پرورش سبزی در باغ و خانه

[*FATIMA*]

بازم سلام . اینبار سعی داریم پرورش سبزیجات را در باغ و خانه آموزش دهیم . امیدواریم مورد پسند همه قرار بگیرد . با گفتن جمله ی همیشگی یاعلی شروع میکنیم .
هویج (Carrot ) :
از خانواده umbelliferae یا گل چتریان از گیاهان بومی افغانستان میباشد در امریکا و اروپا به طور وحشی در مراتع و جنگلها میروید و در منطقه مدیترانه بیش از دو هزار سال ، سابقه کاشت دارد و در ششصد سال قبل به چین و مناطق اروپای شمالی برده شده است امروز نوع هندی آن از تمام انواع هویج ، بهتر و مرغوبتر است .
هویج گیاه دوساله است که به عنوان گیاه یکساله از ریشه آن استفاده میکنند . برگهای آن مانند جعفری دندانه ای و ساقه گل آن در سال دوم ظاهر میگردد و به ارتفاع 40/1 متر میرسد شاخه های گل دهنده چتری از گل سفید و ریز تولید میکند و دانه های آن که در سطح زیرین جفت جفت به هم چسبیده اند دارای عطر تندی میباشد .
در هر صد گرم بذر هویج بالغ بر هشتاد هزار عدد وجود دارد و مقدار بذر لازم برای هر هکتار در حدود 5/3-5/2 کیلو میباشد .
درجه حرارت مطلوبی برای رشد هویج بین 18-15 درجه است ولی در حرارت 7 درجه رشد آن شروع میگردد و تا 35-27 درجه نیز مقاومت مینماید .
انواع هویج :
هویج دارای انواع مختلف ، قرمز ، نیمه بلند ، کوتاه ، بسیار کوتاه است و هر کدام دارای نام مخصوصی میباشد از جمله هویج کوتاه زودرس Scartetharn و Amestel و هویج تابستان تاج قرمز Stralery و Chan tenay و هویج ریشه بلند پائیزه Putumu میباشد .
همچنین هویج انگشتی را که بسیار کوچک و باریک و استوانه ای است و میتوان آنرا در جعبه های چوبی یا گلدانهای بزرگ پلاستیکی در آپارتمان در محل آفتابی پرنوری پرورش داد .
به طور کلی انواع هویج را میتوان به شرح زیر تقسیم بندی نمود :
1/ هویج بلند : که طول آن 20 تا 25 سانتیمتر است از آن جمله واریته گلدپارک که رنگ تند قرمز آن کاملاً مشخص و در مدت 75 روز مخصول آن برداشت میشود .
2/ هویج متوسط : که طول آن 20 تا 15 سانتیمتر واریته Danvers از انواع مهم آن است قطر آن 5/3 سانتیمتر و در مدت 70 روز محصول آن به دست می آید و واریته Namles که خیلی ترد و شکننده است ولی در مناطق مرطوب به خصوص اواخر فصل بوته هویج ، ترک برمیدارد .واریته های دیگر این نوع ، عبارتند از Royalchantenay, Spartan , Bonus , Touchon فرانسوی که در مدت 75 روز محصول میدهد و برای آبگیری مناسب است .
3/ هویج کوتاه : که طول آن 15-5/7 سانتیمتر است از واریته های مهم آن که در خاکهای رسی و سنگین ، خوب رشد میکند Shorten sweet که طول آن 5/7 سانتیمتر و رنگ نارنجی روشن دارد .
4/ هویج انگشتی : این هویج برای کشت در جعبه های آپارتمانی مناسب است و ریشه ترد و شکننده دارد و خیلی شیرین و مطبوع و مناسب برای خام خواران است ، همچنین برای تهیه نرشی هویج بسیار مناسب است از واریته های مهم آن Little bright pak , Ting sweet , Babynants , Finger میباشد .
5/ نوع اروپائی : طول آن 15-17 سانتیمتر و در مدت 55 روز محصول میدهد و واریته های مهم آن Belgium white , Amstel است که رنگ آنها سفید میباشد .
6/ نوع رنگی : که بیشتر گرد و برای کشت در گلدان و جعبه چوبی مناسب میباشد واریته های مهم آن Gold mugget , Parisian , Pioneer میباشد .
تهیه خاک :
