هاي توت بايد كنترل شوند زيرا آنها به راحتي به عامل بيماريزا آلوده شده و تبديل به يك منبع مهم براي آلودگيهاي بعدي مي شوند .
علاوه بر موارد فوق، گروههاي ضد موسكاردين ميتوانند به طور موثري براري كنترل شيوع و گسترش اين بيماري مورد استفاده قرار گيرند .چند روش براي كاربرد آنها در ذيل ذكر شده است :

دستورالعمل كاربرد فرمالين – كاه
در اين روش محلول فرمالين با غلظت مناسب براي سنين مختلف كرم ابريشم با كاه مخلوط گرديده و بر روي بدن لاروها و بسترهاي پرورش پاشيده مي شود .غلظت مناسب فرمالين در طي سن اول و دوم 4/0 درصد، در سن سوم 5/0 درصد، در سن چهارم 6/0 درصد و در سن پنجم 8/0درصدمي باشد .كاه را بايد توسط سوزاندن و يا سوراخ كردن در يك ظرف بدون اينكه توليد خاكستر نمايد نيم سوز كرد .در سن لاروي، ميزان مناسب فرمالين با كاه به نسبت 1:10 بوده كه بايد پس از اختلاط كامل آن را به طور افقي بر روي لاروها پاشيد و با پارافين و يا روزنامه دولا روي آن را پوشاند .بعد از نيم ساعت بايد پوشش كاغذي را برداشته و به كرم ها غذا داد .زماني كه كرم ها براي پوست اندازي آماده مي شوند و يا در حال پوست اندازي هستند، نبايد از مخلوط فرمالين – كاه استفاده نمود .فرمالين – كاه مي تواند قبل از brushing لاروهاي تازه از تخم درآمده و بعداز هر پوست اندازي، نيم ساعت قبل از ادامه تغذيه مورد استفاده قرار گيرد .

دستورالعمل مصرف دو قارچ كش "كاپتان" و "دتان"
Dithane M 45 (Zinc ion manganze ethylene oxide bisdithio carbonate)
Captan (N- Trichloromethyl Thio-4-cyclohexane 1,2 – Dicarboximide)
اين دو قارچ كش، دو پيشگيرنده و درمان كننده رايج براي كنترل موسكاردين هستند از اين قارچ كش ها به مقدار 1% در طي سن اول، دوم و سوم و 2% در طي سن چهارم و پنجم با مخلوطي از خاك چيني ساييده شده يا كائولين استفاده مي شود . تركيبات بايد به طور كامل با هم مخلوط شده، در يك پارچه نازك پيچيده شوند و بعد از هر پوست اندازي نيم ساعت قبل از ادامه تغذيه، همچنين بر روي لاروهاي تازه تولد يافته (نوزاد) پاشيده شود .يك گرد پاشي اضافي نيز بايد در روز چهارم سن آخر، بعد از تميز كردن بستر انجام گيرد .مقدار مورد نياز عبارت است از 3-2 گرم براي هر 1/0 مترمربع در طي سن اول، دوم و سوم و 5-4 گرم در طي سنين چهارم و پنجم . هنگاميكه لاروها درحال آمادگي براي پوست اندازي و يا در حال پوست اندازي هستند، نبايد گرد پاشي را افزايش داد .

طرز استفاده از رشامكيت اوشاد
رشامكيت اوشاديك ضد عفوني كننده بستر، جهت جلوگيري از دو بيماري موسكاردين و گراسري مي باشد .در مورد تركيبات، طرز استفاده ومقدار مورد نياز در بخش مربوط به كنترل بيماري گراسري توضيح داده شده است .

