نکاتی درمورد جایگاه نگهداری اسب

[Dr.vet]

جايگاه در تمامي شرايط آب و هوايي مختلف ضمن داشتن دماي منااسب بايد عاري از رطوبت باشد و در عين حال براي تامين و حفظ بهداشت، سلامتي و قابليت باروري بايد از تهويه و روشنايي خوبي نيز برخوردار باشد. در تهيه نقشه و احداث جايگاه اسب موارد زير مورد توجه قرار مي گيرند:

1- محل احداث جايگاه2- محاسبه زير بناي جايگاه3- ديوار، سقف و پوشش لازم 4- بخش هاي مختلف جايگاه و آخور ها5- تهويه جايگاه6- بستراين محل بايد خشک، نفوذ ناپذير و بلندتر از سطح هم جوار باشد. جايگاه اسب بايد پشت به جهت وزش بادهاي محلي، نزديک جاده ارتباطي مناسب، دور از مراکز جمعيت انساني و صنعتي باشد ضمن آنکه در مسير حوادث طبيعي نباشد و نکته قابل توجه آنکه آب آشاميدني مناسب داشته باشد.بسته به شرايط محيطي، ساختمان و بافت جايگاه و جهت آن فرق مي کند. در محاسبه زيربناي مفيد جايگاه کوچکي و بزرگي اسب، جنس اسب، نحوه بهره کشي از اسب و نحوه استقرار يا مجزا کردن اسبان از هم مورد توجه قرار مي گيرد. در محاسبه سطح جايگاه اسبان موارد زير مورد توجه قرار مي گيرند و ابعاد مورد نظر از اهميت خاصي برخوردارند: طول غرفه (اصطبل)، عرض غرفه، عرض راهرو جايگاه و کانال ادرار و ارتفاع جايگاه.طول غرفه اسب بايد به نحوي باشد که نه مدفوع اسب به راهرو ريخته شود و نه اينکه دست و پاي حيوان درون کانال ادرار فرو رود. عرض نيز به شکلي مي باشد که تغذيه و مراقبت از حيوان را آسان نمايد و موجب راحتي آن در پس و پيش گردنش باشد و حيوان بتواند به راحتي پاهاي خود را دراز کند.مساحت غرفه براي اسبهاي سواري حدود ۱۰، براي ماديان و سيلمي حدود ۱۲، براي ماديان آبستن ۲۰ و براي ماديان و کره ۲۱/۵ مترمربع مناسب است. بين غرفه ها ديوارهاي ضخيم و به ارتفاع ۱۴۵ سانتي متر به اضافه ۱ متر شبکه سيمي روي آن جهت ديدن اسبها توسط يکديگر ساخته مي شود. در به عرض ۱۱۰ و ارتفاع ۲۴۰ سانتي متر به صورت لولايي مناسب است. راهروي سرويس دهي بايد حدود ۲/۵ تا ۳ متر باشد و در انتهاي آن در دو لنگه با ارتفاع ۳ متر نصب مي گردد. آخور در ديوار سمت راهرو و آبشخور در گوشه مقابل آن در ديوار روبروي در ساخته مي شود. ارتفاع آخور بسيار مهم است. ارتفاع لبه جلويي آن حدود ۰/۶۵ قد اسب، ارتفاع کف نصف قد مناسب است هرچند که امروزه آخورهاي کوتاه و نزديک زمين با ارتفاع کم توصيه مي شود.از مهمترين موارد قابل توجه در ساخت جايگاه که متأسفانه در ايران توجه چنداني به آن نمي شود، ارتفاع سقف است که بايد به اندازه اي بلند باشد که تهويه به خوبي انجام شده و دماي جايگاه حتي در گرمترين شرايط حدود ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتي گراد باشد و براي اين منظور مي توان جايگاه را به ارتفاع حدود ۴ متر ساخت. پنجره هاي جايگاه بايد به نحوي باشد که در هنگام باز بودن، جريان هوا، کوران، ايجاد نکند. بهترين نوع پنجره براي تامين اين منظور پنجره هاي کلنگي مي باشد. پنجره ها بايد نزديک سقف باشند تا نور خورشيد مستقيما" به چشمهاي اسب نتابد. زين خانه، درمانگاه، انبار مواد غذايي، خانه هاي کارگري، دفتر اداري، رستوران و ... با توجه به اندازه مجموعه در محل مناسب ساخته مي شود.
از ديگر قسمت هاي يک اسبداري گردشگاه (پادوک) هاست که ابعاد خاصي ندارند و بسته به تعداد اسب ساخته مي شوند. مساله بسيار مهم در ساخت اين قسمت بستر آن است که مي تواند مخلوطي از خاک اره با شن يا ماسه باشد ضمن اينکه بايد زه کشي مناسبي نيز داشته باشد، همچنين قسمتي از آن مسقف باشد.در باشگاه هاي سوارکاري مانژ از اهميت خاصي برخوردار است. انواع و ابعاد مانژها شامل: مانژ بيضي (۴۰(۲۰*، گرد (قطر۲۴)، مانژ تمرين (۶۰*۴۰) مانژ مسابقه (۸۰*۶۰ يا بزرگتر)، درساژ (۴۰*۲۰ يا ۶۰*۲۰)، چوگان (۱۸۵*۲۷۵متر) است. بستر مانژها معمولا" از ماسه به همراه خاک اره با زير سازي مناسب ساخته مي شود.

منابع:- جزوه درس ساختمان و تاسيسات پرورش اسب، مهندس خشنود، بهار ۱۳۸۰- جزوه جايگاه اسب به اهتمام مهندس پيشنماز زاده، وزارت جهاد کشاورزي، معاونت امور دام، اداره کل پرورش و اصلاح نژاد دام، تابستان ۱۳۸۰www.persian-horse.ir