بهترین خاک برای پرورش هویج ، زمینهای شنی ، آهک دار است که قبلاً عمق 50 سانتیمتر برگردان شده و کود دادده باشند و مقدار 6 کیلو کود شیمیایی 5-10-10 در هر صد مترمربع میدهند ، به طور کلی زمینهای سایه و سرد و اسیدی برای هویج مناسب نمیباشد به همین علت کودهای هموسی برای زمین هویج مناسب نمیباشد .
کاشت بذر :
برای پیش رس کردن هویج میتوان بذر آنرا در اوائل فروردین به طور ردیفی که فاصله ردیف 25 سانتیمتر میباشد ( در زمین رو به آفتاب و پناه دیوار شمالی کاشت ) .
مقدار بذر مورد نیاز حدود 50-40 گرم برای هر یکصد مترمربع در مواقعی که آنرا به طور ردیفی میکارند هر یکصد گرم بذر حدود 80 هزار دانه بذر وجود دارد که باید با احتیاط بذرپاشی انجام گیرد .
بذر را بایستی خیلی به دقت و آرام داخل شیاری که قبلاً آماده نموده اند پخش نموده و با خاک برگ پوسیده به ضخامت 5/1 سانتیمتر پوشانیده و بوسیله غلطک روی آنرا سفت کرد تا بذر به زمین بچسبد و در موقع آبیاری باید سعی نمود که دانه های بذر همراه آب در یک نقطه جمع نشوند و پس از کاشت روی ردیفها را کلش یا پوشال میپوشانند تا از سرما محفوظ بماند ترجیح داده میشود بذر هویج را به فاصله 20 روز از هم در چند نوبت کاشت تا همیشه ، هویج تازه بتوان به بازار عرضه نمود .
در ماههای تیر و مرداد از کاشت آن خودداری گردد و مجدداً در شهریورماه کاشت آنرا شروع کرد .
عملیات زراعی :
بین بوته ها را باید مرتباً وجین کرد و علفهای هرز را از ریشه بیرون آورد و باید دقت نمود که ریشه هویج آسیب نبیند در غیر این صورت قارچهای مختلف به ریشه هویج حمله نموده و گیاه را از بین میبرند .
پس از سبز شدن بوته ها لازمست هر 6-4 روز یک مرتبه مزرعه را آبیاری نمود و پس از نمو ریشه هویج بایستی فاصله آنرا تنک نمود . به طوریکه حداقل فاصله هر دو بوته 15-10 سانتیمتر برسد برداشت محصول هویج در مدت سه ماه انجام میگیرد .
پس از تنک کردن بین ردیفها بایستی مزرعه را بلافاصله آبیاری نمود تا ریشه هایی که اطراف آن خالی شده پوشانده شود از هر یکصد مترمربع به طور متوسط با توجه به نوع هویج بین 300 تا 500 کیلو برداشت میشود .
مقدار کود مورد نیاز که بایستی به دفعات به هر هکتار جالیز هویج داد شامل 90-80 کیلو کود ازته و 120-100 کیلو کود فسفاته و 210-170 کیلو کود پتاسه است 3|2 این مقدار را به عنوان کود اولیه و 3|1 بقیه را به عنوان کود تکمیلی به زراعت میدهد همچنین هویج نسبت به کمبود بُر در خاک حساسیت دارد و بایستی همراه با سایر کودها به مقدار 20-10 کیلو در هکتار بوراکس بخش کرد .
چنانچه هویج را بیش از مدت لازم در زمین نگهدارند ، ریشه هویج شکاف برداشنه و محصول نامرغوب میشود .
دوشاخه ای شدن هویج بیشتر مربوط به سنگلاخی بودن زمین و یا وجود بیش از حد مواد ازته در خاک است همچنین ترک خوردگی ریشه به علت باران شدیدی است که به دنبال یک خشکی طولانی بروز نماید .
برای تگهداری هویج در انبار بایستی از نوع نیمه بلند آن استفاده نمود و پس از تمیز کردن و زدن ریشه های اضافی آنرا در زیر خاک خشک یا شن نرم در محل مناسب و خشک انبار میکنند مدت نگهداری هویج در انبار حدود 5-4 ناه است به شرطی که درجه رطوبت نسبی هوای اتبار 95-90 درصد و درجه حرارت انبار نزدیک به صفر باشد .
میزان تولید هویج در هکتار حدود 32-20 تن است .