موسكاردين سبز
اين بيماري در پاييز، به ويژه در اواخر پاييز و زمستان روي مي دهد
علل بيماري : اين بيماري توسط Nomuraea raileyi farlow متعلق به خانواده Moniliaceae از نوع قارچهاي ناقص يا Imperfecti ايجاد مي شود .آلودگي از طريق پوست و توت و يا كونيديوم صورت مي گيرد .كونيديومها در شرايط مناسب در 20-15 ساعت پس از آلودگي شروع به رشد مي كنند . منبع اصلي آلودگيهاي بعدي لاروهاي مرده خشك شده و حشرات خانواده دوبالان در توتستان ها مي باشند .همانند موسكاردين سفيد در سه حالت كانديومي، مسيليوم گياهي و مسيليوم هوازي رشد مي نمايند .
كونديوم بيضي شكل بوده و آشكارا داراي دنباله اي تيز مي باشد و رنگ آن سبز روشن و تك سلولي بوده و در حرارت C^º 24-22 در 20 ساعت شروع به رشد مي نمايد .
ميسيليوم گياهي داراي دستگاه توليد مثلي است كه كشيده شده و منجر به ايجاد ميسيليومهاي رشته اي ديگر مي گردد به نوبه خود تعداد زيادي لوله هاي بي رنگ يا دانهاي شكل ايجاد مي كند .ميسيليومهاي گياهي به صورت خوشه اي درآمده، سپس كونيديومها را تشكيل مي دهندكه به شكل چرخي و بدون شاخه مي باشند .
كونيديوفورها داراي تعدادي Strigmata كدويي شكل بوده كه هر كدام به نوبه خود داراي زنجيره اياز كونيديومهاي قارچ مي باشند .

نشانه هاي بيماري
در طي دوره اوليه بيماري هيچ علامت قابل توجهي مشاهده نمي شود .با گسترش بيماري، ضايعاتي به رنگ قهوه اي تيره به طور نامنظم بر روي شكم، پشت و پهلو ظاهر مي مي شود .گاهي اوقات اين ضايعات به صورتيكه هاي بزرگي كه اطرافشان به رنگ روشن است در مي آيند .درحالت حاد بيماري، كرم دچار اسهال و تهوع شده ومي ميرد .لاشه، بعد از مرگ نرم است ولي به تدريج سخت مي شود .دو يا سه روز بعد از مرگ از قسمتهاي غشايي و مجراهاي تنفسي ميسيليوم ظاهر شده و به تدريج همه بدن با ميسيليومهاي سفيد رنگ پوشيده مي شود .بعد از 15-10روز روي اين ميسيليومها توسط كونيديومهاي سبز رنگ پوشيده مي شود .

پيشگيري و كنترل
اقدامات كنترلي و پيشگيري اين بيماري دقيقاً شبيه اقداماتي است كه در مورد موسكاردين سفيد توصيه شده است .

موسكاردين سبز ژاپن
اين بيماري در ژاپن رايج بوده و هر ساله در پاييز خسارت زيادي به كرمهاي ابريشم واردمي سازد .به طورنسبي شدت اين بيماري در بهار و تابستان كمتر است .

سبب شناسي : اين بيماري به وسيله قارچ Spicaria Prasiana (Mavbol) Aoki ايجاد مي شود .كونيديومها به رنگ سبز روشن، تك سلولي و بيضي شكل مي باشند . آنها مدت 20-15 ساعت به وسيله يك لوله توليدمثل تكثير يافته و دماي مطلوب براي رشدآنها نيز C^º 23-22 مي باشد .هايف هاي تكثير يافته تبيل به ميسيليوم شده و بعد از رسيدن به مايع بدن كرم ابريشم، هاگ هايي به شكل استوانه تشكيل مي دهند . هاگ ها مستقيماً از طريق (جوانه زدن) و يابه وسيله تقسيم دوتايي، تكثير مي يابند . اين هاگهادرهمولنف كرم ابريشم تكثير يافته و تبديل به ميسيليوم شده كه بعداً در بافتهاي مختلف كرم ابريشم نفوذ مي نمايند .هايفها به صورت خوشه اي در آمده، سطح پوست كرم ابريشم رامي پوشانند و تشكيل كونيديوفور با شاخه هاي زنجيره اي داده كه در انتهاي هر كدام يك كونيديوم وجود دارد .
بيماريزايي
اين بيماري از نظر نفوذ هايف و توليد مثل كونيديوم در درون كرم ابريشم و انتشار آنها، درست مشابه بيماري موسكاردين سفيد مي باشد ولي پيشرفت و رشد اين بيماري كندتر است .
كرمهاي ابريشم جوان نسبت به اين بيماري حساس تر هستند .هاگهاي اين قارچ دوره كمون طولاني تري دارند و اين از چرخه حياتي طولاني تر آنها پس از ورود ميسيليوم به همولنف ناشي مي شود .در شرايط طبيعي، اين بيماري غالباً لاروها را در سن سوم به ويژه در مرحله سوم پوست اندازي آلوده مي سازد .