[*FATIMA*]

اسفناج (Spinach ) :
از تیره Chenopodiaceae از گیاهان زود رشد و کم عمر است در مدت 7 هفته برگهای بزرگ شده و قابل مصرف است خیلی زود به گل و دانه مینشیند بنابراین بهتر است بذر اسفناج را متناوباً (3هفته در میان) در ردیفهای مجاورهم کاشت به طوریکه بتوان در فصل برداشت همیشه اسفناج شاداب ، سبز و تازه با برگهای گوشتی به بازار عرضه نمود . اسفناج احتیاج به هوای سرد و کود ازته فراوان دارد .
اسفناج از گیاهان مقاوم به سرما و جزء گیاهان سردسیری است و درجه حرارت مطلوب برای رشد آن 18-15 درجه و مقاومت آن در برابر هوای سرد تا 4 درجه سانتیگراد زیر صفر و در هوای گرم تا 24 درجه میباشد .
انواع اسفناج :
انواع اسفناج در دنیا بسیار و برای منظورهای مختلف پرورش میشود از انواع آن اسفتاج سفید ، اسفناج رومی یا اسفناج غول ، اسفناج زلاند جدید و اسفناج امریکایی است که محصول آن بسیار زیاد و خیلی دیر به گل مینشیند . همچنین اسفناج هیبرید که ارتفاع بوته آن بسیار زیاد و به قارچ Downy miledew مقاوم است و برای کنسروسازی و یخ زدن در فریزر مناسب است . نوع دیگر اسفناج نوبل است که در زمستان گل میدهد و در مقابل زنگهای گیاهی مقاوم است . اسفناج نوع نیوزلندی که دارای ریشه های نابجه و ارتفاع بوته کوناه و گیاه در اطراف خود گسترش میابد ، در مقابل هوای گرم مقاومت خوبی از خود نشان میدهد اگرچه برگها و ظاهر آن کاملاً شبیه اسفناج است ولی از تیره Chenopodiaceae نبوده و آنرا به طور خام در سالاد استفاده نموده و یا پخته آنرا مانند اسفناج مصرف میکنند . چنانچه اسفناج را تا آخر فصل نگهدارند تولید گلهای سبز ریزخوشه ای نموده و ارتفاع آن به یک متر میرسد . گل نر و ماده روی دو ساقه مختلف ظاهر میگردد و عمل تلقیح به وسیله زنبور یا پروانه صورت میگیرد و ساقه ماده پس از بارور شدن ، تخم تولید میکند .
کاشت بذر :
بعضی از انواع اسفناج دارای دانه های تیغ دار و بعضی دیگر بدون تیغ است . بذر اسفناج بدون تیغ دارای بوته های قوی و شاداب و گوشتی است در صورتیکه بوته بذرهای تیغ دار خیلی کوچک با برگهای ریز و کم محصول میباشد .
بذر اسفناج را در اوائل بهار تا اوائل پاییز (به جز در ماههای تیر و مرداد) به طور متناوب میکارند . اسفناج نیوزلندی در اواخر بهار کاشته میشود عمق بذر حدود 1 تا 5/1 سانتیمتر در خاک است و فاصله هر بذر 15-5 سانتیمتر و فاصله بین ردیفهای 90-30 سانتیمتر باید در نظر گرفت و اسفناج هایی که در اول فصل وجین میشدند تا فاصله بوته ها تنظیم گردد ، بسیار لطیف بوده و برای مصرف سالاد مناسب است . رشد اسفناج تا هنگام برداشت محصول در حرارت 5 درجه 22 روز و در حرارت 15 درجه 7 روز میباشد و در حرارت 40 و 35 گیاه دوام نمی آورد مقدار بذر لازم برای هر صد مترمربع 200 گرم و برای هر هکتار 20 کیلو میباشد . تعداد تقریبی بذر در هر صد گرم حدود 9900 عدد میباشد .
مراقبت در پرورش اسفناج : زمین کشت اسفناج باید خاک سبک و قابل تفوذ به آب باشد و در خاکهای اسیدی مقاومت ندارد و احتیاج به آب فراوان داشته و در مقابل سرما تا 4 درجه زیر صفر مقاومت مینماید . مصرف کودهای نیتراته موجب میگردد که در هوای سرد مواد غذایی قابل جذب در اختیار ریشه قرار گیرد و محصول بهاره شاداب و پربرکت و محصول پائیزه تا مدتی تا آخر فصل ادامه داشته باشد . زمینهای مرطوب رسی و سفت به علت مرطوب بودن زیاد ، به آن صدمه میزند . ریشه اسفناج تا عمق 45 سانتیمتری نفوذ میکند بنابراین بایستی حتی المقدور قبل از کاشت شخم عمیق در زمین زده شود .
کود :
همانطور که تذکر داده شد کودهای نیتراته برای رشد هر گیاه بسیار مناسب است . مقدار جذب تقریبی مواد ازته ، فسفره ، پتاسه اسفناج در هر هکتار خاک به ترتیب برابر با 112 کیلو و 120 کیلو و 110 کیلو میباشد بنابراین برای تأمین این مقدار مواد جذب شده باید به مقدار کافی کود به زمین داده شود . میزان کود مورد نیاز برای زراعت اسفناج در هر هکتار کود نیتراته 120 کیلوگرم و کود پتاسه 220 کیلو و سوپر فسفات 200-250 کیلو میباشد . در مورد کود ازته و پتاسه 3|2 آنرا به عنوان کود اولیه و بقیه را به عنوان کود تکمیلی به خاک میدهند ولی کود فسفره را به صورت کود اولیه یکجا به زمین میدهند و باید سعی گردد کود را همراه با آبیاری توأم نمود به طوریکه ذرات کود به ریشه صدمه نزند در نواحی معتدل و خشک مقدار کود مورد نیاز کمتر از اندازه های فوق بوده و به ترتیب کود اته 160 کیلوگرم و فسفاته 90 کیلوگرم و پتاسه 40 کیلوگرم توصیه میگردد .
در نواحی سردسیر و زمینهای شنی که مقدار فسفر خاک کم باشد کود فسفره را 135 کیلو و کود پتاسه را 270 کیلو و کودهای ازته را به تناوب به زمین میدهند . مقدار محصول اسفناج در هر هکتار حدود 16-22 تن میباشند که باید به تدریج جمع آوری شود .

[*FATIMA*]

آویشن (Thyme )
از گیاهان دائمی و به آسانی در همه جا میروید و ارتفاع آن به 20-30 سانتیمتر میرسد و بعضی از انواع آن پاکوتاه و روی زمین پخش میشود . بهترین نوع آن آویشن نقره ای است که کناره برگ کرم رنگ است و آویشن لیمویی که اطراف برگ آن زرد لیمویی است و این نوع ، بسیار معطر است .
یک نوع آویشن به طور خودرو در بیابانهای اطراف فارس میروید که عطر آن از آویشن کوهی کمتر است . زنبورعسل از گلهای آویشن گرده فراوان میگیرد و از جمله گیاهان کوهی است که در کردستان مورد استفاده زنبور عسلداران قرار میگیرد .
طرز کاشت و پرورش :
بذر آویشن را در فصل بهار در زمین شنی که قبلاً در پاییز شخم زده شده میکارند . این گیاه اختیاج به نور فراوان و خاک سبک دارد و خاک شنی خشک برای آن مناسب است . پس از گل دادن در اواخر تیرماه سرشاخه های آن را هرس نموده تا شاخه های پربرگ تولید نماید . هر سه سال یک مرتبه باید بوته آن را از ریشه درآورده و در اردیبهشت سال بعد نسبت به کشت مجدد آن اقدام کرد .
طرز تکثیر :
سرشاخه های 5 سانتیمتری آویشن را در بهار قلمه میزنند و به آسانی ریشه میدهد . برای خشک کردن برگ گیاه بایستی شاخه های گیاه را به طور وارونه در محلی آویزان کرد تا خشک شود و به این ترتیب مواد معطر آن در داخل برگ باقی میماند .

[*FATIMA*]