نشانه هاي بيماري
خال هاي سياه به اشكال مختلف بر روي بدن لاروها ظاهر شده، گاهي اوقات اين خالها به هم پيوسته و تشكيل لكه هاي بزرگتري رامي دهند .اين لكه ها واضح بوده و ظاهر آنها خشك وكمي هم مقعر است .در موارد حاد بيماري، لارو قبل ازمرگ دچار اسهال و تهوع مي شود .بدن كرم مرده در ابتدا نرم و شل استولي به تدريج سخت مي شود .بعد ازمرگ، از بين بافتهاي رابط بين قسمتهاي مختلف بدن و مجراهاي تنفسي، ميسيليوم پديد مي آيد و در ظرف 3-2 روزتمام بدن را مي پوشاند .15-10 روز بعد از مرگ، ميسيليومها داراي كونيديوم سبز تازه شده و به بدن كرم رنگ سبز مي دهند .
پيشگيري و كنترل
از آنجايي كه آلودگي واقعي در سنين اوليه صورت مي گيرد، لذا تشخيص به موقع و ضدعفوني سريع كرمها و بسترهاي پرورش به منظور اقدامات پيشگيري وكنترل از اهميت بسياري برخوردار است .زماني كه بيماري به طور ناگهاني در سن سوم بروز مي كند، ضد عفوني ممك ناست بي فايده باشد .اقدامات ديگر جهت كنترل اين بيماري شبيه موسكاردين سفيد مي باشد .

موسكاردين زرد
اين بيماري از بهار تا پاييز شروع مي شود ولي شدت آن درپاييز بسيار زياد است . عامل مولد اين بيماري قارچ Isaria Farinosa مي باشد.در بعضي موارد كونيديومها بيضي شكل و ياكروي هستند .كونيديوم به تنهايي بي رنگ بوده ولي زماني كه بر روي هم انباشته مي شوند به رنگ زرد تظاهر مي كنند .آنها به وسيله يك تا دولهله توليد مثل تكثير مي يابند .ميسيليوم در همولنف كرم ابريشم بلورهاي اكسالات كلسيم توليدمي كنند .هاگهاي استوانه اي شكل به وسيله جدا شدن ميسيليومهاي بالغ تشكيل شده و در همولنف شناور گرديده و تكثير مي يابند .دركرم هاي ابريشم مرده، ميسيليومها كونيديوفورهاي بسياري توليد نموده كه بصورت گروههايي به نام سينما بر روي هم جمع مي شوند .سپس نوك هر كونديوفور مانند يك گوي متورم شده، و به صورت شاخه شخه درآمده و داراي كونيديوم مي شود .
بيماريزايي
در لاروهاي جوان دوره كمون 7-5 روز و در لاروهاي بالغ 10-5 روزمي باشد .گاهي اشكال قابل درمان بيماري نيز مشاهده مي شود .هم لاروهاي جوان و هم لاروهاي بالغ به اين بيماري مبتلا مي گردند، ولي تلفات بيشتر درسن پنجم و درمرحله تنيدن پيله يا مرحله شفيره اي حادث مي شود .اين بيماري در پروانه ها شديدتر از كرمهاي ابريشم است .
علايم بيماري
تعداد زيادي لكه سياه بر روي پوست و گاهي اوقات لكه هاي بزرگتري اطراف مجراي تنفسي ظاهر مي شود . سخت شدن بدن و تشكيل توده ها ميسيليوم كه بدن رامي پوشانند همانند بيماري ها ي موسكاردين سفيد و سبز بوده، با اين تفاوت كه در آن دو بيماري گروههاي كونيديوفور يا سينما وجود ندارند .ظرف مدت 10 روز بعد از مرگ بدن كرمها به وسيله كونيديومهايي كه ظاهر آنها پودر مانند و زرد مي باشد، پوشيده مي شود .
كنترل : اقدامات لازم جهت كنترل اين بيماري، مشابه اقدامات كنترلي درمورد انواع ديگر موسكاردين ها مي باشد .

ساير انواع موسكاردين
دو نوع ديگر موسكاردين به نامهاي موسكاردين قرمز و موسكاردين ارغواني وجود دارد كه عامل مولد آن به ترتيب قارچ Isaria funmosorosea و Spicaria rubido-purpurea sturmia مي باشد .اين دونوع بيماري براي كرم ابريشم خاصيت بيماريزايي كمي دارند ولي به شدت مگس اوژي را آلوده مي سازند . اين پاتوژن ها انگل هاي مهمي براي كرم ابريشم نبوده و عموماً كرمهاي ابريشم مبتلا، بهبود نمي يابند .

منبع: http://fars.ivo.ir/Portal/Home/ShowP...8-7c3886e1d16e