کنگر فرنگی (Artichoke )
این گیاه در سواحل جنوبی و شمالی دریای مدیترانه به طور خودرو میروید و ازدیاد آن از طریق بذر صورت میگیرد ولی گیاه دائمی است . سطح زیرین برگ دارای کرکهای نرمی که رنگ برگ را به سبز مایل به خاکستری درآورده است . کنگر فرنگی انواع مختلفی دارد و چنانچه اطراف ساقه را با خاک برگ بپوشانند پس از مدتی ساقه و برگ آن سفیدرنگ و ترد شده و برای مصرف سالاد به کار میرود . هر بوته تعدادی پاجوش در اطراف خود تولید میکند . زمین رسی شنی و پوک و کود داده شده را نرجیح میدهد و احتیاج به تقویت با کود دامی حدود 80-70 تن در هکتار و تقویت با کود فسفاته و پتاس دارد .
تهیه زمین :
برای تهیه زمین در فصل پاییز مقدار لازم کود آلی به خاک داده و آن را برگردان کرده و از اسفندماه 500-300 کیلو فسفات و 170-120 کیلو کلروردوپتاس به زمین داده و آنرا به وسیله دندانه با خاک مخلوط میکنند و پس از کاشت بذر و جوانه زدن گیاه در فاصله 3 مرتبه هر مرتبه 70-50 کیلوگرم نیترات دوسو به خاک میدهد و آنرا در خاک مخلوط میکنند . میتوان این مقدار کود را همراه با آبیاری با آب مخلوط نموده و مزرعه را آبیاری کرد .
طرز تکثیر :
زمین را با خطوط موازی که فاصله آنها از هم یک متر میباشد تعدادی حفره به فاصله 70 سانتیمتر آماده کرده و تعداد 3 یا 4 عدد بذر در کف حفره ریخته مقدار 4-5 سانتیمتر با خاک و کود پوسیده روی آنرا میپوشانند و بلافاصله مقداری آب در هر گودال میریزند تا فضای خالی بین ذرات خاک را پر کند همچنین میتوان از پاجوشهای هر بوته مقداری 3-5 پاجوش انتخاب نموده و در همین حفره ها کاشت و اطراف آنرا خاک و کود پوسیده داد و بوسیله کف پا اطراف خاک را محکم نمود و به آن آب داد آبیاری را در حد متناوب انجام میدهند و آب زیاد موجب پوسیدن ریشه میگردد . پس از کاشت به طور مرتب هر 5 روز یکمرتبه مزرعه را سیر آب نموده تا به رشد بذر کمک نماید پس از رشد دانه و 4تا5 برگه شدن فقط یک بوته را نگهداشته و بقیه را حذف مینمایند و در عین حال جوانه انتهایی بوته را نیز قطع مینمایید . به طور معمول در هر هکتار زمین بین 7-10 هزار بوته کنگر کاشته میشود و چنانکه به خوبی از آن مراقبت شود از هر بوته 10 تا 12 عدد کنگرفرنگی برداشت مینماید . در سال اول از بوته محصولی برداشت نمیشود و فقط سر آنرا قطع نموده تا در سال اول رشد طبیعی خود را ادامه دهد و در سال دوم محصول قابل برداشت است ولی حدود 4-6 سانتیمتر از بوته را باید جا گذاشت و بلافاصله کود دامی و شیمیایی پای بوته ها ریخت . بذر کنگر تا مدت چهار سال قوه ی نامیه خود را در شرایط مناسب نگه میدارد . مدت لازم برای برداشت محصول از تاریخ بذرکاری تا برداشت حدود 5/1 سال میباشد و احتیاج به مراقبت دائم ، وجین و از بین بردن علفهای هرز و خاک دهی پای بوته ها دارد . برای نگهداری کنگر آنرا در کیسه نایلنی قرار داده و در یخچال میگذارند .

[*FATIMA*]

باقلا (Broad bean )
از خانواده Leguminosae که مبدأ اولیه آن شمال آفریقا و آسیای غربی میباشد . گیاهی است که دارای برگهای مرکب با 2-3 زوج برگچه بیضی شکل و گلهای سفید و معطر .
انواع باقلا :
از آنجائیکه باقلا جزء محصولات بهاره است و جزء اولین دسته سبزیجاتی است که به بازار عرضه میشود از انواع پیش رس آن بسیار مورد علاقه عموم است دانه های آن در غلاف گوشتی و در اندازه های مختلف وجود دارد . سه نوع باقلا وجود دارد : نوع اول باقلای بلند و کشیده که محصول آن نسبت به سایر انواع بیشتر و زودرس تر میباشد .
دوم باقلای پهن و کوتاه که طعم آن بسیار عالی و جزء دسته باقلای دیررس میباشد ولی آنرا در پائیز نمیتوان کاشت .
نوع سوم که دارای غلافهای کوتاه است و آنرا در باغها میکارند و محصول خوبی تولید میکند.
طرز کاشت :
برای کاشت باقلا شیارهایی به فاصله 20 سانتیمتر از هم روی زمین ایجاد نموده به طوریکه دو ردیف فاصله 20 سانتیمتر و یک حاشیه 60 سانتیمتری فاصله داده ، تا دسترسی برای چیدن باقلا براحتی انجام گیرد و روی هر ردیف باقلا را به فاصله 20 سانتیمتر در عمق 3-4 سانتیمتری میکارند .
در پائیز سال قبل از کاشت لازم است مقدار 100 تا 150 تن کود دامی در هکتار به زمین داده و آنرا در خاک برگردان نمود و در بهار قبل از کاشت مجدداً مقدار 100-150 گرم کود شیمیایی فسفات و اوره و پتاس در هر هکتار به زمین داده و به وسیله دندانه آنرا در خاک مخلوط نموده و زمین را برای کاشت باقلا آماده میکنید . موقع کشت باقلا با توجه به درجه حرارت محیط و شرایط منطقه فرق دارد در مناطقی که زمستان یحبندان شدید ندارد تخم آنرا در پائیز میکارند ولی در مناطق معتدل بذر باقلا را در اوائل فروردین کاشته و در مدت 7-14 روز جوانه آن ظاهر میگردد و در مدت 14 هفته محصول آن بدست می آید بدیهی است محصول کشت پائیزه در مدت 26 هفته بدست می اید . در صورتیکه ارتفاع بوته ها بیش از 20 سانتیمتر برسد احتیاج به قیم میباشد و ترجیح داده میشود انتهای بوته را در موقعی که اولین غلاف تشکیل شد قطع نمایند .
آبیاری :
آبیاری آنرا در داخل شیارهایی که ایجاد نموده اند انجام داده و حتی المقدور بایستی به طور دائم زمین کشت باقلا مرطوب باشد و پس از به گل نشستن و تشکیل غلاف مقدار آبیاری را کمتر میکنند در مواردیکه هوا بسیار خشک باشد تعداد آبیاری بیشتر خواهد بود .
در طول مدت رشد 2 مرتبه خاک بین ردیفها را سیخک زده و علفهای هرز را وجین میکنند و پای بوته ها را خاک میدهند .
برداشت محصول :
هر اندازه تعداد چین ها باقلا بیشتر باشد محصول آن مرغوبتر و زیادتر خواهد بود زیرا غلاف هایی که بیش از حد خنثی شده باشند باقلای نامرغوب و زرد تولید مینمایند و هر چه طول مدت نگهداری غلافها روی بوته زیادتر شود مقدار تولید غلافهای جدید کمتر شده و محصول کمتر بدست می آید به طور متوسط مقدار تولید محصول در هر هکتار در حدود 3-5/2 تن است پس از جمع آوری محصول ترجیح داده میشود با یک شخم 25-30 سانتیمتری کلیه بوته را در خاک مدفون نمود تا به کود تبدیل گردد .

[*FATIMA*]

نعناع (Mint )
دارای انواع مختلف از جمله نعنای بوته ای است که به ارتفاع 60 سانتیمتر میرسد و رنگ سبز تیره و گل آن به رنگ ارغوانی است .
نوع دیگر آن که نعناع پابلند است به نام Mentha rotun ditolia است و دارای عطر بیشتر و لطافت برگها به مراتب بهتر است و ارتفاع آن تا 120 سانتیمتر میرسد و بعضی از انواع نعناع با عطر سیب و عطر آناناس نیز مشهور است .
از آنجائیکه نعناع فاقد بذر است ریشه های نابجای آن در اطراف پراکنده شده و شاخه جدید تولید میکند .
در مزارع وسیع برای کاشت آن از قلمه های ریشه دار استفاده میکنند و قلمه ریشه دار آنرا در اوائل فروردین یا اواخر مهرماه در زمین کاشته و آب فراوان میدهند . نعناع به خصوص بایستی در محل آفتابی کاشته شود ولی چنانچه در محل سایه کاشته شود برگهای لطیف تولید میکند .
از انواع دیگر نعناع میتوان نعناع فلفلی و نعناع اهوازی و پونه را نام برد .

[*FATIMA*]

بامیا (Okra )
بامیا از خانواده پنیرک و بیشتر در مناطق گرمسیر پرورش داده میشود و میوه نارس آن بسیار لذیذ و چنانچه میوه برسد خشن شده و عیر قابل مصرف خواهد شد . منشاء آن از امریکای جنوبی است که در سال 1700 بوسیله کولونیهای فرانسوی زبان به امریکا برده شده و سپس در تمام دنیا پخش گردیده است .
سه نوع بامیا وجود دارد : نوع اول که ارتفاع شاخه آن به 2 متر میرسد و نوع دیگر که بوته آن کوتاه و در حدود یک متر است گل آن بسیار زیبا و مانند گل ختمی فرنگی به رنگ سفید و زرد لیمویی توأم دیده میشود .
گل بامیا که همراه با میوه آن روی بوته دیده میشود . یک نوع دیگر که میوه های قرمز رنگ میدهد که بعد از پختن رنگ آن سبز میشود .
کشت بامیا :
بذر بامیا را در اواخر فروردین تا اواسط اردیبهشت در خزانه میکارند و موقعی که بوته آن 4-5 برگی شد آنرا به محل اصلی در کنار کرت های سبزیجات دیگر میکارند . این گیاه احتیاج زیاد به آب دارد . فاصله بین خطوط کاشت 65-100 سانتیمتر و فاصله بین هر بوته در انواع پاکوتاه 25 سانتیمتر و در نوع پابلند 35-40 سانتیمتر است .
بوته بامیا را میتوان در گلدانهای 21 سانتیمتری در داخل آپارتمان در محل آفتابگیر کاشت . مقدار بذر مورد نیاز برای هر هکتار 7 کیلوگرم است و هر یکصد گرم بذر تعداد 1700 عدد دانه بذر وجود دارد .
برداشت محصول :
از آنجاییکه فقط میوه های جوان قابل استفاده است و میوه رسیده خشن و ناماکول است بایستی به طور مرتب در داخل مزرعه و باغ هر روز میوه های نارس را چیده و به بازار فرستاد . در موقع چیدن و بسته بندی و حمل و نقل بایستی دقت کرد که میوه ها شکسته نشود و در موقع پختن نیز نباید میوه ها را برید زیرا سوپ آن دارای مایعی لزج خواهد بود .

[*FATIMA*]

مرزه (Savory )
مرزه از گیاهان یکساله است که وحشی آن در سواحل شمالی دریای مدیترانه وجود داشته و به علت معطر و خوشبو بودن آن کشت انواع مختلف مرزه در جهان رایج است .
یک نوع مرزه دائمی وجود دارد که به نام نرزه زمستانی مشهور است و دارای عطر بیشتری است . انواع دیگر مرزه کاکولی و پودینه میباشد که اغلب به طور وحشی بهره برداری میشود.
بوته مرزه به ارتفاع 45 سانتیمتر میرسد و برگهای آن کشیده و باریک و سبز تیره است و تازه و خشک آن به مصرف غذا و سبزی خوردن میرسد .
طرز کاشت :
مرزه احتیاج به آفتاب فراوان و زمین مرطوب دارد و خاک آن بایستی سبک و کود دائمی فراوان و کود شیمیایی ازته به آن بدهند . مقدار کود لازم 120-100 تن کود دامی در مهرماه به زمین داده و آنرا برگردان نموده و در اواسط اردیبهشت 70-50 کیلو کود نیتراته به زمین داده و بوسیله دندانه در خاک میکنند سپس دندانه و دیسک زده و بذر آنرا در خطوطی که فاصله آن 35-20 سانتیمتر است میکارند پس از 2 ماه شاخکهای جوان آنرا درو کرده تا 2 مرتبه جوانه بزند و این برنامه تا پاییز ادامه دارد و در پاییز قبل از آنکه به گل بنشیند بوته را از ریشه خارج نموده و به بازار عرضه میکنند .
مرزه دائمی را نیز به همین روش پرورش داده و محصول آنرا درو میکنند و در فصل پاییز نزدیک به خاک بوته را درو کرده تا در سال بعد مجدداً جوانه بزند .

[*FATIMA*]

پیاز (Onion )
پیاز ازخانواده Sprouting یا سوسنیها است و گیاهی است دو ساله که در هر نوع آب و هوایی پرورش مییابد .
انواع پیاز شامل اسپانیولی ، پیاز بهاره ، پیازچه ، ترپیاز ، پیاز وحشی و پیاز کوهی ، پیاز دشتی ، پیاز قرمز ، پیاز سفید ، پیاز مصری و پیاز برگی یا پیاز همیشه سبز میباشد .
پیاز دارای یک ساقه زیرزمینی به نام طبق پیاز است این ساقه از یک طرف به ریشه های افشان و از طرف بالا به ساقه هوایی ختم میشود و در اطراف طبق فلسهای پیاز پرده پرده روی هم جمع شده و یک شکل کروی بوجود آورده است که روی این جسم کروی پوست پیاز قرار دارد .
کشت پیاز :
زمین پیاز بایستی خوب برگردان شده و کود حیوانی پوسیده به مقدار کافی بدهند همچنین کود نیتراته 22 کیلو در هر صد متر مربع در هنگام بیل زدن به زمین داده میشود و پس از آنکه زمین خشک شد با بیلچه یا سربیل زمین را نرم نموده و آماده کشت مینمایند . در مناطق معتدل تخم پیاز را در اواخر مرداد ماه میکارند که در اواسط اسفند آنرا تنک کرده و یا نشای آنرا به زمین دیگر منتقل مینمایند که محصول آن در مردادماه سال بعد بدست می آید . در مناطق سرد تخم پیاز را در اواسط فروردین میکارند که در شهریور محصول آن به دست می آید . هر صد گرم بذر پیاز تعداد 24000 عدد بذر وجود دارد .
تخم پیاز را در ردیفهای که به فاصله 30 سانتیمتر میباشد در عمق یک سانتیمتری کاشته و در فصل تنک کردن یا جا به جا کردن فاصله را طوری تنظیم میکنند که فاصله هر بوته به 15 سانتیمتری برسد در این صورت مقدار بذر لازم برای هر هکتار 15 تا 20 کیلوگرم خواهد بود . پیاز بهاره را اول با فاصله 5 سانتیمتر تنک کرده سپس یک ماه بعد فاصله پیاز را مجدد تنک کرده و به 15 سانتیمتر میرسانند . بعضی از انواع پیاز را درهنگام کاشت ، تخم ها را به فاصله 25 سانتیمتر کاشته و در این صورت احتیاج به تنک کردن ندارد و در اواسط اردیبهشت ماه مقدار 6 کیلوگرم کود فسفاته به هر صد متر مربع داده و به وسیله سرکج آنرا با خاک مخلوط میکنند . مخصوصاً کود را نزدیک ردیف ریشه ها در دو طرف میپاشند .
به محض آنکه طبق های پیاز درشت شده و نزدیک به برداشت محصول ، باید از آبیاری مزرعه پیاز خودداری کرد . اگر در موقع برداشت محصول پیاز ، مشاهده شود که پوست روی پیاز ضخیم و چرب است دلیل بر آن است که زمستان آینده هوا بسیار سرد و یخبندان شدید خواهد شد و اگر نازک و کم دوام باشد زمستان معتدلی در پیش است . مقدار محصول پیاز 20-25 تن در هکتار است . روی همین اصل است که بارفروشان از روی پوست و پره های پیاز متوجه میشدند که مربوط به کدام منطقه است چون پیازی که از مناطق سردسیر به دست آمده باشد پوست آن ضخیم و چرب و پررنگ است و با پیاز مناطق گرمسیر فرق دارد .
چنانچه بذر پیاز را در خزانه بکارند مقدار بذر میرد نیاز حدود 800-900 گرم برای هر صد متر مربع میباشد و پس از آنکه بوته ها به 15 سانتیمتری رسیدند مزرعه را کاملاً آبیاری نموده و بوسیله بیلچه پیازچه را در زمین اصلی با فاصله 30 سانتیمتر در سوراخهایی که قبلاً آماده نموده اند میکارند .
بذرگیری از پیاز :
از آنجائیکه پیاز گیاه دوساله است چنانچه پیازهای درشت و قوی را در خاک نگهدارند در سال دوم ساقه گل آن بیرون می آید که 1 تا 5/1 متر بلند میشود . در نوک ساقه گل آن ، در جلد غشایی سبز رنگ ظاهر میشود . گل پیاز چتری و به رنگ سفید مایل به سبز و یا بنفش میباشد و در آخر فصل تخم پیاز که به شکل دانه های سیاه و زاویه دار است به دست می آید .

[*FATIMA*]

گشنیز (Coriander )
گشنیز از تیره گل چتریان Umbellifreae و انواع گوناگون است دارای برگهای مرکب و دارای گلهای سفید مایل به صورتی است .
برگ های آن خیلی لطیف و به رنگ سبز کاهویی است .
طرز کاشت :
بذر گشنیز را در اوائل بهارو یا اوائل پاییز در روی ردیف هایی با فاصله 35-30 سانتیمتر و به فاصله 5-2 سانتیمتر روی هر ردیف میکارند .
احتیاج به زمین پوک و مرطوب دارد و در مدت 25-20 روز روییده و در 50-40 روز قابل بهره برداری است .
در زمستان مزرعه را به میزان 5-10 تن کود پوسیده دامی داده و در خاک برگردان نموده و در اول بهار به مقدار 160 کیلو کود ازته و 100 کیلو کود فسفره و 170 کیلو کود پتاسه به خاک داده و آنرا برگردان نموده و در اوائل اسفندماه بذر آنرا روی ردیفهایی که فاصله هر ردیف در حدود 30-70 سانتیمتر است به فاصله 2-7 سانتیمتر میکارند .